Karttikeja
Z Wikipedii
Karttikeja (Kārttikeja), inne imiona: Skanda, , Kumaran, Szanmuka i Subramanian (w języku tamilskim: முருகன் Murugan), dewa śmierci i wojny w hinduizmie. Jego bronią jest łuk i włócznia, świętym zwierzęciem i wierzchowcem - paw. Małżonkami boga są Walli i Dewajani (wg wersji pólnocnoindyjskich bóg nigdy się nie ożenił). Dla wyznawców hinduizmu ten bóg jest jedną z niezliczonych form Absolutu-Brahmana.
[edytuj] Historia
Początkowo prawdopodobnie jeden z tamilskich duchów Natury, zwany Murugu. Do dzisiaj kult Karttikeji zawiera wiele elementów szamanizmu, m.in. tańce, wprowadzające w trans i często nie odbywa się w świątyni, lecz na polu lub w lesie.
Następnie bóg wymieniany w literaturze hinduistycznej od pierwszego tysiąclecia p.n.e. Imperium Kuszanów wybijało monety z wizerunkiem tego boga. Czcili go również Guptowie. Atarwa Weda opisuje boga jako syna boga ognia- Agniego. Satapata Brahmana nazywa go synem Rudry i dziewiątą inkarnacją Agniego. Wspomniany w Czandjoga Upaniszadzie jako "droga wiodąca do mądrości". Opisany jest też w Mahabharacie a Skanda Purana przytacza wypowiedź boga. Bhagavad Gita (10:24), opisuje, że bóg Kryszna nazwał siebie "Skandą wśród generałów" (czyli najwyższym wodzem).
Bóg, pod imieniem Murugan, jest najbardziej popularny wśród Tamilów w Indiach, na Sri Lance i w innych krajach świata. Jest patronem Tamilów. Zwycięża chaos i przywraca boski ład. Chroni wyznawców przed demonami. Przekazał Śiwie świętą sylabę Om.
Na północy Indii jego kult zanikł już w XVI wieku. Karttikeja znany jest jeszcze tylko w Bengalu i Pendżabie.
Najważniejsze świątynie boga znajdują się w Tamil Nadu. Są to: Aru Padaiveedu, Thiruchendur, Swamimalai, Pazhamudircholai, Thirupparangunram, Palani, Thiruthani, Sikkal, Marudamalai, Vayalur, Kukke Subramanya oraz na Sri Lance: Kataragama, Tirukovil, Embekke i Nallur Kandaswamy. Wiele świątyń znajduje się także w Malezji.
Tamilowie poświęcili temu bogu miesiąc pod nazwą Karthikai. W miesiącu tym odbywa się 6-dniowe święto ku czci boga, zwane Skanda Śasti.
W stanie Karnataka ten bóg jest często czczony jako Najwyższa Osoba Boga. Na Sri Lance jest popularnym bóstwem wśród wyznawców hinduizmu i buddyzmu.
[edytuj] W mitologii
Sati, żona boga Śiwy dokonała samospalenia (sati), a następnie inkarnowała się jako córka królewska Uma (Parwati). Tymczasem straszliwy demon Surapadman wraz z zastępami innych demonów niszczył Ziemię Tylko syn Śiwy mógł uratować świat. Śiwa jednak nie interesował się boginiami, pogrążony w medytacji. Namówiony przez innych bogów Kama- bóg miłości postanowił strzelić w Śiwę strzałą z kwiatów, aby ten zakochał się w Parwati. Jednak zanim zdążył to zrobić, Śiwa spalił go na popiół promieniami swojego trzeciego oka. Z iskier ognia Śiwy narodziło się sześciu chłopców, których Parwati połączyła w jedno ciało z sześcioma głowami i dała mu imię Szanmuka (Sześciogłowy). Chłopca wychowywało sześć kobiet, zwanych Kritika (czyli Plejady). Stąd pochodzi inne imię boga- Karttikeja. Poprowadził on armię bogów i zwyciężył demony.
