Momoty Górne
Z Wikipedii
| Momoty Górne | |
| Województwo | lubelskie |
| Powiat | janowski |
| Gmina | Janów Lubelski |
| Sołtys | Józef Bielak |
| Strefa numeracyjna (do 2005) |
15 |
| Kod pocztowy | 23-300 |
| Tablice rejestracyjne | LJA |
| Strona internetowa wsi | |
Momoty Górne – wieś w Polsce położona w województwie lubelskim, w powiecie janowskim, w gminie Janów Lubelski.
W latach 1975-1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa tarnobrzeskiego.
Momoty Górne to wioska założona w XVIII wieku na terenie ordynacji rodziny Zamojskich. Wcześniej nazywano ją Grójec lub Gruje. Znajdowała się tu wówczas maziarnia oraz tartak. W II poł. XIX wieku utworzono tutaj posterunek straży granicznej między zaborem rosyjskim, a austriackim. W 1938 r. na placu ofiarowanym przez ordynację zbudowano kaplicę dojazdową parafii Janowskiej. Rektorami tego kościoła byli: ks. Jan Orzeł, ks. Jan Klukaczyński (zamordowany przez gestapo), ks. Szczepan Orzeł, ks. Kazimierz Maścibroda, ks. Tadeusz Mioduszewski.
2 października 1939 w lasach, w rejonie Domostawa-Momoty skapitulowała przed sowietami grupa płk dypl. Tadeusza Zieleniewskiego. Żołnierze tej grupy walczyli zarówno z Wehrmachtem jak i Armią Czerwoną. Podczas okupacji hitlerowskiej miejscowość była schronieniem dla oddziałów partyzanckich szczególnie oddziału "Nowak" Ojca Jana Konara.
Wielu mieszkańców Momot Górnych zostało rozstrzelanych, głownie podczas 4 kolejnych pacyfikacji przeprowadzonych przez hitlerowców. W 1941 Niemcy urządzili łapankę na mieszkańców wsi, w celu wywózki na roboty przumusowe do Rzeszy. Zdołano pochwycić 30 osób, a 15 rozstrzelano na miejscu za stawianie oporu. Spalono kilkanaście zabudowań gospodarczych. W 1943 w odwecie za udzielenie pomocy partyzantom, SS i odziały Kałmuków w służbie hitlerowskiej, wymordowały 12 osób. 9 maja 1944 w okolicy wsi partyzanci polscy odebrali zrzut broni i lekarstw. Gdy dowiedzieli się o tym Niemcy, trzeciego dnia po zrzucie w odwecie zbombardowali wieś z samolotów - w czasie nalotu spłonęło 29 budynków, a kilka osób zginęło. 13 czerwca 1944, oddział Kałmuków w służbie niemieckiej wymordował kilkanaście kolejnych osób, paląc wiele zabudowań we wsi. Ogółem w czasie okupacji niemieckiej, w Momotach Górnych oraz w pobliskich Momotach Dolnych zginęło ok. 76 osób[1].
9 września została erygowana parafia pw. św. Wojciecha, która obejmuje następujące wioski: Momoty Górne, Momoty Dolne, Kiszki, Ujście i Szewce. Pierwszym proboszczem został ks. Kazimierz Pińciurek (1928-1999). Od roku 1971-1975 trwała rozbudowa kaplicy. Pracami kierował sam proboszcz. Budowano nocami, bez zezwolenia, bez planów i bez fachowców. Od roku 1975-1992 ks. Pińciurek zajął się wystrojem świątyni. Dewizą życiową były dla księdza słowa: "Trudności są po to, by je pokonywać". Na temat działalności tego rzeźbiarza-samouka, głównego dekoratora kościoła nakręcono kilka programów telewizyjnych oraz napisano wiele artykułów prasowych. W 1981 r. powstała kaplica w Ujściu pw. Matki Bożej Królowej Świata.
Momoty Górne są przepiękną miejscowością, do której szczególnie latem przyjeżdża wielu turystów z całej Polski, jak również i ze świata.
Przypisy
- ↑ Józef Fajkowski, Jan Religa: Zbrodnie hitlerowskie na wsi polskiej 1939-1945. Warszawa: Wydawnictwo Książka i Wiedza, 1981, ss. 415-416.
