Ołena Pcziłka

Z Wikipedii

Ołena Pcziłka, właśc. Olga Kosacz (z d. Drahomanowa), ur. 29 czerwca 1849 - zm. 4 października 1930 - ukraińska pisarka. Była również krytykiem literackim, redaktorem, wydawcą, znawcą sztuki ukraińskiej, etnografem, folklorystką.

Urodzona w mieście Hadziacz na Poltawszczyznie. Córka Piotra Drahomanowa i matka znanej dramatopisarki Łesi Ukrainki, a siostrą Mychajła Drahomanowa. W młodości ukończyła kijowską szkołę dla szlachetnych panien, błyskotliwie znała język francuski i niemiecki, zagraniczną oraz rosyjską literaturę, muzykowała. Ogromny wpływ na pisarkę miał jej starszy brat, Mychajło Drahomanow, publicysta, historyk, pisarz, naukowiec, propagator ukraińskiej myśli społeczno-politycznej. Dla Ołeny Pcziłki dobro narodowe stało na pierwszym miejscu, a głównym celem - „szukanie prawdy razem z narodem”. Temat narodowy i społeczny jest głównym motywem w jej prozie, poezji i dramatach. Podejmowała problemy ówczesnej ukraińskiej inteligencji. Sprzeciwiała się rusyfikacji i denacjonalizacji, ale była również przeciwniczką „wulgarnego nacjonalizmu”.

Ukraińskiego partiotyzmu nie mógł wybaczyć pisarce ani carski rząd (jej rodzina była pod stałym, nieoficjalnym nadzorem policji), ani bolszewicka władza - w 1920 r. została aresztowana za antybolszewickie wystąpienia, ale została zwolniona, gdyż była postacią zbyt znaną, szanowaną i obdarzoną społecznym autorytetem. Urodziła sześcioro dzieci: dwóch synów i cztery córki. W 1903 r. straciła syna Michała, w 1909 r. męża, w 1913 r. córkę Łesię. Pracowała w Akademii Nauk Ukrainy, której była później członkiem-korespondentem.

Folklorystyczne badania pisarki o obrzędach, zwyczajach, także pieśniach ludności na Wołyniu zaowocowały pracą Ukrajins’kyj ornament. Miała swój wkład w ukraińskie słowotwórstwo - spod jej pióra wyszly takie słowa jak: переможець (zwycięzca), променистий (promienisty), палкий (gorący, oddany). Wzbogaciła ukraińską literaturę tłumaczeniami z Owidiusza, Goethego, Andersena, Hugo, Puszkina, Gogola, Mickiewicz. Miała ogromny wkład w literaturę dziecięcą. Należy do pierwszych kobiet-wydawców w Ukrainie. Razem z N. Kobryńską były twórczyniami almanachu kobiet-pisarzy „Perszyj winok”. Była redaktorem-wydawcą żurnalu „Ridnyj kraj” z dodatkiem Moloda Ukrajina. To właśnie na łamach tego pisma były wydawane pierwsze poetyckie próby Pawła Tyczyny, Maksyma Rylskiego. Dużo wysiłku i energii wkładała w publikowanie twórczości swoich kolegów, a znane Spiwomowky S. Rudynśkiego wydawała na własny koszt.

Komedia Switowa ricz, napisana na prośbę M. Staryckiego była wystawiana na scenie przez M. Kropywnyckiego, P. Saksahańskiego, teatr Mariji Zańkowećkiej.

Do lepszych utworów należą:

Towaryszka (1887), Artyszkola, Switlo dobra i liubovy (1888), Solowjowyj spiw (1889), Za prawdoju (1889), Artyszoky (1907), Piwtora oseledcia (1908), Switlo dobra i liubovy, Riatujte!, Piwtora oseledcia, Poźdy babo nowych prawiw.

Dramaty:

Sużena-ne ohożena! (1881), Switowa ricz (1908).

Sztuki dla dzieci:

Wesianyj ranok Tarasowyj (1914), Kazka zelenoho haju, Szczaslywyj deń Tarasyka Krawczenka (1920), Kyselyk, Skarb, Myr myrom (1921), Kobzarewi dity.