Latarnik (nowela)
Z Wikipedii
Latarnik – nowela Henryka Sienkiewicza, która po raz pierwszy ukazała się w "Niwie" w 1881 roku[1]. Historia Skawińskiego, polskiego emigranta politycznego, który utracił z trudem uzyskaną posadę latarnika, po tym jak otrzymawszy egzemplarz Pana Tadeusza zaczytał się w poemacie o powrocie "na ojczyzny łono" tak dalece, że zapomniał o cowieczornym zapaleniu latarni, co z kolei stało się przyczyną katastrofy morskiej (statek rozbił się na mieliźnie).
Utwór powstał w Stanach Zjednoczonych podczas podróży Sienkiewicza po tym kraju. Pisarz wyjechał tam w 1876 roku. Wysyłał do Polski, będącej wtedy pod zaborami, korespondencje drukowane w Gazecie Polskiej. O powstaniu noweli Sienkiewicz poinformował w przypisach: Opowiadanie to osnute jest na wypadku rzeczywistym, o którym pisał w swoim czasie Julian Horain w jednej ze swoich korespondencji z Ameryki. Pierwowzorem postaci latarnika Skawińskiego był Polak o nazwisku Sielawa. Powodem zwolnienia go z posady latarnika było zaniedbanie obowiązków na skutek lektury "Murdelio" Zbigniewa Kaczkowskiego.
"Ta mowa przyszła sama do niego – przepłynęła ocean i znalazła go, samotnika, na drugiej półkuli, taka kochana, taka droga, taka śliczna..."
Obecnie "Latarnik" uchodzi za jedną z najlepszych polskich nowel[2].
Spis treści |
[edytuj] Czas i miejsce akcji
Akcja toczy się w latach 70. XIX wieku w Aspinwall i na samotnej wysepce leżącej niedaleko Panamy. We fragmentach, gdzie pisarz zastosował retrospekcję, opowiedziano wydarzenia rozgrywające się od 1830 roku, czyli od powstania listopadowego, w którym Skawiński brał udział.
[edytuj] Bohaterowie
[edytuj] Skawiński
Skawiński – główny bohater, stary Polak, tułacz poszukujący spokojnej posady w miejscu, gdzie mógłby zamieszkać na stałe. Twierdzi, że ciągle prześladuje go pech.
Urodził sie w Polsce. Wiódł bardzo burzliwe życie, walczył w wielu wojnach oraz powstaniach (Powstanie listopadowe, Wojna Secesyjna itd). Następnym etapem jego życia było "szukanie swego miejsca" podejmował on wówczas wiele pracy był min. harpunnikiem, poszukiwaczem diamentów, posiadał fabrykę cygar oraz wiele wiele innych. Jednak wszystkie te prace w tajemniczych okolicznościach tracił, sam sobie tłumaczył to prześladującym go pechem. Przełomowym momentem w jego życiu było objęcie pracy latarnika w Aspinwall. Tam odnalazł swój upragniony spokój wiódł ascetyczne życie praktycznie nie wychodząc ze swej latarni. Stracił kontakt z rzeczywistością popadł w marazm. Aż pewnego dnia otrzymał paczkę z książką "Pan Tadeusz". Lektura tejże powieści pochłonęła go do tego stopnia iż zapomniał włączyć latarnie i z tego powodu rozbił się statek. Skawiński stracił prace a jego życie znowu zamieniło się w tułaczkę jednak teraz miał ze sobą swą książkę i jego życie nie było już takie szare.
Jego prawdziwe imię nie jest znane. W noweli podawane jest imię angielskie - John, które pada podczas rozmowy Skawińskiego z Izaakiem Falconbridge.
[edytuj] Inni bohaterowie
- Izaak Falconbridge – konsul Stanów Zjednoczonych w Panamie. Przyjmuje Skawińskiego do pracy.
- Johns – strażnik, który codziennie przywoził łodzią żywność dla latarnika.
[edytuj] Streszczenie
Bohaterem opowiadania jest Polak- Skawiński, który przybywa do Aspinwall, aby tu objąć posadę latarnika. Jest zmęczony życiem, które obfitowało w przygody, niestety zwykle kończące sie dla Skawińskiego katastrofą. Wziąwszy udział w powstaniu musiał opuścić kraj, tułał się po całym świecie, wiele razy ryzykował życiem. W końcu zaczął szukać miejsca, gdzie na dobre mógłby się osiedlić. Wybrał Aspinwall i latarnię morską, gdzie rozpoczął ciche, spokojne życie. Wiele rozmyślał i wspominał nie zaniedbując nigdy swoich obowiązków. Podziwiał tropikalną przyrodę, zaprzyjażnił się z odwiedzającymi jego latarnię ptakami.
Pewnego dnia oprócz zapasów żywności Skawiński otrzymał paczkę z książkami. Znalazł wśród nich Pana Tadeusza A.Mickiewicza. Podczas lektury zapomniał o tym, gdzie jest. Poczuł sie znowu w swojej ojczyźnie, za którą tak bardzo tęsknił. W końcu zapadł w mocny sen o Polsce. Następnego ranka otrzymał wiadomość, że przez jego zaniedbanie rozbiła się łódź. Dopiero wtedy uświadomił sobie, że nie zapalił latarni. Został zwolniony z posady i musiał wyruszyć na nowe tułacze szlaki. Tym razem miał przy sobie cząstkę swojej ojczyzny- Pana Tadeusza.
