Niebielistka trwała
Z Wikipedii
| Niebielistka trwała | |||||||||||||||||||||||||||||
 |
|||||||||||||||||||||||||||||
| Systematyka wg Reveala | |||||||||||||||||||||||||||||
| Domena | jądrowce | ||||||||||||||||||||||||||||
| Królestwo | rośliny | ||||||||||||||||||||||||||||
| Podkrólestwo | naczyniowe | ||||||||||||||||||||||||||||
| Nadgromada | nasienne | ||||||||||||||||||||||||||||
| Gromada | okrytonasienne | ||||||||||||||||||||||||||||
| Klasa | Rosopsida | ||||||||||||||||||||||||||||
| Rząd | goryczkowce | ||||||||||||||||||||||||||||
| Rodzina | goryczkowate | ||||||||||||||||||||||||||||
| Rodzaj | niebielistka | ||||||||||||||||||||||||||||
| Gatunek | niebielistka trwała | ||||||||||||||||||||||||||||
| Nazwa systematyczna | |||||||||||||||||||||||||||||
| Swertia perennis L. | |||||||||||||||||||||||||||||
|
|||||||||||||||||||||||||||||
 Galeria zdjęć i grafik |
|||||||||||||||||||||||||||||
.gif/240px-Horizontal_rule_line_(black-blue).gif){kind=small}
Niebielistka trwała, swercja trwała (Swertia perennis L.) – gatunek rośliny wieloletniej należący do rodziny goryczkowatych (Gentianaceae). Występuje w Europie i Azji, w Polsce głównie w wyższych partiach Karpat i Sudetów i bardzo rzadko na niżu. Jest rośliną rzadką. Status we florze Polski: gatunek rodzimy.
Spis treści |
[edytuj] Morfologia
- Łodyga
- Wzniesiona, prosta, naga, dość gruba, o wysokości 20–60 cm.
- Liście
- Dolne liście o kształcie szerokojajowatym, górne znacznie mniejsze, jajowatoeliptyczne.
- Kwiaty
- Na szczycie łodygi nieliczne kwiaty w luźnym kwiatostanie. 4 lub 5 działek kielicha o długości ok. 8 mm, lancetowatych lub podługowatych, podzielonych prawie do samej nasady. Korona kółkowa z bardzo krótką rurką. 5 płatków korony o długości 10-18 mm, lancetowatych, ostro zakończonych. Mają bardzo ciemny, fioletowo-stalowy kolor z podłużnymi, jaśniejszymi prążkami. 5 bardzo charakterystycznych pręcików o długich i grubych nitkach, wyrastających naprzemiennie z płatkami korony. U nasady każdego płatka po 2 miseczkowate miodniki, a wokół nich grube rzęsy (o długości co najwyżej 3 razy większej od szerokości).
- Owoc
- Torebka zawierająca liczne i oskrzydlone nasiona.
[edytuj] Ekologia
Rośnie na brzegach potoków, na wilgotnych skałach, na torfowiskach. W Tatrach występuje od regla dolnego po piętro alpejskie, głównie w piętrze kosówki i piętrze alpejskim. Występuje zarówno na podłożu wapiennym, jak i granitowym. Hemikryptofit. Roślina miododajna i owadopylna.
W klasyfikacji zbiorowisk roślinnych gatunek charakterystyczny dla rzędu Caricetalia davallianae i zespołów Bartsio-Caricetum, Caricetum davallianae, Cratoneuro-Saxifragetum aizoidis[1].
[edytuj] Zagrożenia i ochrona
Roślina objęta w Polsce ścisłą ochroną gatunkową. W opracowaniu Czerwona lista roślin i grzybów Polski podgatunek S. perennis subsp. perennis jest umieszczony w grupie roślin narażonych na wyginięcie (kategoria zagrożenia V)[2].
[edytuj] Zmienność
Rozróżniane są dwa podgatunki:
- Swertia perennis L. subsp. alpestris (Baumg. ex Fuss) Simonk. – występuje w Tatrach, charakterystyczny dla zespołu roślinnego Cratoneuro-Saxifragetum aizoidis [1].
- Swertia perennis L. subsp. perennis
Przypisy
- ↑ 1,0 1,1 Władysław Matuszkiewicz: Przewodnik do oznaczania zbiorowisk roślinnych Polski. Warszawa: Wyd. Naukowe PWN, 2006. ISBN 83-01-14439-4.
- ↑ Zbigniew Mirek, Kazimierz Zarzyski: Red list of plants and fungi in Poland. Czerwona lista roślin i grzybów Polski. Kraków: IB PAN, 2006. ISBN 83-89648-38-5.
[edytuj] Bibliografia
- Zbigniew Mirek, Halina Pięknoś-Mirkowa: Kwiaty Tatr. Przewodnik kieszonkowy. Warszawa: MULTICO Oficyna Wyd., 2003. ISBN 83-7073-385-9.
- Lucjan Rutkowski: Klucz do oznaczania roślin naczyniowych Polski niżowej. Warszawa: Wyd. Naukowe PWN, 2006. ISBN 83-01-14342-8.
- Władysław Szafer, Stanisław Kulczyński: Rośliny polskie. Warszawa: PWN, 1988.
