Krzemień

Z Wikipedii

Krzemień - skała osadowa, skrytokrystaliczna, krzemionkowa (biochemiczna lub chemiczna), występująca w formie kulistych, bulwiastych, bochenkowatych lub soczewkowatych konkrecji w obrębie skał niekrzemionkowych reprezentowanych przez wapienie, margle, dolomity. Z utworami otaczającymi tworzy ostre granice, co odróżnia je od czertu. Zwykle jest pokryty jasną korą krzemionkową, bardziej miękką od samego krzemienia.

Przeważnie krzemienie są utworzone przez chalcedon, ewentualnie z domieszką opalu, rzadziej zaś przez chalcedon z domieszką kwarcu. Niekiedy zawierają skrzemionkowane skamieniałości różnych organizmów.

Może mieć bardzo różną genezę. Krzemienie powstałe równowiekowo z osadem, który je otacza (syngenetyczne) mają często krzemionkę organiczną, pochodzącą z rozpuszczania szkieletów bezkręgowców, m.in. igieł gąbek krzemionkowych. Mogą też powstawać wtórnie, w obrębie skał znacznie starszych, w wyniku wytrącania się krzemionki z roztworów krążących szczelinami i pęknięciami.

Spis treści 1 Właściwości 2 Występowanie 3 Zastosowanie 4 Bibliografia 4.1 Zobacz też

[edytuj] Właściwości

• Wzór chemiczny: SiO₂
• Układ krystalograficzny: trygonalny; mikrokrystaliczne skupienia
• Barwa: brązowa, szara, czerwona, czarna.
• Rysa: biała, żółtawa, brązowa.
• Twardość w skali Mohsa: 5,5-7
• Gęstość: 2,58-2,91
• Łupliwość: brak
• Przełam: muszlowy

Krzemienie były już wykorzystywane w starszej epoce kamienia czyli paleolicie.

[edytuj] Występowanie

Dobrej jakości krzemienia dostarczają: Egipt (Dżebel Moka), Argentyna (Patagonia), Kanada (Alberta), USA (Alaska, Wyoming), Australia.

Polska - na Pogórzu Iłżeckim. Znane odmiany to:

• krzemień czekoladowy spotyka się w wychodniach od Iłży, przez Wierzbicę i Tomaszów w kierunku na północny zachód od Orońska.
• pasiasty - na północ i wschód od Ostrowca Świętokrzyskiego,m.in. rejon Krzemionek Opatowskich, Iłży
• krzemień ożarowski - okolice Ożarowa,
• krzemień świeciechowski - Świeciechów
• krzemień gościeradowski - Gościeradów (woj lubelskie). Odmiany różnią się barwą i deseniem.
• krzemień rejowiecki - Pagóry Chełmskie - złoża zalegają wokół Rejowca Fabrycznego.

[edytuj] Zastosowanie

• używany był od prehistorii przez człowieka jako materiał do wyrobu narzędzi, broni i do krzesania ognia. Był jednym z pierwszych surowców wydobywanych na skalę przemysłową, np. w Krzemionkach koło Ostrowca Świętokrzyskiego
• obecnie nadal jest surowcem w przemyśle ceramicznym i materiałów ściernych
• służy do wyrobu farb
• do produkcji kul stosowanych w młynach
• zastosowanie w jubilerstwie ograniczone. Wyrabia się przede wszystkim przedmioty artystyczne i dekoracyjne (blaty do stołów, popielniczki, stojaki do książek, przyciski do listów).

Ostatnio krzemień pasiasty jest modny wśród gwiazd mediów.

[edytuj] Bibliografia

• Wacław Ryka, Anna Maliszewska, 1991: Słownik petrograficzny. Wydawnictwa Geologiczne.
• Piotr Roniewicz (red), 1999: Przewodnik do ćwiczeń z geologii dynamicznej. Polska Agencja Ekologiczna.

[edytuj] Zobacz też

kwarc, minerał, skrzemieniałe drewno, krzemień pasiasty, gagat.