Morwa

Z Wikipedii

Morwa
Owoce morwy czarnej Morus nigra
Systematyka wg Reveala
Domena	jądrowce
Królestwo	rośliny
Podkrólestwo	naczyniowe
Nadgromada	nasienne
Gromada	okrytonasienne
Klasa	Rosopsida
Rząd	pokrzywowce
Rodzina	morwowate
Rodzaj	morwa
Nazwa systematyczna
Morus L.
Sp. Pl. 2. 1753
Galeria zdjęć i grafik

Morwa (Morus L.) - rodzaj dużych krzewów lub niewielkich drzew liściastych obejmujący około 10-16 gatunków żyjących w subtropikalnych do umiarkowanych regionach przede wszystkim Azji, a także Afryki i Ameryki Północnej. Występuje również w niektórych regionach Polski z rodziny morwowatych (Moraceae Link).

Spis treści 1 Charakterystyka 2 Systematyka 3 Zastosowania i uprawa 4 Przypisy 5 Linki zewnętrzne

[edytuj] Charakterystyka

Pokrój

Morwy z początku rosną bardzo szybko, ale prędko spowalniają i rzadko przekraczają 10-15 metrów wysokości.

Liście

Skrętoległe. Blaszki zmienne, od całobrzegich, poprzez ząbkowane do klapowanych (częściej na młodych pędach niż na dojrzałych drzewach).

Kwiaty

Rośliny jedno- lub dwupienne. Kwiaty drobne, niepozorne, kwiaty męskie zebrane w zwisające kłosy (z czterodziałkowym okwiatem i czterema pręcikami), kwiaty żeńskie zebrane w jajowate kwiatostany (kwiaty z czterokrotnym okwiatem i jednym słupkiem).

Owoce

Orzeszek (niełupka) otoczony mięsistymi listkami okwiatu, które zrastając się tworzą owalne owocostany o 2-3 cm długości. Kolor owocu złożonego zależny od gatunku i może być biały, czerwony, purpurowy do prawie czarnego.

Drewno

U wszystkich gatunków koloru żółtego.

[edytuj] Systematyka

Pozycja w systemie Reveala 

Gromada okrytonasienne (Magnoliophyta Cronquist), podgromada Magnoliophytina Frohne & U. Jensen ex Reveal, klasa Rosopsida Batsch, podklasa ukęślowe (Dilleniidae Takht. ex Reveal & Tahkt.), nadrząd Urticanae Takht. ex Reveal, rząd pokrzywowce (Urticales Dumort.), rodzina morwowate (Moraceae Link.), podrodzina Moroideae (Link) Lindl., plemię Moreae Dumort., podplemię Morinae Benth. & Hook.f., rodzaj morwa (Morus L.)^[1].

Gatunki

Systematyka morwy jest złożona i dyskusyjna. Opublikowano ponad 150 nazw gatunków, ale oficjalnie przyjmuje się tylko 10-16 z nich - różne źródła podają różne zestawy nazw. Klasyfikację komplikuje również fakt istnienia dużej ilości naturalnych mieszańców międzygatunkowych dających płodne osobniki. Wyróżnia się następujące gatunki główne:

• morwa afrykańska (Morus mesozygia Stapf) - południowa i środkowa Afryka
• morwa biała (Morus alba L.) - wschodnia Azja
• morwa chińska (Morus australis Poir.) - południowowschodnia Azja
• morwa czarna (Morus nigra L.) - południowo-zachodnia Azja
• morwa czerwona (Morus rubra L.) - wschodnia Ameryka Północna
• morwa teksańska (Morus microphylla Buckley) - południowo-środkowa Ameryka Północna: Teksas, Meksyk

Poniżej wymieniono gatunki, spośród których wszystkie pochodzą ze wschodniej i południowej Azji, są dodatkowo ujęte na jednej lub kilku listach taksonów, lub przedstawione w zestawieniach wyników badań (synonimy nazw istniejące w innych zestawieniach podane są w nawiasach):

• Morus atropurpurea
• Morus bombycis (M. australis)
• Morus cathayana
• Morus indica (M. alba)
• Morus japonica (M. alba)
• Morus kagayamae (M. australis)
• Morus laevigata (M. alba var. laevigata, M. macroura)
• Morus latifolia (M. alba)
• Morus liboensis
• Morus macroura (M. alba var. laevigata)
• Morus mongolica (M. alba var. mongolica)
• Morus multicaulis (M. alba)
• Morus notabilis
• Morus rotundiloba
• Morus serrata (morwa himalajska; M. alba var. serrata)
• Morus tillaefolia
• Morus trilobata (M. australis var. trilobata)
• Morus wittiorum

[edytuj] Zastosowania i uprawa

• Owoce niektórych gatunków są jadalne i używa się ich często do ciast, tart, win i likierów. Owoce morwy czarnej (Azja południowozachodnia) i czerwonej (wschodnia Ameryka Północna) są najsmaczniejsze. Owoce morwy białej (wschodnia Azja), która na masową skalę jest wprowadzana w miejskich regionach wschodniego wybrzeża USA, mają inny smak, czasem określany jako mdły. Dojrzałe owoce zawierają znaczne ilości resweratrolu (trans-3,5,4'-trihydroksystilben).

Wyciągi z morwy są stosowane w ziołolecznictwie. Korzenie wykorzystywane były w chińskiej medycynie ludowej do leczenia cukrzycy, gorączki i kaszlu.

• Liście morwy (szczególnie białej) są również ważne ekonomicznie, jako że stanowią jedyny pokarm jedwabników morwowych, z których kokonów uzyskuje się jedwab. Liście wykorzystuje się również do parzenia herbaty, produkcji środków wspomagających odchudzanie czy preparatów stabilizujących poziom cukru, trójglicerydów i cholesterolu we krwi. Badania wykazały, że liście morwy hamują działanie enzymów odpowiedzialnych za trawienie węglowodanów.

• Morwy można rozmnażać z nasion - doradza się taki sposób hodowli, ponieważ rośliny rozmnażane z siewek są zwykle zdrowsze. W praktyce jednak rozmnaża się je najczęściej z sadzonek zdrewniałych, które łatwo się ukorzeniają, natomiast odmiany ozdobne rozmnaża się przez szczepienie.

Przypisy

[edytuj] Linki zewnętrzne

• Flora of China Vol. 5: Morus (en)
• Flora of North America Vol. 3: Morus (en)
• University of Melbourne: Sorting Morus names (en)
• Museum of Cape Town: Moraceae (en)
• Zhao Weiguo, Pan Yile, Zhang Zhifang Jia Shihai, Miao Xuexia & Huang Yongping. 2005. Phylogeny of the genus Morus. African Journal of Biotechnology 4 (6): 563-569 (PDF) (en)