Kortyzol
Z Wikipedii
Kortyzol, inaczej hydrokortyzon (ATC: H 02 AB 09, D 07 AA 02) – naturalny hormon steroidowy wytwarzany przez warstwę pasmowatą kory nadnerczy, główny przedstawiciel glikokortykosteroidów. Wywiera szeroki wpływ na metabolizm, bywa określany nazwą hormon stresowy.
Powstaje z 11-β-deoksykortyzolu na skutek działania enzymu 11-β-hydroksylazy w warstwie pasmowatej kory. Kortyzol ma działanie przeciwzapalne, zatrzymuje też sól w organizmie. Największe stężenie we krwi występuje rano. Istnieje jego syntetyczny odpowiednik, jest to kortyzon, który w wątrobie ulega przetworzeniu w kortyzol.
Kortyzol różni się od pozostałych hormonów steroidowych, takich jak hormony płciowe, tym, że zalicza się go do glikokortykoidów, czyli związków mających wpływ na poziom glukozy we krwi. Kortyzol powoduje zwiększanie jej stężenia we krwi, co jest wskazane w reakcji na stres, stąd jego nazwa potoczna - hormon stresowy. Kortyzol uwalnia też aminokwasy z tkanek peryferycznych i przyspiesza glukoneogenezę i hamuje tempo zużywania glukozy przez mięśnie szkieletowe, a wreszcie przyspiesza rozkład kwasów tłuszczowych do ciał ketonowych.
Przewlekły nadmiar kortyzolu we krwi prowadzi do charakterystycznego przemieszczenia się depozytów tkanki tłuszczowej (bawoli kark, twarz księżyc w pełni, otyłość brzuszna, chude kończyny), ścieńczenia skóry, powstania różowych rozstępów, trądziku oraz insulinooporności co stanowi obraz zespołu Cushinga (choroby Cushinga).
Wybrane nazwy handlowe hydrokortyzonu:
- Hydrocortisonum
- Corhydron
- Laticort
- Locoid
- Ophticor
