Lydia Lili'uokalani

Z Wikipedii

Lili'uokalani (ur. 2 września 1838, zm. 11 listopada 1917) - ostatnia królowa Hawajów, otrzymała później chrześcijańskie imię Lydia Lili'uokalani, a później znana jako Lydia K. Dominis. Panowała w okresie 20 stycznia 1891 - 17 stycznia 1893. 16 września 1862 wyszła za mąż za Amerykanina Johna Owena Dominisa, który zmarł wkrótce po tym, jak jego żona została królową.

[edytuj] Panowanie

Lidia Liliuokalani odziedziczyła tron po swoim bracie królu Kalakaui. Jako nowa królowa była zmuszona przysiąc, że utrzyma Konstytucję Bagnetową. Zrobiła to niechętnie, ale zależało jej na utrzymaniu kruchego pokoju. Wkrótce potem jako swoją następczynie wybrała księżniczkę Kaiulani. Królowa Liliuokalani zrobiła wszystko, co w jej mocy, aby rządzić uczciwie i odpowiedzialnie, ale stanęła w obliczu ogromnej presji ze strony obcokrajowców, którzy mieli nadzieję podporządkować Hawaje całkowitej kontroli rządu Stanów Zjednoczonych. W roku 1892 Lorrin Thurston i inni utworzyli Klub Aneksyjny - grupę zorganizowaną jedynie w celu trwałego obalenia monarchii, a w związku z tym niepodległości Hawajów. Miejscowi obywatele zorganizowali marsz do pałacu w celu wręczenia królowej petycji z żądaniem nowej konstytucji. Królowa Liliuokalani zgodziła się i powstał projekt nowego dokumentu. 14 stycznia 1893 roku, w dniu zamknięcia sesji zgromadzenia ustawodawczego, przygotowała się do podpisania dokumentu i wysłania sygnału, że oto Hawajczycy odbierają swój kraj. Członkowie jej gabinetu błagali ją, by się wycofała.

Minister Stanów Zjednoczonych do spraw Hawajów, John L. Stevens (przedstawiciel dyplomatyczny), otwarcie popierał frakcję proaneksyjną. Oświadczył,że gdyby królowa Liliuokalani stwarzała jakieś problemy, które mogłyby zagrozić życiu Amerykanów, natychmiast przyślę tu zbrojne oddziały piechoty morskiej z "USS Boston", który stał na kotwicy w porcie Honolulu.

Następnego dnia, 15 stycznia, królowa obiecała odłożyć zmiany konstytucyjne i poczekać na rozpoczęcie kolejnej sesji zgromadzenia ustawodawczego. Wielu historyków ocenia to jako śmiertelny błąd, twierdząc, że powinna była postępować zgodnie z pierwotnym planem, ponieważ była to ostatnia nadzieja na ocalenie monarchii. Kolejny dzień przyniósł pokojową demonstrację dużego tłumu rdzennych Hawajczyków przed pałacem Iolani. Minister Stevens rozkazał stu sześćdziesięciu uzbrojonym komandosom zejść na ląd i wznieść w pobliżu obronny mur. Jeden z członków Klubu Aneksyjnego, Stanford B. Dole, został nominowany na stanowisko prezesa rządu tymczasowego.

[edytuj] Ostatnie dni niepodległości

W dniu 17 stycznia 1893 ogłoszono, że Hawaje znajdują się teraz pod nadzorem prezesa Dole'a i samozwańczego rządu tymczasowego (znanego jako RT). Królowa Liliuokalani zgodziła się zrzec się tronu pod warunkiem, że władzę przejmą Stany Zjednoczone, a nie rebelianci z bezprawnego rządu tymczasowego. Prezes Dole i jego poplecznicy zignorowali to wystąpienie i wprowadzili stan wojenny, co oznaczało, że obejmują władzę absolutną w Hawajach.

4 lipca 1894 roku Sanford Dole mianował sam siebie prezydentem Republiki Hawajów. W odpowiedzi Hawajczycy stworzyli podziemny ruch i powstała grupa zwana rojalistami. Jej celem było przywrócenie tronu królowej Liliuokalani. Rojaliści przypuścili atak na rząd tymczasowy w roku 1895, ale zostali pokonani, tych zaś, którzy przeżyli, aresztowano. Wskutek faktu, że w domu Liliuokalani znaleziono broń, Liliuokalani również została uwięziona. Przetrzymywano ją jako więźnia w małym pokoju w pałacu Iolani, a następnie odesłano do domu, gdzie wiele miesięcy spędziła w areszcie domowym. 12 sierpnia 1898 roku mały kraj Hawaje oficjalnie włączono do Stanów Zjednoczonych.