Kultura szelecka

Z Wikipedii

Kultura szelecka należy obok jerzmanowickiej do tzw. nurtów przejściowych starszej fazy (40 - 30 tys. lat temu) paleolitu górnego.

Nazwa kultury szeleckiej związana jest z eponimicznym stanowiskiem jaskiniowym Szeleta na Węgrzech. Jej geneza związana jest z lokalnym podłożem kultury wschodniomikockiej. Kultura ta rozwijała się w okresie od ok 42 do ok 30 tys lat temu. Zespół zjawisk kulturowych utożsamianych z kulturą szelecką obejmował swym zasięgiem Morawy, Słowację i południową część Polski. Stanowiska w Polsce lokują się głównie na płaskowyżu Głubczyckim (Dzierżysław 1, Dzierżysław 8), okolicach Krakowa stanowisko Kraków-Zwierzyniec i jaskiniach (Jaskinia Obłazowa). Do przewodnich form w inwentarzach kamiennych tej kultury należą ostrza liściowate i drapaczy wykonywanych z wiórów jak i narzędzia wykonywane na odłupkach czyli zgrzebła. Inwentarz narzędziowy tej kultury uzupełniany jest przez rylce, wióry retuszowane. Wióry do produkcji tych narzędzi pochodziły z rdzeni wolumetrycznych zaś odłupki to produkcji np zgrzebeł pochodziły z rdzeni krążkowatych. Inwentarz narzędzi kościanych reprezentowany jest przez piki wykonywane z poroży i kości. Stanowiska szeleckie znane są głównie z jaskiń które mają charakter krótko trwałych obozowisk łowieckich. Poświadczona jest także obecność stanowisk otwartych o charakterze dużych obozowisk podstawowych z śladami ognisk oraz miejscami obróbki surowców kamiennych np stanowisko Vedrovice. Zaś stanowisko Balatonlovas interpretowane jest przez badaczy jako kopalnia limonitu.

Wiemy, że ludność szelecka w poszukiwaniu lepszego surowca wyruszała na północ, docierając do doskonałych złóż krzemienia w Jurze Krakowsko-Częstochowskiej.

Bibliografia

Janusz K. Kozłowski, Wielka Historia Świata, t. I Świat przed "rewolucją" neolityczną, Fogra, Kraków 2004.
Janusz K. Kozłowski, Archeologia Prahistoryczna, t. I Starsza Epoka Kamienia, Nakładem Uniwersytetu Jagiellońskiego, Kraków 1972.
Piotr Kaczanowski, Janusz K. Kozłowski, Wielka Historia Polski , t.1 Najdawniejsze dzieje ziem polskich (do VII w.), Fogra, Kraków 1998.
Janusz K. Kozłowski (opracowanie naukowe), Encyklopedia historyczna świata, t. I Prehistoria, Agencja Publicystyczno-Wydawnicza Opres, Kraków 1999.
Bolesław Ginter, Janusz K. Kozłowski, Technika obróbki i typologia wyrobów kamiennych paleolitu, mezolitu i neolitu (wyd. III), PWN, Warszawa 1990.
J.Desmond Clark, Prahistoria Afryki, PWN, Warszawa 1978.