Komturia Wenassyjska
Z Wikipedii
Komturia Wenassyjska (fr.: Comtat Venaissin, prowan.: lo Comtat Venaicin lub lou Coumtat Venessin) to francuska kraina historyczna w Prowansji, obecnie znajduje się w departamencie Vaucluse. Główne miasta tej krainy to: Awinion, Cavaillon, Carpentras i Vaison-la-Romaine. W latach 1274-1791 Komturia była eksklawą Państwa Kościelnego we Francji, a w latach 1317-1377 na jej terenie rezydowali papieże.
[edytuj] Historia
Nazwa Komturii pochodzi od nazwy miasta Venasque- jej pierwszej stolicy, od 1320 przeniesionej do Carpentras. Początkowo Awinion i Orange nie należały do Komturii Wenassyjskiej.
Komturia była własnością hrabiego Poitiers i Tuluzy- Alfonsa- brata króla Francji- Ludwika IX, następnie stała się własnością króla Francji, a od 1274- własnością Państwa Kościelnego.
Papież Klemens V przeniósł siedzibę Kurii Rzymskiej do Carpentras w 1316. Kolejni papieże rezydowali w Awinionie aż do 1377. Królowa Joanna Neapolitańska sprzedała Awinion papieżowi w 1348 i powstały w ten sposób dwie komturie: awiniońska i carpentrańska pod władzą papieży, lecz z oddzielnym zarządem, flagą i mennicą. Mieszkańcy tych komturii byli zwolnieni z podatków. W przeciwieństwie do sąsiedniej Prowansji, z której Żydzi zostali wygnani już w XV w., komturie papieskie pozwalały nadal na istnienie znaczących kolonii żydowskich na swoim terytorium i przyjmowały żydowskich uciekinierów z Francji. Żydzi musieli jednak mieszkać w czterech ciasnych i przeludnionych gettach tzw. juiverie. Rozwijała się tam specyficzna prowansalska kultura żydowska z własnym językiem szuadit. Najstarsza zachowana synagoga we Francji (z XIV w.) znajduje się na terenie dawnej Komturii Wenassyjskiej w Carpentras.
Królowie Francji wielokrotnie bezskutecznie usiłowali anektować Komturię Wenassyjską: była ona okupowana przez wojska królewskie w 1663, 1668 i od 1768 do 1774, z powodu sporów między monarchią francuską i papieżami. Tym niemniej Komturia pozostała własnością papieską aż do 1791.
Od 1790 Komturię ogarnęły zamieszki, spowodowane wybuchem Rewolucji francuskiej i z Awinionu został wygnany wice-legat (reprezentant papieża), a mieszkańcy Komturii zwrócili się z prośbą do władz rewolucyjnych o przyłączenie do Francji.
W Carpentras próbowano utworzyć własne niezależne państewko republikańskie. W kwieniu 1790, bez zgody papieża utworzono rząd, który uznał władzę papieża jako konstytucyjnej głowy państwa. Awinion, należący do I Republiki Francuskiej, wysłał wówczas przeciwko Carpentras oddział wojska, jednak mimo dwóch oblężeń nie zdobył Carpentras. Dopiero Zgromadzenie Narodowe wydało 14 września 1791 dekret, który oficjalnie przyłączył Awinion i Komturię Wenassyjską do Francji.
Papież Pius VI, pod groźbą aneksji Państwa Kościelnego przez armie republikańskie pod dowództwem generała Napoleona Bonaparte, podpisał 19 lutego 1797 Traktat z Tolentino, w którym papież uznał aneksję Komturii Wenassyjskiej przez Francję.
