Kilt

Z Wikipedii

Mężczyzna w kilcie

Kilt jest narodowym strojem szkockim. Jest to szkocka spódniczka zrobiona z tartanu, czyli materiału w szkocką kratę. Z bardzo dużej szerokości tego materiału szyje się kilt, plisując go i składając na fason spódnicy kopertowej. Należy dodać, że kolor kraty na materiale i dokładny jej wzór zależy od klanu danego Szkota/Szkotki.

Różnica pojawia się także jeżeli chodzi o płeć. Wszyscy Szkoci mogą nosić kilt (choć dawniej był to strój wyłącznie męski), ale tylko mężczyźni noszą sporran na tym kilcie. Sporran jest "torebką" zawieszoną na biodrach, na pasku. Dlaczego tylko panowie ją noszą i z jakiego powodu? Jest wiele opowieści na ten temat. Jedna z nich mówi, że podczas walk miedzy Anglikami a Szkotami potrzebna była jakaś ochrona ciała. Ponieważ Szkoci byli przeważnie farmerami, nie mieli pieniędzy na zbroje zawodowych żołnierzy. Wybrali więc chociaż małą ochronę na najcenniejszą cześć ich ciała - sporran, torebkę ze skóry, specjalnie usztywnioną.

Na kilcie często można spotkać jeszcze broszę - oczywiście każdy klan ma inny symbol. Jest ona wpinana w dolny prawy róg.

Tak kilt wygląda obecnie, jednak jeżeli chodzi o historię, to kiedyś strój Szkotów wyglądał nieco inaczej. Pierwszy raz szkocki strój opisano w XVI stuleciu, składał się on wtedy z długiej lnianej koszuli, krótkiej kurteczki oraz wełnianego pledu. W zimie Szkoci zakładali wełniane obcisłe spodnie, a w lecie wełniane skarpetki pod kolana. Za obuwie służyły im lekkie kierpce z surowej skóry, chociaż zazwyczaj chodzili boso.

Ta koszula zanikła dopiero pod koniec XVI w. Na jej miejsce pojawił się wielki pled, mający prawie 2 metry szerokości i od 4 do 6 metrów długości. Żeby go założyć, Szkot musiał położyć pled na ziemi, specjalnie go zwinąć i zmarszczyć, a następnie, kładąc się na nim, owijał go sobie wokół ciała, przypinając skórzanym pasem. Na to wkładał kurtkę, a koniec pledu zarzucał na lewe ramię i spinał broszą. Tą postać kiltu określa się mianem "the great kilt" - "wielki kilt".

Obecna forma kiltu pojawiła się na początkach XVIII w. Szkoci zakładają obecnie kilt na każde święto i uroczystość rodzinną, a u scoutów kilt jest częścią umundurowania.

[edytuj] Standardy

Standardy nowoczesnego, cywilnego stroju szkockiego

Wielki kilt odszedł do lamusa, pozostając historyczną ciekawostką, jak koszule z surowego lnu czy onuca. Aktualnie istnieje kilka standardów samych kiltów i ich noszenia noszenia, naturalnie uzależnionych od przeznaczenia ubioru.

Standardy ogólne

Najbliższym protoplaście – Wielkiemu Kiltowi – pozostaje standard „ośmiojardowy”. Są to najdroższe i najlepsze kilty. Zgodnie z nazwą, do ich uszycia potrzeba osiem jardów materiału (ok. 7,5 m), choć czasem set składanej kraty wymaga więcej. Pojedyncza plisa ma ok. 10 cm głębokości.

Ośmiojardówki zakładane są na uroczystości, bale, śluby czy wesela. W wersji wieczorowej, standardem jest założenie do takiego kiltu marynarki typu „Prince Charlie” i sporranu typu „Dress”. Wymaga się oczywiście eleganckich butów, najlepiej oryginalnego obuwia kiltowego, z półodkrytą cholewą i długimi sznurówkami (ghilie brogues). Noszenie pasa w takim stroju jest niewskazane. Tradycyjne, długie skarpety kiltowe (kilt-hose) także wymagane.

Kolejnym standardem kiltu jest „casual” – „uboższy krewny” ośmiojardówki. Występuje w kilku wersjach – najczęściej spotykane to 3 i 5 jardów.

Casuale to kilty „codzienne”, doskonałe na spacery, czy mniej formalne imprezy. Ten typ noszą także dość często formacje militarne. Niektórzy używają wersji „casual” także do tańca.

Do „casuala” najlepiej pasuje marynarka typu „Argyll” (Argyle), i prosty sporran skórzany, lub typu „semi-dress”. Gruby pas jak najbardziej wskazany. Buty dowolne (np. jeśli to wycieczka w góry, niech będą trekingi, jeśli wizyta w znajomych, zwyczajne półbuty). Przy spacerach zalecane zwykłe podkolanówki lub grube, spacerowe kilt-hose.