Opór w getcie będzińsko-sosnowieckim

Z Wikipedii

Opór w getcie będzińsko-sosnowieckim – samoobrona ludności żydowskiej uwięzionej w getcie w Sosnowcu-Środuli i graniczącym z nim od północy getcie będzińskim. Do walk doszło podczas akcji likwidacyjnej dzielnic żydowskich, która rozpoczeła się w dniu 1 sierpnia 1943 r^[1]. Do akcji doszło w pramach porozumienia między członkami Żydowskiej Organizacji Bojowej z Sosnowca i Będzina. Organizatorami obu zrywów byli Józef i Bolesław Kożuchowie związani z organizacją Hanoar Hacijoni, Frumka Płotnicka (łączniczka ŻOB na terenie kraju)^[2] oraz Cwi Brandes działacz Haszomer Hacair i członek kierownictwa ŻOB-u w Będzinie^[3].

Bojownicy wywodzili się przede wszystkim z młodzieży szkolonej przez Józefa Kożucha w ramach kursów przysposobienia zawodowego oraz tworzonych przez niego konspiracyjnych kibuców przekształconych później, pod wpływem przebywającego w 1942 r., na Śląsku Mordechaja Anielewicza, w grupy samoobrony. W czasie swojej wizyty Anielewicz próbował bez powodzenia zjednać na potrzeby przyszłego zrywu przewodniczącego Centrali Żydowskich Rad Starszych na Wschodnim Górnym Śląsku – Mojżesza Merina. Po rozpoczęciu akcji likwidacyjnej na terenie gett, słabo uzbrojeni członkowie ruchu oporu, schronili się w uprzednio przygotowanych bunkrach (w tym w jednej z kamienic przy ul. Podsiadły w Będzinie) i stamtąd bezskutecznie bronili się przed oddziałami niemieckimi. Wszyscy uczestnicy zrywu prawdopodobnie zginęli w czasie walk. Tylko ok. 30 osobom udało się przedrzeć z getta i następnie uciec na Węgry i Słowację.

Spis treści 1 Miejsca pamięci 2 Przypisy 3 Źródła 4 Zobacz też

[edytuj] Miejsca pamięci

• Jeden z placów na sosnowieckim osiedlu Środula nosi imię Braci Kożuchów, od 1985, znajduje się tam symboliczny pomnik z napisem – ”Pamięci Żydów polskich pomordowanych przez hitlerowców w latach II wojny światowej na terenie getta w Sosnowcu-Środuli”.
• W 2004 r., plac mieszczący się niedaleko kamienicy przy ul Podsiadły w Będzinie gdzie doszło do walk z niemieckim okupantem, otrzymał uchwałą rady miasta nazwę - Bohaterów Getta Będzińskiego. Podczas uroczystości obecny był jeden z ostatnich żyjących członków ruchu oporu w będzińskim getcie, Menahem Lior.

[edytuj] Przypisy

1. ↑ Robert Szucht i Piotr Trojański "Holokaust : zrozumieć dlaczego" ("Mówią Wieki" : "Bellona", Warszawa, 2003, ISBN 8386156074 i ISBN 8311097755)
2. ↑ Martyrologia Getta Warszawskiego na stronie http://www.izrael.badacz.org/index.php
3. ↑ Cywia Lubetkin, "Zagłada i powstanie; Cywia Lubetkin" ("Książka i Wiedza", Warszawa, cop. 1999, ISBN 830513041X)

[edytuj] Źródła

• Rozdział dodatkowy ”Będzińskie Getto – Wyspa śmierci” Adama Szydłowskiego (na postawie ”Żydzi z Będzina” A. Rohnen) w ”Pamiętniku Rutki Laskier” (Dziennik Zachodni, Katowice, 2006 r., ISBN 83-89956-37-3)
• Rozmowa Stanisława Bubina z dr Aleksandrą Namysło, historykiem z Oddziału Instytutu Pamięci Narodowej w Katowicach (źródło ”Dziennik Zachodni” 28.07.2006)
• Informacje o Pomniku na pl. Braci Kożuchów w Sosnowcu zredagowane przez Michała Wecela z Muzeum Sosnowca dostępne na stronie Sosnowiec. Online (03.03.2005)
• Informacje o nazwaniu Placu Bohaterów Getta Będzińskiego na stronie Śląskiego Urzędu Wojewódzkiego w Katowicach
• Artykuł Katarzyny Kalisz pt. ”Będzin - Jerozolima Zagłębia"

[edytuj] Zobacz też

• Powstanie w getcie białostockim
• Powstanie w getcie warszawskim