Omar Mukhtar

Z Wikipedii

Omar Mukhtar (Omar Al-Mukhtar, arab. عمر المختار – ur. w 1862 w Zawia Janzour, zm. 16 września 1931 w Souluk k. Bengazi) – mudżahedin, przywódca libijskiego powstania przeciwko włoskiej okupacji (1912-1935), bohater narodowy Libii.

Omar Mukhtar pochodził z plemienia Mnifa, które przybyło do Libii z terenów obecnej Arabii Saudyjskiej w trakcie kolonizacji Afryki Północnej przez Arabów ok. VIII w. i zajmował się nauczaniem Koranu.

28 września 1911 wybuchła wojna trypolitańska. Pod pretekstem ochrony swoich obywateli w Afryce Północnej Włochy wypowiedziały wojnę Imperium osmańskiemu i 1 października 1911 zajęły Trypolis a następnie zaczęły stopniowo wypierać Turcję najpierw z terenów Trypolitanię a następnie również z obszarów Cyrenajki i Fezzanu. Wybuch I wojny bałkańskiej w 1912 ostatecznie zniweczył szanse Turcji na utrzymanie panowania na tym terenie i w 1913 na mocy traktatu pokojowego w Lozannie utworzona została włoska kolonia Libia.

Przeciwko Włochom wystąpiła jednak znaczna część miejscowej ludność i w 1912 rozpoczęły się walki partyzanckie libijskich mudżahedinów na czele których stanął Omar Mukhtar. Dowodzeni przez Mukhtara partyzanci działali głównie w rejonie Gór Zielonych (Al-Dżabal al-Achdar) w Cyrenajce niedaleko Bengazi. Ukształtowanie terenu, tysiące grot i jaskiń oraz taktyka polegająca na wciąganiu włoskich jednostek w zasadzki oraz atakowaniu włoskich posterunków i przecinaniu linii zaopatrzeniowych i komunikacyjnych spowodowały, że walki regularnej armii włoskiej z partyzantami trwały ponad 20 lat.

W celu zdławienia oporu partyzantów Włosi utworzyli na terenie Libii obozy koncentracyjne, w których przetrzymywano łącznie ok. 125 000 osób, głównie mężczyzn. Celem tych działań było odebranie Mukhtarowi wsparcia materialnego i duchowego ze strony miejscowej ludności arabskiej oraz powstrzymanie wzrostu liczebności jego oddziałów.

W 1931 podczas bitwy z oddziałami włoskimi Omar Mukhtar został okrążony i pojmany. 15 września 1931 sąd wojskowy w Bengazi skazał go na karę śmierci przez powieszenie. Wyrok został wykonany publicznie następnego dnia na terenie obozu koncentracyjnego w Souluk 50 km na południowy wschód od Bengazi.

Śmierć Mukhtara poważnie osłabiła morale mudżahedinów i doprowadziła do stopniowego ograniczania libijskiego oporu przeciw włoskiej kolonizacji oraz ostatecznego zakończenia walk partyzanckich w 1935.

Omar Mukhtar jest uważany za bohatera narodowego Libii. Jego imieniem nazwane są główne ulice w Trypolisie i Bengazi a jego podobizna znajduje się na banknocie o nominale 10 dinarów. Historia ostatnich lat jego walki o niepodległość Libii stała się też kanwą scenariusza do filmu Lion of the Desert (1980) w reżyserii Moustaphy Akkada. W postać głównego bohatera wcielił się Anthony Quinn.