Królowa przedmieścia (wodewil)

Z Wikipedii

Królowa Przedmieścia – wodewil autorstwa Konstantego Krumłowskiego, wystawiony po raz pierwszy w 1898r, w teatrzyku Pod Słońcem, mieszczącym się w Parku Krakowskim. Ten utwór sceniczny przyniósł autorowi olbrzymią sławę. Żadna późniejsza sztuka nie odbiła się już tak szerokim echem. Zaraz z teatru Pod Słońcem, przeniesiona zostanła na deski Teatru Ludowego pry ul. Krowoderskiej w Krakowie.

Popularność sztuki przeszła najśmielsze oczekiwania autora. Boy-Żeleński pisał:

Cytat:

Sztuka zrobiła się modna, chodzili na nią wszyscy. Zrobił się z tego istny szport, jak się wówczas mówiło. Jeden z młodych literatów, Konrad Rakowski był na Królowej Przedmieścia coś ze 40 razy, umiał ją całą na pamięć i recytował przy każdej sposobności, stąd do dzisiaj pamiętam całe strofy ówczesnych kupletów. Kiedy w owej właśnie dobie Przybyszewski zjechał do Polski, poznanie jego z młodym Krakowem- jak je opisuję w Moich współczesnych- odbyło się na Królowej Przedmieścia. I "Stach" także zaczął co dzień chodzić na tę sztukę, a do jednego z grających w niej aktorów, młodego suchotnika Ankiewicza, tak się zapalił, że przez pewien czas wodził go ze sobą, zaśmiewając się z jego opowiadań.

Inny słynny Krakowianin, Adolf Nowaczyński pisał:

Cytat:

Tegoż dnia wczesnym wieczorem byliśmy in gremio, w komplecie, w Parku Krakowskim na... Królowej Przedmieścia, wodewilu ze śpiewami, tańcami i kupletami. Przybysz się pobeczał. Sztukę uznał za arcydzieło, głębokie, przedziwnie przepaściste i takie ci słowiańskie, prasłowiańskie, wysoko ciągnięte... Ten nikczemny Strindberg nigdy ci bracie czegoś lepszego nie napisał... Panu Krumłowskiemu niegodzien rzemyka u trzewików rozwiązać.

Królowa Przedmieścia, dziś zapomniana, była jedną z najczęściej granych sztuk polskich. Jej olbrzymia popularność wśród Polaków skutkowała równoległym zainteresowaniem Polonii, stąd wystawianie Królowej w Stanach Zjednoczonych, a nawet Japonii.

[edytuj] Akcja utworu

Królowa Przedmieścia osadzona jest w drugiej dekadzie XX wieku, kiedy to koniec I wojny światowej miał przynieść światu pokój, a Polsce niepodległość. Akcja rozgrywa się w podkrakowskim Zwierzyńcu. Główną bohaterką jest piękna dziewczyna, Mania. Sierota, pracując i żyjąc uczciwie, pokochała swoją wieś i nie wyobraża sobie życia gdzie indziej. Tymczasem po Zwierzyńcu kręcą się panowie z miasta- Zygmunt i Zagórny. Zygmunt jest zakochany w Mani, ale nie wie, gdzie ona mieszka. Zobaczył ją bowiem tylko w kościele i śledził, aż znikła mu z oczu. W gminie urzędują Marcin i Majcherek. Powodowani zazdrością o popularność Mani oraz jej urodą (Majcherek bezskutecznie stara się o jej rękę), knują chytry spisek, mający na celu wyrzucenie dziewczyny w gminy. Wykazując jej brak urzędowych legitymacji oraz oskarżając bezpodstawnie o pasożytnictwo, zmuszają Manię do opuszczenia gminy.

Mania, pozbawiona dachu nad głową i zmuszona do opuszczenia ukochanego Zwierzyńca, zamieszkuje u pani Maciejowej na Czarnej Wsi(obecnie część Krakowa), gdzie za pracę ma jedzenie i dach nad głową. Jednocześnie Zygmunt nie ustaje w zalotach, ale odtrącony z powodu miejskiego pochodzenia, pomaga dziewczynie skrycie, dając pieniądze Maciejowej na utrzymanie. Zarówno Zygmunt, jak i Majcherek zostają przez Manię odtrąceni. Jeden z powodu urodzenia, drugi za złośliwość i przekręty. Zygmunt poznaje mec. Złotogórskiego, który obiecuje zająć się i wnikliwie przestudiować sprawę Mani i w końcu udaje mu się wytknąć władzom gminnym nadużycia. Zakochany w dziewczynie Zygmunt postanawia zaciągnąć się jako flisak do pracy na Wiśle, by zatrzeć skojarzenie z "mieszczuchem" i tym daje dowód swojej miłości do Mani. Ta, urzeczona poświęceniem amanta, wreszcie otwiera dla niego swoje serce. Uposażeni przez mec. Zagórskiego w pieniądze na nową drogę życia, obiecują dać na zapowiedzi.