Operacja Lew Morski
Z Wikipedii
Operacja Lew Morski (niem. Unternehmen Seelöwe) to niezrealizowany plan zbrojnej inwazji hitlerowskich Niemiec na Wielką Brytanię podczas II wojny światowej.
Spis treści |
[edytuj] Sytuacja Wielkiej Brytanii w 1940 roku oraz plan inwazji
Wraz z postępami niemieckiej ofensywy na kontynencie stało się jasne, że Francja wkrótce skapituluje. Władze brytyjskie zdały sobie sprawę, że to na nich spocznie ciężar stawienia oporu wojskom hitlerowskim. Sytuacja wyglądała tragicznie – większość brytyjskiego sprzętu pozostała na plażach Dunkierki. Przedsmakiem losu czekającego Wielką Brytanię było zajęcie przez Niemców 30 czerwca 1940 r. brytyjskich wysp na Kanale La Manche: Jersey, Guernsey, Alderney. 19 lipca, chcąc zachować pozory do wygaszenia konfliktu, Adolf Hitler zgłosił propozycję pokojową, zakładającą utrzymanie wszystkich dotychczasowych zdobyczy wojennych. Brytyjczycy nie mogli przyjąć tak sformułowanej oferty, nie podjęli nawet rokowań. Wobec tego Niemcy, przekonani o rychłym zwycięstwie, przystąpili do przygotowań, których celem była inwazja na Wielką Brytanię. Plan ataku otrzymał kryptonim „Seelöwe” („Lew Morski”). W znacznej mierze opierał się on o jedno ze studiów strategicznych adm. Ericha Raedera, który jeszcze przed wojną sformułował założenia, których spełnienie konieczne było do udanego desantu morskiego na wybrzeża Albionu. Zdaniem Raedera niezbędne było wyeliminowanie lub usunięcie z obszaru działań brytyjskiej marynarki wojennej, osłabienie RAF, zniszczenie bądź zneutralizowanie fortyfikacji nadbrzeżnych i przeciwdziałanie aktywności brytyjskich okrętów podwodnych, operujących w rejonie planowanej inwazji. W toku przygotowań założenia te dostosowano do aktualnej sytuacji militarnej. Hitler w swoim rozkazie z 16 lipca 1940 r. nakazywał:
- zniszczyć brytyjskie lotnictwo lub osłabić jego morale tak bardzo, by nie było one zdolne przeciwdziałać w jakikolwiek agresywny sposób desantowi niemieckiemu;
- oczyścić kanał La Manche z min brytyjskich, zamknąć strefy inwazji niemieckimi polami minowymi;
- zgrupować ciężką artylerię w rejonie planowanej inwazji w ilości, która umożliwić miała przytłoczenie przeciwnika ogniem;
- wciągnąć Royal Navy w działania na Morzu Północnym i Śródziemnym, by uniemożliwić jej atak na wojska niemieckie.
[edytuj] Plan działań lądowych
Początkowo plan ataku przewidywał desant w szerokim pasie wybrzeża od Dorset do Kentu. Planiści niemieccy przewidywali udział blisko 30 dywizji, ostatecznie jednak założenia te zweryfikowano. W pierwszej fali natarcia miało wziąć udział 9 dywizji lądujących z morza, liczących ogółem ok. 67 tys. żołnierzy, i wspierająca je dywizja powietrznodesantowa, działająca w okolicach Brighton i Dover. Wojska lądowe miały wyruszać z:
- Cherbourga (lądowanie w Lome Regis) ,
- Hawru (lądowanie w Ventnor i Brighton) ,
- Boulogne (strefa desantowa w Eastbourne),
- Calais (desant w Folkestone),
- Dunkierki i Ostendy (lądowanie w Ramsgate).
Plan ataku przewidywał zabezpieczenie przyczółków, a następnie atak na północ w kierunku Gloucester i okrążenie Londynu. Zgodnie z założeniami wojska niemieckie miały atakować do wysokości 52 równoleżnika – Niemcy przypuszczali, że po zdobyciu stolicy brytyjskiej morale obrońców się załamie i nastąpi kapitulacja. Siłom niemieckim Brytyjczycy mogli przeciwstawić zaledwie 27 dywizji Obrony Terytorialnej i nieliczne oddziały wycofane z Francji, pozbawione uzbrojenia ciężkiego. Oczywiście warunkiem rozpoczęcia inwazji było zdobycie panowania w powietrzu i wywalczenie lokalnej przewagi na morzu – o to zadbać mieli marsz. Hermann Göring i jego Luftwaffe oraz adm. Erich Raeder i dowodzona przez niego Kriegsmarine.
[edytuj] Problemy Kriegsmarine
Flota wojenna Niemiec była o wiele słabsza od brytyjskiej, dodatkowo większość dużych niemieckich okrętów nawodnych została albo zatopiona w trakcie walk u wybrzeży Norwegii, albo też odniosła tam poważne uszkodzenia i znajdowała się w naprawie. Po zakończeniu walk na wodach norweskich Kriegsmarine dysponowało jedynie 2 starymi pancernikami, krążownikiem ciężkim, dwoma krążownikami lekkimi, czterema niszczycielami i 19 torpedowcami. Były to bardzo skromne siły, które w żaden sposób nie mogły przeciwstawić się flocie sprzymierzonych. Szczególnie dotkliwe były straty niszczycieli, jednostek, które znakomicie nadawałyby się do dozorowania sił inwazyjnych. Roli tej nie mogły nie mogły spełniać niemieckie U-Booty – płytkie wody kanału poważnie ograniczały ich możliwość manewru. Dodatkowym niebezpieczeństwem były liczne brytyjskie pola minowe, postawione na początku wojny specjalnie w celu utrudnienia działań niemieckim U-Bootom. Wypełnienie dyrektywy Hitlera nakazującej wciągnięcie Royal Navy w walki na innym terenie wojny dodatkowo osłabiło wydzielone siły marynarki wojennej Niemiec, przeznaczone do udziału w inwazji (większość dużych okrętów prowadziła działania dywersyjne na Morzu Północnym). Ratunkiem dla Kriegsmarine byłoby przejęcie floty francuskiej, możliwe po kapitulacji Francji. Zapobiegła temu brytyjska operacja „Catapult” w trakcie której w walkach brytyjsko-francuskich zniszczono lub ciężko uszkodzono większość dużych jednostek nawodnych floty francuskiej, zwłaszcza te stacjonujące w portach Morza Śródziemnego. Dodatkową przeszkodą dla Niemców był brak okrętów desantowych – w tej roli miały wystąpić barki rzeczne, ściągane do portów inwazyjnych z Holandii, Belgii i Francji. Mimo wszystko warunkiem wywalczenia choćby czasowej przewagi morskiej, koniecznej do przerzucenia wojsk było uzyskanie panowania w powietrzu. Częścią planu inwazji na Wielką Brytanię stała się operacja „Adlerangriff”. W trakcie działań oznaczonych tym kryptonimem Luftwaffe zamierzała wywalczyć panowanie powietrzne, co pozwoliłoby wojskom lądowym na sforsowanie kanału La Manche pod osłoną lotnictwa i Kriegsmarine. Próba wykonania założeń tej operacji przeszła do historii pod nazwą bitwy o Wielką Brytanię.
[edytuj] Anulowanie operacji „Seelöwe”
17 września 1940 r. operacja „Lew Morski” została przesunięta na termin późniejszy, natomiast 12 października przeniesiono ją na przyszły rok. Okazało się jednak, że Hitler zmienił priorytety i postanowił najpierw uderzyć na Związek Radziecki, o czym zresztą myślał już na początku 1940 r. Ostateczne Hitler odrzucił możliwość przeprowadzenia inwazji morskiej na Wielką Brytanię 13 lutego 1943 r.
[edytuj] Powojenne stwierdzenia
Po wojnie dowództwo Wehrmachtu stwierdziło, że operacja Lew Morski była w tamtym czasie po prostu nierealna. Feldmarszałek Gerd von Rundstedt, przesłuchiwany w 1945 roku przez Brytyjczyków, stwierdził: koncepcja inwazji Anglii była czystym nonsensem choćby z braku wystarczającej ilości transportowych jednostek nawodnych. W sztabie uważaliśmy to za swego rodzaju grę polityczną bo było oczywistym, ze Kriegsmarine nie była w stanie zapewnić właściwej osłony dla sił desantowych oraz dla transportów z zaopatrzeniem. Byliśmy także zgodni w opinii, ze Luftwaffe była po prostu za słaba. Osobiście uważałem, ze operacja nie miała szans powodzenia i sadzę, że Führer nie traktował serio planów inwazyjnych, spodziewając się, że Anglia podejmie negocjacje pokojowe.
Ciekawą rzecz powiedział także szef sztabu Rundstedta - generał Guenther Blumentritt: prywatnie, wielu z nas uważało operację "Lew Morski" jako swego rodzaju (polityczny) blef.
[edytuj] Zobacz też:
- Bitwa o Anglię,
- Operacja Herkules - Planowana inwazja Niemiec na Maltę,
- Operacja Tannenbaum - Planowana inwazja Niemiec na Szwajcarię,
- Operacja Felix - Planowana inwazja Niemiec na Gibraltar,
- Operacja Green - Planowana inwazja Niemiec na Irlandię.
[edytuj] Bibliografia
- Egbert Kieser, Operacja Lew Morski, Warszawa 2000. ISBN 83-11-09168-4
[edytuj] Linki zewnętrzne
- Dyrektywa z 16 lipca (en)
- Przyczyny anulowania operacji (en)
- Brytyjska obrona (en)
