Kwazar
Z Wikipedii
Kwazar (z ang. quasar - quasi-stellar radio source lub też QSO - quasi-stellar object, dosłownie "obiekt gwiazdopodobny emitujący fale radiowe") to zwarte źródło ciągłego promieniowania elektromagnetycznego o ogromnej mocy, pozornie przypominające gwiazdę. W rzeczywistości jest to rodzaj aktywnej galaktyki.
[edytuj] Historia odkrycia
Pierwsze zdjęcia kwazarów wykonano jeszcze w XIX wieku, jednak wtedy nikt nie przypuszczał, że obiekty te mogą być czym innym niż zwykłe gwiazdy. Dopiero w latach pięćdziesiątych XX wieku, obserwując niebo za pomocą radioteleskopów, zauważono silną emisję radiową pochodzącą z kwazarów, zaś pierwsze widmo kwazara otrzymano w 1963 roku. Okazało się, że linie emisyjne w jego widmie jest silnie przesunięte ku czerwieni. Zgodnie z prawem Hubble'a oznacza to, że kwazary są obiektami niezmiernie oddalonymi nie tylko od Ziemi, ale nawet od naszej Galaktyki. Ich światło obserwowane dzisiaj, zostało wysłane miliardy lat temu - badanie kwazarów jest więc równocześnie badaniem dawniejszych etapów rozwoju Wszechświata.
Pierwszym zidentyfikowanym kwazarem był (najjaśniejszy na naszym niebie) 3C 273 w gwiazdozbiorze Panny, odległy o 2,44 miliarda lat świetlnych.
[edytuj] Struktura kwazara
Kwazary, ze względu na ich ogromną jasność, muszą mieć bardzo dużą moc promieniowania, rzędu 1041W - taką jak cała galaktyka. Jednocześnie niektóre kwazary zauważalnie zmieniają swoją jasność w czasie rzędu dni, zatem muszą być względnie małymi obiektami, wielkości mniej więcej Układu Słonecznego (obiekt nie może zmienić się w czasie krótszym, niż czas potrzebny światłu na dotarcie z centrum do krańców). Obecnie wiemy, że kwazar jest rodzajem aktywnej galaktyki, a obserwowane światło pochodzi z obszaru jej jądra.
Niezwykle silne promieniowanie kwazara powstaje w dysku akrecyjnym masywnej czarnej dziury, znajdującej się w jądrze galaktyki. Gaz i pył, opadające na dysk, rozgrzewają się do ogromnych temperatur i emitują wielkie ilości promieniowania. Także w centrum naszej Galaktyki istnieje źródło emisji radiowej, podczerwonej i rentgenowskiej o nazwie Sgr A*. Jest to masywna czarna dziura, ale nieporównanie mniej aktywna - gdyby Droga Mleczna była kwazarem, życie na Ziemi mogłoby nie istnieć.
8 stycznia 2007 na kongresie Amerykańskiego Towarzystwa Astronomicznego w Seattle ogłoszono odkrycie pierwszego przypadku potrójnego kwazara. Odkrycia dokonała grupa z hawajskiego WM Keck Observatory.
