Maksim Bahdanowicz
Z Wikipedii
Maksim Bahdanowicz (pol. Bogdanowicz) (ur. 9 grudnia 1891 r. w Mińsku, zm. 25 maja 1917 roku w Jałcie) - białoruski poeta, prozaik, krytyk lit., tłumacz i historyk.
Spis treści |
[edytuj] Biografia
Maksim Bahdanowicz urodził się w rodzinie etnografa, Adama Bahdanowicza. Po śmierci matki, w 1896 roku wraz z ojcem i rodzeństwem przeniósł się do Niżniego Nowogrodu, gdzie wychował się poza środowiskiem białoruskim. W latach 1902-1908 uczęszczał do rosyjskiego gimnazjum w Niżnim Nowogrodzie. W roku 1908 wraz z rodziną przeniósł się do Jarosławia, w którym ukończył liceum prawnicze. Pomimo, iż uzyskał rosyjskie wykształcenie poeta był świadom swego pochodzenia i interesował się wszystkim co białoruskie. Wedle świadectw ojca, Maksim Bahdanowicz zaczął pisać wiersze po białorusku w wieku 10-ciu lat. Jako 16-latek, w 1907 r. młody Bahdanowicz zadebiutował prozą poetycką pt. Muzyka w piśmie "Nasza Niwa" wydawanym w Wilnie. Rok po śmierci brata Wadima w 1909 r. poeta po raz pierwszy odwiedził Jałtę. Wyjazd ten związany był z chorobą Bahdanowicza - gruźlicą. Na rok przed śmiercią w 1916 roku poeta zamieszkał w Mińsku, gdzie podjął pracę. Po raz drugi i zarazem ostatni, w marcu 1917 roku, Bahdanowicz wyjechał do Jałty, gdzie spędził swe ostatnie dni. 25 V 1917 r. poeta zmarł w wieku 26 lat na gruźlicę, która wcześniej zabrała jego matkę i brata.
[edytuj] Twórczość
W twórczość Bohdanowicza pojawiają się motywy biblijne np. w powieści Apokryf oraz w Łabędziu- straceńcu (1916 r.). Sporą część swej poezji poeta poświęca motywowi folklorystycznemu. Do wierszy o folklorze zalicza się: Wodnika, Nad jeziorem, Rusałkę, Leśnika, Jezioro, Króla węży oraz cykl Wiersze na modłę białoruską. Bahdanowicz należy do grona poetów, dla których wolność i niepodległość są bardzo ważne. Poeta nie mógł pogodzić się z sytuacją, w jakiej znalazła się jego ojczyzna, co odzwierciedla wiersz Kraju Ojczysty! Wyklęty przez Boga. Nieobcy Bahdanowiczowi był także motyw kobiety, na co dowodem są cykle poetyckie Madonny, oraz Miłość i mogiła. Z kolei wiersz Wieczór składa się na cykl wierszy poświęconych motywowi nocy, wieczoru i ciemności. Prawdopodobnie ze względu na swoją chorobę poeta często poruszał temat śmierci m.in. w wierszach: Beznadziejność, Tak wiele w naszym życiu jest dróg..., Dziadek, itd. W poezji Bahdanowicza przeplatają się ze sobą wątki romantyczne z modernistycznymi i realistycznymi, a wiersze obfitują różnorodnością tematyki. Poeta pisał także prozę, podejmował wątki historyczne, filozoficzne i etyczne. Zajmował się także pracami krytycznoliterackimi oraz podejmował się tłumaczeń z j. franc., niem., łaciny i greki.
W 1982 r. w Grodnie otwarte zostało muzeum Bahdanowicza, mieszczące się w domu, w którym mieszkał w latach 1892-1896. Zaś rok 1991 został ogłoszony przez UNESCO rokiem Bahdanowicza.
[edytuj] Twórczość
- Музыка (1907)
- Из песен белорусского мужика (1909)
- Дождь в поле и холод (1909)
- В деревне (1909-1912)
- Двинемся, братья, скорей! (1910)
- Слуцкие ткачихи (1912)
- Пан и мужик (1912)
- Вянок (1913)
- Межи (1914)
- Эмигрантская песня (1914)
- Страцім-лебедзь (1916)
[edytuj] Polskie przekłady
- Maksim Bahdanowicz, Poezje wybrane, tł. Tadeusz Chróścielewski i in., oprac. Jan Huszcza, Wydawnictwo Łódzkie, Łódź 1973
[edytuj] Bibliografia
- Dzieje literatury europejskiej, pod red. Władysława Floryna. PWN, Warszawa 1989.
- J. Huszcza, Antologia literatury białoruskiej, Ossolineum, 1978.
- Nowa encyklopedia powszechna, PWN tom 1, Warszawa 1997.
- T. Poźniak, Antologia literatury białoruskiej od XIX do początku XX wieku, Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego, Wrocław 1993.
- Z. Stubińska, Poezja Maksima Bahdanowicza w polskich przekładach, [w:] W kręgu kultury białoruskiej, WSP Olsztyn 1994.
