Krzyszkowice (województwo małopolskie)
Z Wikipedii
| Krzyszkowice | |
| Województwo | małopolskie |
| Powiat | myślenicki |
| Gmina | Myślenice |
| Strefa numeracyjna (do 2005) |
012 |
| Tablice rejestracyjne | KMY |
Krzyszkowice – wieś w Polsce położona w województwie małopolskim, w powiecie myślenickim, w gminie Myślenice.
W latach 1975-1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa krakowskiego.
Przez miejscowość przechodzi łącząca Kraków z Zakopanem droga krajowa nr 7 (fragment międzynarodowej trasy E77), stanowiąca na tym odcinku część zakopianki.
Wieś położona jest wśród Garbów Sieprawia, składających się z wielu kopiastych wzniesień, których strome na ogół stoki porozcinane są głęboko wciętymi dolinami i parowami. Zabudowania wsi skupiły się głównie w Dolinie Głogoczówki oraz na obrzeżach Doliny, Krzyszkowianki, spływającej od pn. do Głogoczówki. Dużej malowniczości krajobrazowej Krzyszkowic nadają zabytkowe, drewniane na ogół zagrody wiejskie, rozproszone na stokach wyniosłej kopy, zamykającej od pn. Dolinę Głogoczówki.
Układ wspomnianej wyżej, starej części wsi, prawdopodobnie pochodzi jeszcze z okresu przedlokacyjnego. Natomiast lokacja nowej, albo raczej poszerzonej, wsi na prawie średzkim, nastąpiła w dniu 10 maja 1354 r. w rejonie Doliny Głogoczówki w lesie zwanym Chmielowcem. Dokonał tego na podstawie przywilejów króla Kazimierza Wielkiego, wydanego w Niepołomicach, Imbram z Tworkowej (koło Brzeska). Do 1450 r. wieś stanowiła własność szlachecką. Wówczas to od Wiernka herbu Janina zakupił Krzyszkowice Dziersław z Borzynowa, doktor prawa i profesor Akademii Krakowskiej. Wkrótce jednak wstąpił on do klasztoru Kanoników Lateraneńskich w Kazimierzu koło Krakowa, któremu też zapisał Krzyszkowice. Do klasztoru wieś należała aż do pierwszego rozbioru Polski w 1772 r. Wówczas przeszła w administracje rządu austriackiego, który wkrótce sprzedał ja w ręce prywatne. Po kilkakrotnych zmianach właścicieli (m. in. posiadali ja Dębscy, Dobrzańscy), wieś od 1869 r. należała do księżnej Augusty de Montleart, która zakupiła ją od swej koleżanki i przyjaciółki Natalii Dobrzańskiej i urządziła tutaj główną siedzibę swych rozległych włości w okolicach Myślenic. Przez okolicznych włościan Augusta de Montleart była zwana "Chłopską księżną", ponieważ we dworze założyła dla nich szpital, osobiście opiekowała się miejscowymi ubogimi, chętnie podejmowała się roli matki chrzestnej chłopskich dzieci, a swe chrzestne córki i synów dość hojnie wyposażała. Był główną fundatorką szkół w zawadzie, Krzyszkowicach i Myślenicach, fundował liczne stypendia dla uczącej się młodzieży. W 1885 roku zmarła śmiercią tragiczną, do dziś nie wyjaśnioną. Po śmierci księżny Augusty de Montleart Krzyszkowice powróciły do rąk Dobrzańskich. Po 1945 r. dobra krzyszkowickie zostały upaństwowione. Zobacz też: Krzyszkowice
