Nusrat Fateh Ali Khan
Z Wikipedii
Nusrat Fateh Ali Khan (urdu نصرت فتح على خاں, ur. 13 października 1948, zm. 16 sierpnia 1997) był śpiewakiem i wykonawcą qawwali, religijnego śpiewu, który rozwinął się na gruncie sufizmu, mistycznego nurtu w islamie. Nusrat Fateh Ali Khan pochodził z Pakistanu. Wywodził się z rodziny, która od wielu pokoleń zajmowała się qawwali. Sam zaczął śpiewać dopiero przed trzydziestką, kiedy - jak to wspominał w wielu wywiadach - Allah nakazał mu śpiewać Jego imię. Wspaniały głos Nusrata uczynił go gwiazdą w świecie islamskim.
Nusrat Fateh Ali Khan był pierwszym śpiewakiem ze Wschodu, który dotarł do zachodniej publiczności. Współpracował z Peterem Gabrielem (czego efektem był między innymi album „Passion” z 1989 roku, zawierający kompozycje stworzone do filmu Martina Scorsese „Ostatnie kuszenie Chrystusa” („The Last Temptation of Christ”), obecność na płycie „Passion - Sources” oraz albumy wydawane przez wytwórnię Petera Gabriela „Real World”, m. in. „Shahen-Shah”, „The Last Prophet” i wiele innych). W 1995 nawiązał współpracę z Eddiem Vedderem (Pearl Jam) i Davidem Robbinsem przy tworzeniu ścieżki dźwiękowej do filmu „Przed egzekucją” („Dead Man Walking”). Jedno z jego nagrań wykorzystał Trent Reznor (Nine Inch Nails), kompilując ścieżkę muzyczną do „Urodzonych Morderców” („Natural Born Killers”).
Udział przy tworzeniu tych ścieżek dźwiękowych oraz innych nagrań, jak i współpraca z wytwórnią „Real World” pomogły Nusratowi zyskać większą popularność w Europie oraz Stanach Zjednoczonych.
Nusrat przyczynił się do dalszego rozwoju qawwali. Chociaż najprawdopodobniej nie był pierwszym, który tego próbował, spopularyzował mieszanie śpiewu khyal oraz techniki qawwali. W dużym uproszczeniu polega to na improwizacjach solowych w technice sargam: zamiast słów śpiewa się nazwy nut tworzących melodię śpiewu (czyli na przykład przy zachodnim zapisie nutowym byłoby to „do, re, re, mi”). Próbował również łączyć muzykę qawwali z zachodnimi stylami, takimi na przykład jak techno. Współpracował między innymi z gitarzystą Michaelem Brookiem, co dało w efekcie dwa albumy: „Mustt, Mustt” (1990) oraz „Night Song” (1996). Na pierwszej z tych płyt zamieszczono także dance’owy remiks pieśni „Mustt, Mustt” przygotowany przez Massive Attack.
Jak podaje Księga Rekordów Guinnessa, Nusrat Fateh Ali Khan pobił światowy rekord w ilości wydanych płyt wśród wykonawców qawwali (w sumie nagrał 125 płyt).
Początkom jego kariery poświęcono pakistański film dokumentalny z 1997 roku pt. „Nusrat Has Left the Building...But When?”
Po śmierci Nusrata w 1997 roku w jego ślady poszedł bratanek, Rahat Fateh Ali Khan, który od dzieciństwa był przygotowywany do roli qawwala (wykonawcy qawwali). Zgodnie z tradycją, nauki przekazuje się najstarszemu synowi, ponieważ jednak Nusrat Fateh Ali Khan nie miał synów, zdecydował się uczyć bratanka.
