Maurycy Jaroszyński

Z Wikipedii

Maurycy Zdzisław Jaroszyński (ur. 2 maja 1890 w Piasecznej, powiat Sandomierz, zm. 19 marca 1974 w Warszawie), prawnik polski, specjalista prawa administracyjnego i postępowania administracyjnego, profesor Uniwersytetu Warszawskiego, członek PAN.

Był synem Wacława (chłopa średniorolnego) i Marii z domu Hoeschl. Uczęszczał do gimnazjum w Tarnowie, w latach 1908-1912 studiował prawo na Uniwersytecie Lwowskim, m.in. u Romana Longchamps de Bérier. Po studiach pracował w administracji państwowej; w 1914 obronił na Uniwersytecie Lwowskim doktorat praw. Od 1925 kierował Katedrą Prawa Administracyjnego w Wolnej Wszechnicy Polskiej w Warszawie (do wybuchu II wojny światowej), a od 1929 także w warszawskiej Wyższej Szkole Handlowej (od 1933 pod nazwą Szkoła Główna Handlowa), gdzie był profesorem nadzwyczajnym. W czasie wojny przebywał na emigracji, w latach 1942-1945 wykładał prawo administracyjne i państwowe na Uniwersytecie Polskim w Oksfordzie. W 1946 został profesorem Uniwersytetu Warszawskiego, gdzie do przejścia na emeryturę (1960) kierował Katedrą Prawa Administracyjnego.

W latach 1947-1958 był członkiem Prezydium Rady Głównej Szkolnictwa Wyższego. Współpracował z Międzynarodowym Instytutem Nauk Administracyjnych w Brukseli, gdzie był wiceprzewodniczącym (1947-1949) i przewodniczącym Sekcji Polskiej (1947-1961). Przewodniczył Radzie Naukowej Instytutu Nauk Prawnych PAN (1960-1971). Kontynuował również pracę w administracji rządowej, pełniąc funkcje m.in. dyrektora Biura Organizacji Prezesa Rady Ministrów (1945-1946), dyrektora Biura Organizacji i Spraw Osobowych przy Prezesie Rady Ministrów, zastępcy kierownika Kancelarii Rady Państwa, dyrektora generalnego w Ministerstwie Gospodarki Komunalnej.

W 1958 został powołany na członka-korespondenta Polskiej Akademii Nauk, w 1964 na członka rzeczywistego akademii. Był zastępcą sekretarza naukowego PAN (1958-1965), członkiem Prezydium PAN (1958-1968), zastępcą przewodniczącego (1956-1960) i przewodniczącym (1960-1962) Komitetu Nauk Prawnych PAN, zastępcą przewodniczącego Głównej Komisji Kwalifikacyjnej przy PAN (1965-1971). Jeszcze w okresie międzywojennym pełnił funkcję prezesa Związku Rewizyjnego Samorządu Terytorialnego. Był wielokrotnie odznaczony, m.in. Krzyżem Kawalerskim (1923) i Komandorskim z Gwiazdą (1927) Orderu Polonia Restituta, Orderem Sztandaru Pracy I klasy, Złotym Krzyżem Zasługi (trzykrotnie).

Zainteresowania naukowe Jaroszyńskiego obejmowały prawo administracyjne, postępowanie administracyjne oraz zarządzanie gospodarką narodową. Był jednym z współtwórców kodyfikacji z zakresu postępowania administracyjnego, egzekucji administracyjnej i prawa o ustroju administracji (1928), majacej na celu ujednolicenie systemów porozbiorowych. W pracy Samorząd w gospodarce planowej (1949) omówił zagadnienie organizacji administracji wobec centralnego planowania gospodarczego. Zainicjował badania nad systemem kontroli administracji w Polsce. Brał udział w wielu międzynarodowych konferencjach i zjazdach poświęconych prawu administracyjnemu, m.in. w Międzynarodowym Instytucie Nauk Administracyjnych w Bernie (1947), na uniwersytetach w Madrycie (1956) i Wiesbaden (1959). Współpracował z szeregiem czasopism - "Samorządem", "Samorządem Terytorialnym", "Radą Narodową", "Problemami Rad Narodowych", "Studiami Prawniczymi".

Niektóre publikacje:

• Samorząd terytorialny w Polsce (1923)
• Samorząd gminy wiejskiej (1925)
• Nowe aspekty zagadnienia kontroli administracji (1950)
• Gospodarka komunalna w planie sześcioletnim (1951)
• Prawo szkół wyższych (1955, z Józefem Litwinem i Walerym Taborskim)
• Węzłowe zagadnienia prawa wodnego w Polsce Ludowej (1955)
• Polskie prawo administracyjne. Część ogólna (1956, z Marianem Zimmermannem i Wacławem Brzezińskim)
• Z problematyki teorii organów państwowych (1956)
• Polskie prawo administracyjne. Część szczegółowa (1957-1958, 4 części, z Jerzym Starościakiem)
• Z problematyki podwójnego podporządkowania w systemie rad narodowych (1957)
• Zagadnienia rad narodowych. Studium prawno-polityczne (1961)
• Prawo pracowników naukowych (1967)

Źródła:

• Biogramy uczonych polskich, Część I: Nauki społeczne, zeszyt 1: A-J, Wrocław 1983