Kielanówka
Z Wikipedii
| Kielanówka | |
| Województwo | podkarpackie |
| Powiat | rzeszowski |
| Gmina | Boguchwała |
| Sołtys | Maria Fąfara |
| Powierzchnia | 374.44 ha km² |
| Liczba mieszkańców (2006) • liczba ludności |
1081 |
| Strefa numeracyjna (do 2005) |
17 |
| Kod pocztowy | 35-106 |
| Tablice rejestracyjne | RZE |
Kielanówka – wieś sołecka w Polsce położona w województwie podkarpackim, w powiecie rzeszowskim, w gminie Boguchwała. W latach 1975-1998 miejscowość położona była w województwie rzeszowskim.
Miejscowość rozciąga się wzdłuż drogi ze Staroniwy (od Rzeszowa) w stronę Zabierzowa i Racławówki. We wsi, ze względu na bliskie położenie Rzeszowa rozwija się budownictwo jednorodzinne. W Kielanówce funkcjonuje szkoła podstawowa oraz filie Gminnej Biblioteki Publicznej i Gminnego Ośrodka Kultury i Wypoczynku.
[edytuj] Dzieje wsi Kielanówki
Według źródeł historycznych Kielanówka została założona na początku XV wieku, pozostawała pod wpływem parafii Zabierzów. Około 1439 roku Kielanówka była już samodzielną wsią należącą do rodziny Rzeszowskich. W 1518 roku należała do Jana Pileckiego, a od połowy XVI do Mikołaja Spytka-Ligęzy. Kasztelan ten - Mikołaj Spytko–Ligęza budował szpitale dla ubogich . W 1631 roku ufundował on taki szpital przy kościele w Zabierzowie. Na przełomie XVII/XVIII wieku Kielanówka była częścią dóbr Lubomirskich. W 1752 roku Jerzy Ignacy Lubomirski również fundował domy dla ubogich, w tym jeden dla Zabierzowa.
Opierając się na zapiskach Kroniki Parafialnej z Zabierzowa- Kielanówka to „zbieranina charakterów bez wybitnej cechy”, to „przygodni osadnicy pobliskiego Rzeszowa”. Nazwa tej wioski wywodzi się podobno od „kiela” domów (tak pisze kronikarz ks. Marceli Sochański). Była to mała osada nad potoczkiem. Niektórzy mieszkańcy przypominają wspomnienia swoich dziadków, że mieszkał tu jakiś Kilian, założyciel osady. Do jego nazwiska dodano „nówka” (czyli nowa część). Stąd stara nazwa wspomniana też w kronice - Kilianówka, a potem Kielanówka. Do roku 1912 jako wieś, była złączona z Racławówką, nie miała swego wójta czy sołtysa. Znajdował się tutaj folwark należący do Skrzyńskich z Niechorza. Dwór ten miał być na dole wsi, od strony południowo- wschodniej. Tutaj też pod koniec XIX wieku powstała pierwsza w Kielanówce 3-klasowa szkoła. Z czasem dwór nabyło trzech nowych właścicieli i szkołę przeniesiono do drewnianego budynku.
W roku 1930 ks. Marceli Sochański sprzedał z gruntów Szpitala Ubogich półtora morga na rzecz Funduszu Szkolnego Gminy Politycznej Kielanówka, na którym to obszarze zamierzano wybudować nową szkołę. Wybudowano ją w 1952 roku, ale była ona za mała i część dzieci uczyła się jeszcze w drewnianym Domu Ludowym. Ta nowa szkoła funkcjonowała jako 7-klasowa do 1977 roku. Wtedy likwidowano małe szkoły i w naszej zostały tylko 3 klasy jako filia szkoły w Racławówce. Dopiero w 1992 roku przywrócono szkole pełną 8- klasową organizację. W 1998 roku nadano szkole imię Armii Krajowej, poświęcono odsłoniętą tablicę pamiątkową i szkoła otrzymała swój sztandar ufundowany przez rodzinę Knobel z Warszawy- prowadzących fundację AK.
Następny ważny ośrodek to cegielnia zbudowana przez rodzinę Pajów. Została ona zagrabiona jak wiele innych przedsiębiorstw przez władze komunistyczne i doprowadzona do ruiny. Wiele mieszkańców Kielanówki znajdowało tu kiedyś pracę.
Stary Dom Ludowy w latach 60. miejscowe władze doprowadziły do takiej ruiny, że w końcu został on rozebrany. W latach 90. zaczęto budować nowy dom kultury, który w 1997 roku został oddany do użytku.
[edytuj] Historia powstania Kościoła w Kielanówce
Kielanówka jako wioska należała do Parafii w Zabierzowie. Od roku 1912 zaproponowano jej własne księgi metrykalne. Gdy w roku 1960 usunięto naukę religii ze szkół, dzieci uczyły się przez rok w prywatnym Punkcie Katechetycznym, a gdy i ten zlikwidowano, musiały wędrować na zajęcia katechetyczne do odległego Zabierzowa. Zorganizowany przez nowego proboszcza punkt katechetyczny został niedługo zlikwidowany, mimo starań rodziców by on pozostał. Rodzice jednak wykorzystali „odwilż” i postarali się o prowadzenie katechizacji w szkole, która okazała się za ciasna po powrocie starszych klas. Zaczęto więc szukać miejsca na budowę osobnego Punktu Katechetycznego. Z kilku ofert miejsc wybrano parcelę p. Byjosia Floriana, który ofiarował ją na ten cel. Otrzymał on pozwolenie na budowę domu mieszkalnego i na mocy tego pozwolenia rozpoczęto budowę. W Wielką Sobotę 1983 roku na placu poświęcono pokarmy wielkanocne. 15. IV. 1983 roku ruszyła budowa według projektu inż. Jerzego Noska. Zaangażowanie przy pracy było bardzo wielkie. Prawie cała wieś włączyła się czynnie w powstawanie nowego punktu do nauki religii. Co zaowocowało tym, że już 30 listopada dzieci po raz pierwszy weszły do nowej Sali na pierwszą lekcję religii, a w noc wigilijną odprawiono po raz pierwszy Pasterkę. Tak Kielanówka zyskała Ośrodek Duszpasterski w samym centrum, na najwyższym wzniesieniu. W rok po pamiętnej Wielkiej Sobocie 1983 roku poświęcono na górnej kondygnacji kaplicę. Patronką kaplicy została Bł. Urszula Ledóchowska, którą w tym czasie beatyfikował Ojciec święty Jan Paweł II. Z czasem do działki dokupiono trzy parcele z myślą rozbudowy kaplicy. W 1999 roku ks. Ryszard Kołodziej nowy proboszcz parafii w Zabierzowie dokonał gruntownego remontu budynku kaplicy przystosowując go w dolnej kondygnacji do zamieszkania. Rok 2002 ponownie stał się rokiem przełomowym. Marzenie o prawdziwym kościele zaczyna się realizować. W kwietniu 2002 nowo wybrana rada parafialna decyduje o rozbudowie kościoła. Według nowego projektu istniejący budynek zostanie powiększony przez poszerzenie, przedłużenie i podniesienie konstrukcji dachu oraz zmianę orientacji kościoła. W pracach przy budowie i oporządzeniu wokół kościoła czynnie biorą udział mieszkańcy wsi, wspierając również to przedsięwzięcie finansowo.
W różne zajęcia przy kościele angażuje się również młodzież i dzieci, które stworzyły chórek kościelny odśpiewujący psalmy podczas niedzielnych Mszy świętych, grupę oazową spotykającą się w czwartki, która organizuje zimowiska dla najmłodszych oraz zajęcia przy czytaniu i interpretowaniu Pisma świętego i śpiewie a także Caritas, organizujący zbiórki pieniężne na szczytne cele sprzedając własnoręczne wyroby pamiątkowe. Ponadto w kościele od pół roku podczas Mszy świętej służą Ministrantki angażujące się w czytanie i pomoc w oprawie Mszy świętej.
[edytuj] Rodzina Liput i pierwsza szkoła w Kielanówce
Pierwsza szkoła w Kielanówce zorganizowana była u Pawła Liputa był to rok 1912. Paweł Liput przybył do Kielanówki 1910 roku wraz z żoną z Iskrzyni gm. Hustów pow. Brzozowski. Zakupił dużo pola (z posiadłości rozparcelowanego folwarku w Racławówce) tereny leżące też w Kielanówce rozciągające się aż do Pustek. Wybudował okazały dom nowoczesny jak na owe czasy, podpiwniczony, o dużych rozmiarach, z wejściem, z szerokimi drewnianymi schodami, kryty gontem.
Jedna izbę udostępnił na naukę szkolna przez 1 rok i to pierwszy rozpoczętej szkoły. Pomieszczenie to udostępniał też na zabawy i zebrania na których gromadziły się ludzie ze wsi.
[edytuj] Rozmieszczenie szkół w Kielanówce od czasu zorganizowania 1 szkoły do dzisiaj
Na podstawie uchwały z 24.04.1894 16-CK , dnia 17.11.1911r. zorganizowano Szkołę Ludową Pospolitą w Kielanówce okręgu rzeszowskiego a w dniu 1.09.1912 r. rozpoczęto naukę z udziałem 78 uczniów. Nauka w roku szkolnym 1912/13 odbywała się w pomieszczeniu budynku Liputa Pawła, który był wówczas sekretarzem gminy Boguchwała, a wójtem był jego sąsiad Gołaś Wojciech.
Radę szkolną reprezentowali ks. Marek Sochański jako Przewodniczący i Liput Paweł jako Zastępca. W następnym roku szkolnym 1913/14 zorganizowano szkołę w pomieszczeniach Bieńka Piotra w budynku zakupionego z zabudowań po folwarkach. Szkoła u Bieńka była do lat 30. kiedy to przeniesiono do drewnianego budynku, mieszczącego się w centrum wioski, pomiędzy zabudowaniami Kruszyny, Domini i Owczarskiego. W roku szkolnym 1936/37 szkołę przeniesiono do nowo wybudowanego Domu Ludowego. Po wojnie obok Domu Ludowego dobudowano baraki by pomieścić wszystkich uczniów. Był duży przyrost naturalny dzieci. Postanowiono wybudować nową szkołę na terenie tzw. ,,Szpitalnym”. Uroczyście otwarcie nowej placówki było 1.09.1952 r. z udziałem 123 uczniów.
W tym też roku została oddana do użytku, wybudowana dzięki staraniom wielu mieszkańców, nowa szkoła. Nauka w niej trwała 7 lat. Kierownikiem tej szkoły był p. Zbigniew Miękisz. W 1963 roku nowa reforma przedłużyła obowiązek szkolny do ośmiu lat. Dzieci dojeżdżały do kl.VIII do Staroniwy. Od 1973 roku po wprowadzeniu kolejnej reformy oświaty, utworzono Gminne Szkoły Zbiorcze. Dzieci z Kielanówki w swojej miejscowości kończyły 3 klasy (szkoła była filią szkoły w Racławówce) kontynuowały naukę w szkole staroniwskiej.
Kolejna reforma pozwoliła na powrót szkoły podstawowej do wsi i tak w 1981 roku kolejne roczniki zostawały w rodzinnej miejscowości by ukończyć 6 klas, do kl.VII i VIII dojeżdżano do Staroniwy. W 1992.r Kurator Oświaty wprowadził w szkole w Kielanówce ośmioletni cykl kształcenia. Nareszcie rodzice odetchnęli – ich pociechy zdobywały wiedzę pod ich „okiem”. Sytuacją tą nie nacieszyli się długo – kolejna reforma zmniejszyła stopień organizacji podstawówek do sześciu lat, potem dzieci przechodzą do gimnazjum w Racławówce lub dojeżdżają do Rzeszowa.
Dzisiaj uczy w szkole obecnie 13 nauczycieli z tego 12 z pełnym wyższym wykształceniem i przygotowaniem pedagogicznym ( pozostały kończy studia). W tym 1 dyplomowany, 10 mianowanych i 2 kontraktowych. 7 nauczycieli jest w trakcie zdobywania tytułu nauczyciela dyplomowanego. Do tej pory do ośmioklasowej szkoły uczęszczało ponad 160 uczniów, po reformie w sześcioklasowej jest 101 uczniów./ z Oddziałem Przedszkolnym/ Szkoła w Kielanówce posiada wielu przyjaciół. Dzięki nim od 1998 roku swoje symbole: imię Armii Krajowej, tablicę pamiątkową oraz sztandar szkoły, który uświetnia każdą szkolną i środowiskową uroczystość. Posiada też nowoczesną, olejową kotłownię prawie w całości sfinansowaną przez darczyńców. Pracownia komputerowa, sprzęt RTV zakupiony został przez zaprzyjaźnionych ze szkołą dyrektorów firm (również mieszkańców Kielanówki). Wielu rodziców pracujących w różnych instytucjach przynosiła do szkoły potrzebne: pomoce, soczki, słodycze, zabawki, meble, sprzęt, kwiaty i rośliny ozdobne, odzież dla dzieci . Darowano też płytki podłogowe i ścienne, żużel wielkopiecowy, odczynniki chemiczne, okna PCV.
W każdej sytuacji szkoła może liczyć na mieszkańców Kielanówki (nawet tych, którzy już nie mają w szkole swoich dzieci), wiele godzin przepracowano społecznie na rzecz szkoły np.: przy karczowaniu sadu, przy malowaniu ogrodzenia, przy zmienianiu podłoża podwórkowego szkoły, przy organizowaniu uroczystości, wycieczek itd. Prowadzona jest od paru lat dokładna analiza osiągnięć szkoły: ponad 35% dzieci kontynuowało naukę w technikach i liceach zawodowych, około 60% w liceach ogólnokształcących pozostali w szkołach zawodowych. Ogromna część absolwentów tych szkół ( byłych uczniów z Kielanówki) podjęła i z powodzeniem ukończyła lub kontynuuje studia. Od lat średnia ocen w szkole nie spadła poniżej 4.4.
W realizacji procesu dydaktyczno- wychowawczego i opiekuńczego szkoła w Kielanówce posługuje się nowoczesnymi metodami oraz nowoczesnym sprzętem. Prowadzony jest szereg kół zainteresowań i zajęć pozalekcyjnych np.: LOP, 23 Drużyna Harcerska „Wytrwali Wędrowcy”, klub „ Młodego Ekologa”, kółko biblioteczne, Dziecięce Koło Misyjne, SKS, PTTK, zespół recytatorski, kółko teatralne, zespół piosenkarski i rytmika w OP; koła przedmiotowe: matematyczne, polonistyczne, plastyczne, historyczne, biologiczne. Rozszerzając swą wiedzę na tych zajęciach uczniowie brali udział w wielu olimpiadach, konkursach, przeglądach, na których zajmowali różne miejsca. Jednym z wielkich sukcesów było zajęcie pierwszych miejsc na szczeblu wojewódzkim w ogólnopolskim konkursie „ Europa w szkole”, zwycięzcy wzięły udział w obradach sejmu dziecięcego w Warszawie. Zapoczątkowano również organizację zimowisk w szkole. Co roku w czasie ferii zimowych nauczyciele organizują dzieciom ciekawe zajęcia , a jest ponad 50% uczniów szkoły chętnych do udziału w tych zajęciach. Od 1998 roku szkoła w Kielanówce jest organizatorem Gminnego Przeglądu Szkolnych Teatrzyków Dziecięcych „Igraszki Teatralne”, wspólnie z Domem Kultury oraz Kołem Gospodyń wiejskich gości małych artystów z całej gminy Boguchwała. Obecnie dzieci mają też możliwość doskonalenia umiejętności językowych (prowadzona jest nauka j.angielskiego od kl.I.) oraz opanowania obsługi komputerów od kl.IV. Mając Stały Dostęp do Internetu wszyscy nauczyciele na swoich lekcjach korzystają z informacji internetowych. Z pracowni mogą korzystać po zajęciach uczniowie gimnazjum, średnich szkół czy inni mieszkańcy Kielanówki. Ponadto bardzo aktywnie działa Samorząd Szkolny, który oprócz swojej działalności statutowej prowadzi szkolny sklepik. Od sześciu lat prowadzone jest dożywianie dzieci pokrywane przez G.O.P.S z U Gm w Boguchwale natomiast pozostałe dzieci mają ciepłą herbatę finansowaną przez rodziców.
Szkoła posiada bibliotekę szkolno- publiczną wzbogacaną co roku w nowe książki i czasopisma. Ważnym zadaniem jakie postawili sobie nauczyciele i wychowawcy ze szkoły w Kielanówce jest rozwój sportowy uczniów. Sport jest ważnym czynnikiem w kształtowaniu młodego pokolenia. Areną na której młodzi sportowcy mogą wykazać się swoimi umiejętnościami, a także poznać nowych kolegów są zawody sportowe. Każdy uczeń może zdobywać pierwsze miejsca na zawodach, ale żeby to osiągnąć, musi ciężko pracować, by podnieść swoje umiejętności. Jednak nie tylko praca, ale również baza sportowa ma ogromne znaczenie. Szkoła w Kielanówce nie posiada obecnie żadnego zaplecza sportowego, poza zastępczą salą gimnastyczną. Takie warunki spowodowały, że główny nacisk został położony na uprawianie biegów przez uczniów Szkoły Podstawowej w Kielanówce. Uczniowie największe sukcesy zdobywają na arenie gminnej, rejonowej i wojewódzkiej w biegach przełajowych.
[edytuj] Ośrodek Kultury w Kielanówce
Nowy Ośrodek Kultury w Kielanówce został oddany 17 września 1997 roku podczas plenerowej imprezy „ Gminne Dożynki”. Dom Kultury od pierwszych dni działa prężnie skupiając młodzież, dzieci i dorosłych. Współpracuje z Kołem Gospodyń Wiejskich, ze Szkołą Podstawową w Kielanówce oraz Gminnym Ośrodkiem Kultury i Rekreacji, Gminną Biblioteką Publiczną oraz chętnymi mieszkańcami swojej i innych miejscowości. Od chwili otwarcia w Domu Kultury organizowane są co roku zabawy „Andrzejkowe”, bale „Sylwestrowe” oraz dyskoteki dla młodzieży i zabawy choinkowe dla dzieci szkolnych. W 1998 roku Koło Gospodyń Wiejskich zostało wyposażone w sprzęt i naczynia potrzebne przy urządzaniu wesel i od tego roku Dom Kultury wynajmuje pomieszczenia na wesela, zarabiając pieniądze na swoje utrzymanie. W tym roku były organizowane również przy współudziale KGW pokazy kulinarne, zabawy taneczne oraz zajęcia dla młodzieży. Rozpoczęła również działalność grupa teatralna, których pierwszym przedstawieniem były Jasełka. Po wielu próbach, ciężka praca aktorów- amatorów została uwieńczona sukcesem. Premiera Jasełek odbyła się 10 stycznia 1999 roku. Udział w nim wzięło trzy pokolenia mieszkańców Kielanówki: dziadkowie, dzieci i wnuczęta (najstarszy aktor miał 63 lata a najmłodszy 3,5 roku). Zachęceni sukcesem dwa miesiące później ta sama grupa aktorska wystawiła kolejne wspaniałe przedstawienie „Misterium męki Pańskiej”. Przedstawienia te miały wspaniałe stroje, scenerię, atmosferę, które przenosiły widzów w tamte czasy i powodowały ogromne wzruszenie. Przedstawienia te znalazły wielkie uznanie w oczach widzów czyli przybyłych mieszkańców wsi, okolic i gości z gminy i Rzeszowa. Kolejny sukces zmobilizował aktorów do dalszej pracy, czego owocem są kolejne przedstawienia wystawiane 2 lub 3 razy do roku. Tradycją Domu Kultury stał się organizowany od 1998 roku wspólnie ze szkołą i KGW Gminny Przegląd Teatrzyków Dziecięcych „Igraszki”. Dom Kultury gości często różnych wykładowców w ramach szkoleń KGW, organizuje wspólne pokazy i prezentacje. Niezwykłą uroczystością jaką wszyscy szczególnie wspominają były 100-letnie urodziny mieszkanki wsi, która z przejęciem zgasiła sto świeczek na wspaniałym torcie jubileuszowym. W ośrodku organizowane są również różne festyny, majówki, spotkania pokoleń, obchody różnych świąt państwowych i okazjonalnych. Ponadto Dom Kultury otwarty jest na każdą propozycję współpracy z różnymi instytucjami.
[edytuj] Koło Gospodyń Wiejskich w Kielanówce
Koło Gospodyń Wiejskich w Kielanówce zostało utworzone w 1964 roku przez panią Stanisławę Mazur, która skupiła wokół siebie mieszkanki wsi. Aktywność tych pań była ogromna, organizowały one kursy gotowania, pieczenia, haftu i szycia, pokazy żywieniowe, wieczornice z ogniskiem i śpiewem ludowych piosenek, przedstawienia. Odbywało się to wszystko na scenie w Sali ówczesnego Domu Ludowego. Przewodniczące Koła się zmieniały, a członkiń przybywało, koło stawało się znaczącą organizacją kobiecą. Proponowane formy pracy, tj. kursy rolnicze, żywieniowe, pokazy haftu, czy robienia sweterków na drutach zachęcały coraz to nowe kobiety do wstępowania w szeregi KGW. Z czasem kobiety zaczęły organizować dożynki wiejskie, dni seniora, festyny wiejskie, a uzbierane na nich pieniądze przeznaczały na rozwój Koła. Część pieniędzy przeznaczano na budowę Punktu Katechetycznego. Obecną przewodniczącą Koła jest Maria Fąfara, która zorganizowała dla kobiet różne kursy, m.in. kursy rolnicze i ogrodnicze, pokazy układania kompozycji z suchych kwiatów i innych roślin, organizowane są też spotkania opłatkowe w czasie świąt czy dożynki wiejskie. Koło Gospodyń Wiejskich w Kielanówce współpracuje ze Szkołą Podstawową: wspólnie organizują Gminny Przegląd Teatrzyków Dziecięcych, Majówkę, Dni Kielanówki, Dzień Ziemniaka i Kapusty, dzień Matki, Dzień Babci i Dziadka. Członkinie koła brały również udział w przedstawieniach grupy teatralnej z Kielanówki. KGW jest również współorganizatorem wspaniałych zabaw „Andrzejkowych” i „Sylwestrowych”. Bardzo dobra organizacja oraz trafione tematy spotkań powodują dużą frekwencję ( około 45 osób).
[edytuj] Niezwykła, prawdziwa historia, do dzisiaj nie wyjaśniona
W poniedziałek, 3 lipca 2000 roku około godziny 18.00 pani Czarnota wracała do domu z pracy polowej. Po wschodniej stronie swojego pola pszenicy zauważyła wąski pas o szerokości około 10 cm dziwnie wygniecionych źdźbeł biegnących prosto w głąb pola. Znalazła cztery kręgi połączone ze sobą korytarzami. Znajdowały się one w odległości około 150-250 metrów od pobliskich domów. Znalezisko to wzbudziło wielką sensację.
W kręgach stwierdzono dobrze zachowaną strukturę kłosów, były one przygięte tuż nad ziemią i spiralnie zakręcone względem środka kół. W największym kręgu o średnicy 7,6 m ułożenie źdźbeł i kłosów pszenicy było w kierunku ruchu wskazówek zegara, ale sam środek kręgu wynoszący 1,8 m ułożony był w przeciwnym kierunku. W pozostałych kręgach było podobnie tyle, że obrzeże kręgów było zaczesane w przeciwną stronę ruchu wskazówek zegara, a środki kręgów w prawą stronę. Najmniejszy o średnicy 3,9 m miał ułożenie kłosów zgodnie ruchem wskazówek zegara. Wygląda na to, że siła działająca na kręgi wykonywała je równocześnie w dwóch kierunkach. Do kręgów biegną korytarze o szerokości około 20 cm dochodzące do środka każdego kręgu.
W dwóch kręgach stwierdzono anomalię magnetyczną. Licznik Geigera wskazywał, że grunt i słoma promieniują w różnym stopniu od 10 do 25 mR/h.
