Oflag II D Gross-Born

Z Wikipedii

Oflag II D Gross Born – niemiecki obóz jeniecki dla oficerów wziętych do niewoli położony koło miejscowości Kłomino na Pomorzu istniejący w latach 1940-1945

Obóz został utworzony 1 czerwca 1940 r. na miejscu stalagu II E Gross Born na wschodniej części wzgórza zwanego Psią Górką w pobliżu miejscowości Westwalenhof (dzisiejsze Kłomino) na południowym krańcu poligonu wojskowego. Początkowo w obozie przebywali tylko francuscy jeńcy wojenni. W lutym 1941 r. przebywało w nim 3731 Francuzów (3166 oficerów i 565 ordynansów), a w kwietniu 1942 r. - 2826 (2408 oficerów i 418 ordynansów). Oflag II D znany był z ucieczek jeńców (pierwsza miała miejsce już 15 sierpnia 1940 r.). W poł. 1942 r. Francuzi zostali z obozu wywiezieni, a zamiast nich osadzono Polaków, których 1 czerwca 1942 r. było 2818 (2544 oficerów i 274 ordynansów). Liczba polskich jeńców znacznie wzrosła w latach 1944-1945; na dzień 1 stycznia 1945 r. było 5391 Polaków (5014 oficerów i 377 ordynansów). W obozie działała organizacja konspiracyjna Odra, na czele której stał płk dypl. Witold Dzierżykraj-Morawski, jednocześnie pełniący funkcję starszego obozu. Po jego aresztowaniu we wrześniu 1944 r. przejął ją płk Izydor Izdebski. Wychodziły także podziemne pisma, jak "Zadrucie", "Znaki", czy "Alkaloidy". Jeńcy organizowali zajęcia kulturalno-oświatowe oraz sportowe. Na terenie obozu istniała komórka Abwehry, która przekazywała do Gestapo w Pile jeńców podejrzanych o działalność antyhitlerowską. Do obozu trafiła – po upadku powstania warszawskiego – duża część powstańców. Wobec zbliżania się frontu Niemcy na pocz. 1945 r. ewakuowali jeńców na zachód do Sandbostel; trasa przemarszu wynosiła ponad 700 km.

W obozie osadzony był m.in. znany pisarz i dramaturg Leon Kruczkowski.