Norylsk
Z Wikipedii
Współrzędne: 69°20' N 88°13' E
| Norylsk Норильск |
|||||
|
|||||
| Państwo |  Rosja |
||||
| kraj | Krasnojarski | ||||
| mer | Waleryj Mielnikow | ||||
| Położenie | 69° 20' N 88° 13' E |
||||
| Ludność (2005) • liczba ludności • aglomeracja |
131 935 Norylsk Oganer Tałnach Kajerkan |
||||
| Nr kierunkowy | (+7) 3919 | ||||
|
Położenie na mapie kraju
  Norylsk
Норильск |
|||||
 Galeria zdjęć w Wikimedia Commons |
|||||
.png/135px-Coat_of_Arms_of_Norilsk_(Krasnoyarsk_kray).png)
.png/135px-Flag_of_Norilsk_(Krasnoyarsk_kray).png)
Norylsk, Norilsk (ros. Норильск) to miasto w azjatyckiej części Rosji w Kraju Krasnojarskim, w Tajmyrskim Okręgu Autonomicznym. Norylsk jest jednym z najbardziej na północ wysuniętych miast na świecie.
W 2005 roku miasto liczyło 131 935 mieszkańców. Aglomeracja (Norylsk, Oganer, Tałnach i Kajerkan) ma 252 tys. mieszkańców. Podlega bezpośrednio władzy w Kraju Krasnojarskim. Zostało zbudowane w latach 30. XX wieku przez więźniów. W czasach ZSRR rejon wielu łagrów. Prawa miejskie uzyskało w 1953 roku. Więźniowie oraz uwolnieni stanowili główną siłę roboczą do 1955. Jest ośrodkiem hutnictwa i górnictwa metali nieżelaznych (niklu, kobaltu, platyny) oraz węgla kamiennego. Poza tym występuje tu przemysł spożywczy i budowlany. Miasto ma port lotniczy połączony zelektryfikowaną koleją z portem Dudinką nad Jenisejem. Znajduje się w nim Naukowo-Badawczy Instytut Rolnictwa Dalekiej Północy oraz poligon kosmiczny Syberyjskiego Oddziału Rosyjskiej Akademii Nauk.
[edytuj] Historia
Region norylski jest nadzwyczaj obfity w bogactwa naturalne, szczególnie w rudy niklu, miedzi i platyny oraz w wysoko wartościowy węgiel kamienny. W celu wykorzystania tych bogactw biuro polityczne partii komunistycznej ZSRR postanowiło w roku 1935 założyć w Norylsku okręg przemysłowy. Kombinat niklu miał przetapiać rudy na miejscu i częściowo także poddawać je rafinacji. W 1939 roku zdecydowano w Norylsku zbudować kompletne miasto. Prawa miejskie nadano mu w 1953 roku.
W pierwszych dwóch dziesięcioleciach Norylsk był budowany prawie wyłącznie przez więźniów. Także w kombinacie niklowym pracowali niemal wyłącznie więźniowie, którzy w okresie od 1935 do 1956 roku więzieni byli w tzw. Norylskim Obozie Poprawczym (skrót rosyjski: Noril'lag). Liczba więźniów tego obozu wzrastała stale aż do śmierci Stalina w 1953 roku i osiągnęła we wczesnych latach pięćdziesiątych około 70 000 osób.
Między 1948 i 1954 rokiem istniał w Norylsku także „Obóz specjalny nr 2” (tzw. „Obóz Górny” / „Gorlag”), w którym internowano w szczególnie ciężkich warunkach więziennych dodatkowo ok. 20 000 (prawie wyłącznie „politycznych”) więźniów. Latem 1953 roku, parę miesięcy po śmierci Stalina, wybuchło w obozie powstanie więźniów, które trwało wiele miesięcy.
W Norylsku znajduje się największy na świecie zakład wytopu metali ciężkich należący do firmy Norilsk Nickel. Kompleks produkuje rocznie 500 tys. ton miedzi, tyle samo niklu oraz 2 miliony ton dwutlenku siarki. Według raportu organizacji non-profit Blacksmith Institute (która stworzyła jesienią tego roku listę najbardziej zanieczyszczonych miejsc świata) - śnieg jest tam czarny, w powietrzu unosi się zapach siarki a oczekiwana długość życia pracowników fabryki jest 10 lat niższa od średniej długości życia w Rosji. Z uwagi na to od 2001 roku do miasta nie mogą wjechać cudzoziemcy. Firma obiecała Blacksmith Institute, że będzie z nimi współpracować nad polepszeniem sytuacji.
[edytuj] Linki zewnętrzne
"Najbardziej zanieczyszczone miejsca na Ziemi", 2007-12-10 17:22.
