Papierowy tygrys
Z Wikipedii
Papierowy tygrys – stary chiński idiom oznaczający coś niebezpiecznego tylko z pozoru, a w rzeczywistości – niegroźnego. Do języka angielskiego idiom ten trafił prawdopodobnie w XIX w.[1], a w innych językach spopularyzowany został w latach 50. przez chińską propagandę i Mao Zedonga, który chętnie się nim posługiwał. Mianem papierowego tygrysa Mao określał m.in. imperializm amerykański, sowiecki rewizjonizm, bombę atomową i własną żonę Jiang Qing (w odniesieniu do jej działalności politycznej, m.in. udziału w rewolucji kulturalnej).
[edytuj] Geneza
W dawnych Chinach wycinanki przedstawiające tygrysa, uważanego za władcę demonów, wieszano na drzwiach domostw. Aby podkreślić majestat stworu na jego czole wypisywano znak wang, czyli król. Wierzono, że złe duchy przestraszą się swego pana i zostawią dane obejście w spokoju. Z tego samego powodu za gadżet chroniący przed duchami uważano lusterko (duch miał się przestraszyć swego własnego odbicia). Do dziś w Chinach można kupić lusterko z nadrukiem tygrysa, króla demonów – taki gadżet łączy obie magiczne funkcje.
[edytuj] Mao Zedong
„Papierowy tygrys” wszedł do obiegu poza Chinami za sprawą Mao Zedonga 6 sierpnia 1946 r. Tego dnia z politykiem rozmawiała komunizująca amerykańska dziennikarka Anna Louise Strong, która usłyszała: „Amerykański imperializm i wszyscy reakcjoniści to papierowe tygrysy” (帝国主义和一切反动派都是纸老虎). W latach 50. i 60. ten cytat z Mao stał się wszechobecny, powielano go na plakatach propagandowych w Chinach. Na najbardziej znanym widniał chiński żołnierz wrzucający granat przez klapę amerykańskiego czołgu. W otworze widać hełm z literami „U.S.”.
W 1957 roku Mao przybył do Moskwy na zjazd działaczy komunistycznych, na którym „papierowymi tygrysami” nazwał Adolfa Hitlera, rosyjskich carów, cesarzy Japonii i Chin oraz bombę atomową.
Mao wielokrotnie powtarzał powyższe porównanie. 1 grudnia 1958 r. opublikował nawet esej „Czy imperializm i wszyscy reakcjoniści są prawdziwymi tygrysami?” (《关于帝国主义和一切反动派是不是真老虎的问题》). Za sprawą przywódcy określenie „papierowy tygrys” stało się w Chinach bardzo modne, porównywano je do – rzekomo leninowskiego[2] – „kolosa na glinianych nogach” (Lenin w istocie określał tak carską Rosję, ale samą metaforę ukuł już Denis Diderot po podróży do tego kraju; por. wikicytaty).
