Moai

Z Wikipedii

Moai - rodzaj posągów sporządzanych w przeszłości ze skał o pochodzeniu wulkanicznym przez mieszkańców Wyspy Wielkanocnej. Figury są wyciosane z jednego kamienia. Niektóre ważą nawet ponad 20 ton i mają ponad 6 metrów wysokości. Największy z moai - tzw. Paro miał ok. 10 metrów wysokości i ważył 75 ton (New Scientist, 29 July, 2006, pp. 30-34). Znaleziono też jedną figurę, która została niedokończona (wysoka na 21 metrów, ważyła ok. 270 ton).

Mniej niż 1/5 posągów, które zostały przemieszczone na miejsca obrzędów miała na początku czerwone kapelusze. Około 95% z 887 moai, które są nam znane zostało wyrzeźbionych ze skał wulkanicznych w kamieniołomie Rano Raraku, gdzie 394 moai jest jeszcze ciągle widocznych. Rano Raraku z niewiadomych powodów zostało nagle opuszczone a rzeźbiarze pozostawili po sobie wiele jeszcze niedokończonych figur. Figury wyrzeźbione w tym kamieniołomie było później prawdopodobnie toczone na balach na miejsce przeznaczenia i stawiane do pionu za pomocą lin. Intensywna eksploatacja wyspy przez mieszkańców i zużywanie dużych ilości drewna do transportu moai mogły się przyczynić do całkowitego ogołocenia wyspy z drzew.

Istnieje wiele koncepcji na to kto wyrzeźbił moai, najpopularniejsza z nich mówi, że zrobili to polinezyjscy osadnicy około 1000-1100 r. naszej ery (przy czym najbliższa wyspa Pitcairn jest oddalona o wiele setek kilometrów a ponadto płynąc od zachodu ku wyspie napotyka się bardzo silne prądy morskie co powoduje że teoria ta ma wielu krytyków). Inni twierdzą, że na Wyspę Wielkanocną mieszkańcy przybyli z Ameryki Południowej i stamtąd przywieźli ze sobą swoje umiejętności kamieniarskie (z kolei za tą koncepcja przemawia bliskość wyspy w stosunku do kontynentu Ameryki Południowej).

W połowie XIX wieku większość z moai została przewrócona, przypuszcza się, że było to wynikiem walk na wyspie pomiędzy bliżej nieokreślonymi grupami. Współcześnie około 50 moai zostało z powrotem osadzonych na swoich dawnych miejscach.

Ocalali mieszkańcy wyspy, których spotkali pierwsi Europejczycy zachowali legendę o wodzu plemienia Hotu Matu'a, który opuścił swoją ojczyznę w poszukiwaniu nowego domu. Kiedy zmarł wyspa została podzielona pomiędzy sześciu jego synów a następnie pomiędzy ich spadkobierców. Wyspiarze wierzyli, że stawiane posągi są zdolne do przechwytywania many (nadnaturalnych mocy) wodza. A to z kolei miało prowadzić do obfitych deszczy i lepszych zbiorów.