Mojżesz Merin

Z Wikipedii

Mojżesz Merin (ur. ok. 1901, zm. ok. 1943) - przewodniczący Centrali Żydowskich Rad Starszych na Wschodnim Górnym Śląsku w czasie okupacji niemieckiej.

Przed wojną cieszył się w Sosnowcu opinią politycznego lawiranta i hazardzisty. Według relacji świadków o wyborze na stanowisko przewodniczącego CŻRS zadecydowało jego zgłoszenie się na rządnie niemieckiego oficera który nakazał wystąpienie spośród więźniów przetrzymywanych w piwnicach ratusza przedstawiciela społeczności żydowskiej. Odpowiedzialny był za organizację zarządów wszystkich Judenratów w rejencji katowickiej z wyjątkiem Bytomia, Zabrza i Gliwic oraz w rejencji opolskiej : Zawiercie i Blachownia. Od grudnia 1939 r., pełnił z mianowania Hansa Dreiera, kierownika referatu do spraw żydowskich katowickiego gestapo, funkcję leitera (przełożonego nad wszystkimi żydami zarządzanego obszaru).

Był postacią dość kontrowersyjną gdyż wyznawał on zasadę, że tylko współpraca z Niemcami daje jakąś szansę przetrwania. Organizował więc agitacje i sporządzał listy osób mających wyjechać na roboty do Niemiec. W początkowym okresie jego koncepcja przetrwania Żydów Zagłębia dzięki pracy na rzecz okupanta i przez zachowanie bezwzględnego posłuszeństwa wobec niego przynosiła skutki i cieszyła się pewnym zaufaniem ludzi, z czasem gdy prześladowania i deportacje do obozów zagłady nasiliły się – Żydzi coraz sceptyczniej podchodzili do polityki Merina. Według niektórych relacji na polecenie Merina fabrykowano także listy od osób deportowanych do Auschwitz-Birkenau w których te miały pisać o swoim bezpieczeństwie. Odrzucił on także propozycję współpracy z ŻOB-em złożoną mu przez goszczącego w 1942 r., na Śląsku, Modrzechaja Anielewicza, późniejszego przywódcę powstania w getcie warszawskim.

Wezwany wraz ze swoimi współpracownikami 19 czerwca 1943 r., do siedziby Prezydium Policji w Sosnowcu, został aresztowany wraz z bratem i zastępcą, a następnie deportowany do obozu zagłady Auschwitz-Birkenau, gdzie zginął.

Był szwagrem Abrahama Gancwajcha znanego kolaboranta, kierownika Urzędu do Walki ze Spekulacją w getcie warszawskim^[1].