Machowa

Z Wikipedii

Machowa
Województwo	podkarpackie
Powiat	dębicki
Gmina	Pilzno
Sołtys	Jan Strzała
Strefa numeracyjna (do 2005)	14
Tablice rejestracyjne	RDE

Machowa – wieś w Polsce położona w województwie podkarpackim, w powiecie dębickim, w gminie Pilzno.

W latach 1975-1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa tarnowskiego.

Ten artykuł wymaga dopracowania zgodnie z zaleceniami edycyjnymi. Należy w nim poprawić: Wikizacja, podział na akapity, poprawa stylu na bardziej encyklopedyczny. Dokładniejsze informacje o tym, co należy poprawić, być może znajdziesz na stronie dyskusji tego artykułu. Po naprawieniu wszystkich błędów można usunąć tę wiadomość.

Miejscowość położona przy drodze do Tarnowa w równinnym, lekko pofałdowanym terenie. Na jej północnych krańcach rozciągają się podmokłe łąki i lasy - ostoja dzikiego ptactwa. Ich fragment wejdzie w skład planowanego rezerwatu przyrody "Lipiny".

Na początku XIX wieku Machowa należała do Ankwiczów. Stanisław Ankwicz i Anna z Łępickich Ankwiczowa byli rodzicami Henrietty Ewy, osoby niezwykłej jak na czasy w których żyła. Urodziła się w 1810 roku, a jako 18-letnia panna wyjechała z rodzicami i kuzynką Marceliną do Rzymu. Zamieszkali w pałacu przy via Mercede, który wkrótce stał się ośrodkiem życia towarzyskiego, salonem kulturalnym. Głównie za sprawą Henrietty, osoby wykształconej wszechstronnie, obdarzonej kulturą literacką, oraz ... urodą. Salon Ankwiczów gościł znakomitych pisarzy i artystów, m.in. malarzy romantycznych Verneta i Camucciniego, a z Polaków: Mickiewicza, Krasińskiego, Odyńca, Henryka Rzewuskiego, Stattlera. Henrietta Ewa poza przyjmowaniem wielkich ludzi pilnie się uczyła, uczęszczała na kursy archeologii, studiowała historie starożytną, poznawała zabytki Rzymu. Pojawienie się w salonie Mickiewicza zburzyło spokój Henrietty. Tak ten moment opisał we wspomnieniach Wojciech Stattler: "Wkrótce zameldowano Adam Mickiewicz... Wszedł mężczyzna, 29 lat mający, czarnego zarostu, z zapadłymi policzkami, opalony włoskim słońcem, pewny siebie i śmiały. Stanąwszy wśród nas wpatrzył się w Henriettę, jak by ją jednym spojrzeniem, jak świat cały chciał ogarnąć. Biedaczka spuściła oczy. Słowa przemówić nie mogła". Dalsze wypadki potoczyły się szybko. Oboje zapałali do siebie gorącym uczuciem. Razem zwiedzali "wieczne miasto", Mickiewicz przesiadywał u Ankwiczów. Napisał dwa wiersze poświęcone Henrietcie: "Do Henrietty", oraz "Do mego cziczerona".

"Mój cziczeronie! Dziecinne masz lice, lecz mądrość starca nad Twym świeci czołem; Poprzez Rzymskie bramy, groby i świątynice Tyś przewodniczym był dla mnie aniołem..."

Nie taką jednak partię wymarzył sobie dla ukochanej córki Stanisław Ankwicz. Helena Miroszewska tak opisuje w pamiętniku epilog romansu: "Panna Ankwicz jest bardzo wykształcona, jak mało kobiet w Polsce. Języków kilka posiada i to w doskonałym stopniu, wyraża się nimi ślicznie, równie jak po polsku. Była w Rzymie, kochał się w niej ten rosnący obecnie w sławę poeta Adam Mickiewicz, który jej się bardzo podobał, ale ojciec nie uznał tej partii za odpowiednią dla swojej bogatej jedynaczki. Wywiózł ją z Rzymu i do Krakowa przywiózł.." Długo nie mogła zapomnieć Henrietta o swojej wielkiej, pierwszej miłości. Dopiero w siedem lat później poślubiła Stanisława Sołtyka. Małżeństwo jednak było nie udane i zakończyło się rozwodem. Niebawem Henrietta wyszła za mąż za Stanisława Kuczkowskiego, właściciela Zassowa i Woli Justeckiej. Tymczasem Mickiewicz zachował w sercu jej postać, utrwalił ją w swojej twórczości. Ankwiczówna pojawiła się jako Ewa w III części "Dziadów" i jako Ewa Horeszkówna, miłość nieszczęsnego Jacka Soplicy w "Panu Tadeuszu". Postarzały już poeta pisywał listy do Henrietty, kiedy owdowiała. Złożona chorobą, dobiegając siedemdziesiątki, 2 ostatnie lata życia spędziła w łóżku pielęgnowana troskliwie przez oddaną jej przyjaciółkę Garczyńską. Do końca myślała, mówiła i marzyła o Mickiewiczu. Kiedy nie chciała przyjąć lekarstwa opiekunka obiecała, że przyniesie widziany gdzieś portret poety, jeśli tylko połknie proszki. To poskutkowało. Zmarła w 1879 roku z obrazem ukochanego Adama w sercu. Na cmentarzu warto obejrzeć grób Otto Schimka, austriackiego żołnierza Wehrmachtu. Tekst na nagrobku głosi: "Otto Schimek w wielkiej Twoje rodzeństwo. Urodzony 5 V 1925 roku, stracony został przez Wehrmacht w 1944 roku, ponieważ wzbraniał się strzelać do ludności polskiej. Niech Bóg Cię przyjmie wswojej wieczystej miłości". Grób Schimka jest symboliczny, ponieważ nie udało się ustalić dokładnie w którym miejscu został pochowany. Współczesna Machowa nie ma już wielu interesujących obiektów zabytkowych. Po zespole dworskim Ankwiczów pozostał jedynie obszerny, ozdobiony, wiekowymi drzewami park. Nowe, murowane ogrodzenie o pełnej wdzięku, falistej linii, przyciąga uwagę. Dwór zniszczony został w 1958 roku pożarem. W jego miejsce wzniesiono w ostatnich latach budynek, w którego architekturze pobrzmiewają echa stylu dworkowego. Projekt okazałej budowli uwzględnił zabytkowe otoczenie i jego rezydencjonalny charakter, przez co nowoczesność wkroczyła w obręb parku bez zgrzytów łącząc historię z teraźniejszością. Takie rozwiązanie powinno być powszechnie naśladowane. Jest to bowiem słuszny sposób na ratowanie, wprzęgniętej we współczesność ocalałej substancji zabytkowej. W bliskim sąsiedztwie parku wznosi się kościół parafialny p.w. Świętej Trójcy.