Latawiec
Z Wikipedii
Latawiec to najstarszy znany przyrząd latający cięższy od powietrza (aerodyna).
Spis treści |
[edytuj] Historia
Każdy z nas choć raz w życiu widział latawiec i zapewne co najmniej połowa trzymała w ręku linkę, na której drugim końcu, wysoko nad głowami unosił się latający obiekt. Historia owego jednego z najstarszych przyrządów latających cięższych od powietrza sięga około 200 lat przed naszą erą, a jego ojczyzną są Chiny. Najdawniejsze wzmianki dotyczą drewnianego latawca-gołębia, skonstruowanego przez Chińczyka Mo Ti. Z Chin latawiec zawędrował za pośrednictwem kupców i marynarzy do Korei, Japonii, na Archipelag Malajski, przez Birmę i Indie do krajów arabskich i Afryki Północnej, aż w końcu w XIV wieku trafił do Europy, a pod koniec XIX stulecia dotarł także do Ameryki i Australii. W Polsce latawce niewątpliwie musiały być znane od czasu najazdu Tatarów, kiedy to w bitwie pod Legnicą w 1241r. stosowane były latawce o smoczych kształtach; pewne informacje przekazane zostały przez rysowników i malarzy - były to latawce w formie dziecięcych zabawek, a te namalowane dane pochodzą z przełomu XVIII i XIX wieku.
W Tajlandii puszczanie latawców było rozrywką rodziny panującej i zajmowało to tyle czasu, że władca często nie miał kiedy zająć się sprawami państwowymi. Dlatego w roku 1358 wydano edykt zakazujący używania latawców w pałacu królewskim i w jego okolicach.
Japonia natomiast jest krajem, gdzie latawiec jest najbardziej ukochaną zabawką, a zarazem i ważnym symbolem. Piątego dnia piątego miesiąca każdego roku wypuszcza się tam ogromną ilość latawców dla uczczenia męskich potomków, co ma na celu dodanie tymże potomkom waleczności, płodności i wszystkiego co najlepsze. Także w Japonii, setki lat temu, powstało Rokkaku, czyli walki olbrzymich latawców.
W Syjamie latawce pełniły funkcje podobne jak w Europie proporce czy flagi. Królowie i książęta kazali wypuszczać nad swoimi posiadłościami barwne latawce, symbolizujące dostojeństwo i władzę.
W całej Europie latawce stały się popularne w XVII stuleciu, a ich zasadniczy romboidalny kształt nie zmienił się do dziś. Niegdyś wysmarowane siarką, zmieszaną z woskiem i prochem, po podpaleniu liny uwięziowej używane były przez białych misjonarzy jako wiadomość od zagniewanego Boga i stały się skutecznym środkiem krzewienia chrześcijaństwa wśród barbarzyńców.
Latawce były (i są) wykorzystywane do rozmaitych celów, a także stały się obiektem licznych eksperymentów. Oto kilka ciekawszych dat z przebogatej historii latawców: - w 1749r. po raz pierwszy wykorzystano latawiec do celów meteorologicznych; Thomas Melville i Alexander Wilson zmierzyli temperaturę na wysokości 900m za pomocą termometru umieszczonego właśnie na latawcu;
- w 1752r. Benjamin Franklin dokonał pomiaru ładunków elektrostatycznych, wypuszczając latawiec z umocowanym metalowym kluczem w czasie burzy, co defakto doprowadziło do wynalezienia piorunochronu;
- w 1760r. po raz pierwszy wykorzystano latawiec do celów ratownictwa morskiego;
- w roku 1835 w USA powstało stowarzyszenie naukowo-badawcze, klub latawcowy Franklin Kite Club;
- w 1846r. Rosjanin A. Popow wykorzystał linkę holowniczą latawca jako antenę radiową;
- w 1883r. meteorolog E.D.Archibald rozpoczął w Anglii badania górnych wiatrów przy użyciu latawca, dzięki czemu odkrył dziś już dobrze znane fakty: zwiększanie się prędkości wiatru wraz ze wzrostem wysokości oraz zmiany jego kierunku;
- w roku 1887 ten sam Archibald po raz pierwszy użył aparatu fotograficznego umocowanego na latawcu do wykonania zdjęć z powietrza; metoda ta do dziś wykorzystywana jest m.in. w archeologii lotniczej;
- w 1893r. Anglik Lawrence Hargrave wynalazł latawiec skrzynkowy, który stosowany następnie był m.in. do badań meteorologicznych;
- w roku 1894 natomiast Amerykanin McAdie ulepszył latawiec stosowany w badaniach meteorologicznych i wraz z W.Eddym, który udoskonalił konstrukcję latawców sondażowych, wyposażał małe statki powietrzne w samopiszącą aparaturę pomiarową; w tym też roku pięć latawców Eddy'ego wraz z aparaturą o masie ok. 5kg wzniosło się na wysokość ponad 500m;
- w 1901r. odbyła się pierwsza transatlantycka transmisja radiowa z użyciem linki latawca wzniesionego na wysokości 120m, której to transmisji twórcą był Guglielmo Marconi;
- w 1903r. Anglik C.Cody pokonał kanał La Manche w łodzi holowanej przez latawiec skrzynkowy;
- w 1910r. we Francji powstała wojskowa jednostka latawcowa przystosowana do załogowych lotów obserwacyjnych (latawiec typu Cody z zawieszonym obserwatorem);
- w roku 1938 Polak M. Bohatyrew opatentował latawcowy system szkolenia skoczków spadochronowych;
- w latach 1940-1945 wszystkie brytyjskie samoloty wyposażone były w sprzęt ratowniczy, w skład którego wchodził mały składany latawiec skrzynkowy do rozwijania linki antenowej aparatury radiowej;
- w roku 1950 Główna Kwatera Związku Harcerstwa Polskiego zorganizowała pierwsze korespondencyjne ogólnopolskie zawody latawcowe;
- w 1956r. na Arktyce i Antarktydzie uczeni radzieccy za pomocą latawców dokonali pomiarów dolnych warstw atmosfery ziemskiej;
- w roku 1979 pokonano po raz kolejny rekord wyniesionej wysokości meteorologicznych aparatów pomiarowych umieszczonych na latawcu do 10 tysięcy metrów!
Historia latawca na tym oczywiście się nie kończy i można by wymienić jeszcze mnóstwo znaczących dat, ale nie taki jest cel pracy. Pierwsze latawce budowano z takich materiałów jak bambus, jedwab czy papier. Dzisiejsze latawce bardzo różnią się nawet od swoich odpowiedników sprzed 10-20 lat. Obecnie do ich produkcji używa się wysoce zaawansowanych technologicznie materiałów, a kształty czy wykroje projektuje się na komputerze. Latawce szyje się ze specjalnych tkanin poliestrowych, poliamidowych, powlekanych silikonem z delikatną siatką wewnątrz, która dodatkowo wzmacnia tkaninę. Dzięki temu są one bardzo wytrzymałe i ultralekkie. Do konstrukcji szkieletów używane są pręty i rurki z włókien szklanych lub węglowych, a także linki o niewiarygodnie dużej wytrzymałości, takie jak m.in. dyneema, technora, aramid czy kewlar. Kapy, łączniki, zabezpieczenia, karabinki oraz wzmocnienia to także wyspecjalizowane materiały, które czynią latawiec naprawdę profesjonalnym obiektem latającym.
[edytuj] Podział latawców ze względu na budowę
Gwałtowny rozwój nowych, lekkich i bardzo wytrzymałych materiałów do konstrukcji latawców spowodował, że pojawiło się bardzo wiele konstrukcji, które umożliwiły, nawet przy bezwietrznej pogodzie, albo przy bardzo silnym wietrze na kontrolowany lot latawca. Na uwagę zasługują tu latawce sterowane (akrobatyczne), które w szybkim tempie, także w Polsce, choć jeszcze nie na tak dużą skalę, jak w krajach Europy Zachodniej, zdobywają coraz więcej zwolenników.
Za rozwojem latawców i sportu latawcowego podąża powstawanie coraz to nowszych gatunków latawców. Można je klasyfikować biorąc pod uwagę wiele różnych wariantów, w zależności od wielkości, materiałów czy też samej konstrukcji oraz sposobu użytkowania. I tak, wyróżnia się:
- płaskie
- półpłaskie
- typu delta
- skrzynkowe
- saneczkowe
- wirnikowe
- komorowe
- do walki powietrznej
- akrobatyczne
- fotograficzne
Tekst pochodzi z portalu latawcowego FLY2SKY.PL i został dodany przez autora tej strony.
[edytuj] Ciekawostki i rekordy
Rekord świata w wysokości lotu latawca należy do USA i został ustanowiony w 1919 roku. Zestaw siedmiu latawców osiągnął wysokość 9740 metrów.
Wykonywano wiele prób wzlotu człowieka za pomocą latawca. Wiele z nich się udało. W trakcie I wojny światowej Niemcy używali wielkich latawców skrzynkowych do kierowania ogniem artylerii. Latawce w układach wielostopniowych znajdowały zastosowanie w podnoszeniu lin i sieci zaporowych obrony przeciwlotniczej.
W 1904 roku, Anglik Cody pokonał kanał La Manche w łodzi holowanej przez latawiec. A obecnie latawce są stosowane przez niektórych rybaków w Indonezji do połowu ryb.
