Max Bruch
Z Wikipedii
Max Bruch (ur. 6 stycznia 1838 w Kolonii, zm. 2 października 1920 we Friedenau koło Berlina) – niemiecki kompozytor i dyrygent. Bardzo szybko zaczął się uczyć kompozycji i już w 1852 wykonano jego pierwszą symfonię. W latach 1858-1861 działał w Kolonii jako nauczyciel muzyki, tam też odbyła się w 1858 prapremiera pierwszej jego opery pt. Scherz, List und Rache.
W 1862 Bruch przeniósł się do Mannheimu. Rok później została wystawiona w tym mieście jego opera romantyczna Lorerey, do libretta poety Emmanuela Geibla, przeznaczonego przedtem dla Feliksa Mendelssohna-Bartholdy'ego. Bruch w swojej muzyce zbliżył się do Wagnera, a z drugiej strony kontynuował typowy styl niemieckiej opery romantycznej, pełnej demonizmu i niesamowitości.
Nie opery jednak przysporzyły sławy Bruchowi. Pierwszym ogromnym sukcesem kompozytora był I koncert skrzypcowy g-moll. Utwór ten spotkał się z przychylnymi opiniami już po prawykonaniu w Koblencji przez O. Königslöwa. Koncertem zainteresował się skrzypek Józef Joachim, który zaprzyjaźnił się z Bruchem, skorygował partyturę i przez swoje wirtuozowskie wykonania przyczynił się do popularyzacji dzieła.
Max Bruch wykorzystywał w swoich utworach folklor różnych narodów i możliwości brzmieniowe instrumentów. Był jednak zachowawczy w kwestiach harmonii i sprzeciwiał się kierunkom modernistycznym, co spowodowało, że niekiedy uznawano go za eklektyka. Niewątpliwie dużą wartość posiadają jego koncerty skrzypcowe (zwłaszcza Koncert g-moll), do dziś chętnie wykonywane na koncertach. Podczas okresu narodowego socjalizmu był w Niemczech kompozytorem zakazanym z powodu domniemanego pochodzenia żydowskiego i fascynacji kompozytora folklorem żydowskim, czemu dawał wyraz w swoich utworach muzycznych (np. Konzerstück-fantazja d-moll na tematy hebrajskie Kol Nidrei, jeden z bardziej znanych utworów Brucha).
[edytuj] Ważniejsze dzieła
- Utwory orkiestrowe
- 1 symfonia Es-Dur op. 28 (1868)
- 2 symfonia f-moll op. 36 (1870)
- 3 symfonia E-Dur op. 51 (1882, 2 wersja 1886)
- Suita według rosyjskich melodii ludowych (Suite nach russischen Volksmelodien) op. 79b (1903)
- Suita według szwedzkich melodii ludowych (Nordland-Suite,1906)
- Suita Nr.3 na organy z orkiestrą (1909, 2 wersja 1912)
- Koncerty
- 1 koncert as-moll na 2 fortepiany i orkiestrę op. 88a (1915)
- 1 koncert skrzypcowy 1 g-moll op. 26 (1865-67)
- 2 koncert skrzypcowy d-moll op. 44 (1877)
- 3 koncert skrzypcowy d-moll op. 58 (1891)
- Fantazja szkocka Es-Dur op. 46 na skrzypce i orkiestrę (1879/80)
- Serenada a-moll op. 75 na skrzypce i orkiestrę (1899/1900)
- Koncert e-moll na klarnet, altówkę i orkiestrę op. 88 (1911)
- Kol nidrei, Konzertstück d-moll na tematy hebrajskie, na wiolonczelę i orkiestrę op.47 (1880/81)
- Muzyka wokalna i wokalno-instrumentalna
- Scherz, List und Lache, 1-aktowa opera komiczna op. 1 (1858)
- Die Loreley, wielka oper romantyczna w 4 aktach op. 16 (1863)
- Frithjof-Szenen, kantata op. 23 (1860)
- Odyseusz, oratorium op. 41 (1871/72)
- Hermione, opera w 4 aktach wg Opowieści zimowej Szekspira op. 40 (1872)
- Arminius, oratorium op. 43 (1875)
- Pieśń dzwonu (Das Lied von der Glocke), oratorium według Fryderyka Schillera op. 45 (1872)
- Oratorium biblijne Mojżesz, op. 67 (1893/94)
- Utwory na chór z towarzyszeniem instrumentów
- Utwory na chór a cappella
- Pieśni
- Muzyka kameralna
- 1 Kwartet smyczkowy c-moll op. 9 (1858/59)
- 2 Kwartet smyczkowy E-Dur op. 10 (1860)
- 1 Kwintet smyczkowy a-moll (1918)
- 2 Kwintet smyczkowy Es-Dur (1918)
- Oktet smyczkowy B-Dur (1920)
- Trio fortepianowe c-moll op. 5 (1857)
- Kwintet fortepianowy g-moll (1886)
- Septet Es-Dur na instrumenty dęte i smyczkowe (1849)
- Osiem utworów na klarnet, altówkę i fortepian op. 83 (1908/09)
