Karol Emanuel I Wielki

Z Wikipedii

Karol Emanuel I Wielki, wł. Carlo Emanuele I di Savoia (12 stycznia 1562 – 26 lipca 1630) - książę Sabaudii w latach 1580-1630. Nazywany był również Głową z ognia (wł. Testa d' feu) ze względu na swoje liczne przymioty dowódcy wojskowego.

Urodził się w rodzinnym zamku w Rivoli, w Piemocie jako jedyne dziecko Emanuela Filiberta, księcia Sabaudii, i Marguerite de Valois, księżnej de Berry (córki króla Francji - Franciszka I i Klaudii de Valois). Księciem został 30 sierpnia 1580. Był osobą ambitną i pewną siebie, prowadził politykę ekspansji terytorialnej. Na jesieni 1588, podczas wojny domowej nękającej Francję (podczas panowania Henryka III Walezego), Karol Emanuel okupował markizat Saluzzo, który znajdował się pod panowaniem francuskim. Król Henryk IV Burbon zażądał później zwrotu tych ziem, ale książę odmówił i wybuchła wojna. Zakończyła się ona pokojem w Vervins (2 maja 1598), który nie rozstrzygnął problemu Saluzzo. Po tym jak książę rozpoczął rozmowy z Hiszpanią, Henryk IV znowu wywołał wojnę i na mocy nowego pokoju, w Lyonie (17 stycznia 1601) Saluzzo wróciło do Sabaudii w zamian za Bresse i innego ziemie za Alpami.

Na mocy pokoju w Bruzolo (25 kwietnia 1610) Karol Emanuel sprzymierzył się z Francją przeciw Hiszpanii, ale po zamordowaniu Henryka IV królowa-regentka nie uznała tego pokoju. W styczniu 1617 książę otrzymał pomoc wojsk fancuskich, żeby uwolnić księcia Albę, a nowy król Ludwik XIII odnowił przymierze z Sabaudią - w 1619 jego córka Krystyna Maria Burbon poślubiła syna Karola Emanuela - Wiktora Amadeusza. Jednak ponieważ Francuzi okupowali Casale Monferrato, książę sprzymierzył się również z Hiszpanią.

Kiedy kardynał Richelieu najechał Piemont i podbił Susę, książę znowu zmienił stronę i "powrócił" do Francji. Wtedy Filip IV Habsburg wysłał oddziały z Genui i Como, a Karol Emanuel ogłosił nautralność. W 1630 Richelieu posłał armię do Sabaudii, żeby przypomnieć księciu o przestrzeganiu traktatów. Francuzi zaczęli oblegać Pinerolo i Aviglianę, a sabaudzka armia (Wiktora Amadeusza) została pokonana w Valsusa.

Książę zaczął cierpnieć na silną gorączkę i zmarł nagle w Savigliano, pod koniec lipca 1630. Jego następcą został jego syn - Wiktor Amadeusz.

[edytuj] Rodzina

Ze swoją żoną - Katarzyną Michaliną Habsburg, księżniczką hiszpańską, córką króla Filipa II i Elżbieta de Valois, miał 10 dzieci:

Filipa Emanuela (1586-1605),
Wiktora Amadeusza (1587-1637),
Emanuela Filiberta (1588-1624), hiszpańskiego wicekróla Sycylii (1622-1624),
Maurycego, kardynała (1593-1657), męża swojej siostrzenicy - Ludwiki Krystyny,
Małgorzatę (1589-1655), żonę Francesco IV Gonzaga z Mantui,
Izabelę (1591-1626), żonę Alfonsa III d'Este, księcia Modeny,
Marię Apollonię (1594-1656), zakonnicę w Rzymie,
Franciszkę Katarzynę (1595-1640), zakonnicę w Biella,
Tomasza Franciszka (1596-1656), pierwszego księcia Carignano, męża Marii Burbon-Soissons,
Joannę (ur. 1597).

Po śmierci swojej żony, Karol Emanuel nie ożenił się powtórnie, ale został ojcem kolejnych 11 dzieci (nieślubnych). Jego kochankami były: Luisa de Duing, Argentina Provana, Marguerite de Roussilon, Virginia Pallavicino, Anna Caterina Meraviglia i Anna Felizita Cusa.

Poprzednik
Emanuel Filibert