Paul Kruger

Z Wikipedii

Paulus Kruger (Stephanus Johannes Paulus Kruger), znany jako Oom Paul czyli wujek Paul (ur. 10 października 1825 w Bulhoek (ob. Whittlesea), Kolonia Przylądkowa, zm. 14 lipca 1904 w Clarens, koło Montreux, Vaud, Szwajcaria) - polityk burski, lider oporu Burów przeciw Brytyjczykom i prezydent Transwalu.

Urodził się i wychował w rodzinie wywodzących się z Holandii i Niemiec Burów na farmie dziadków na wschodzie bytyjskiej Kolonii Przylądkowej (ang. Cape Colony) w Afryce południowej. Gdy miał 9 lat, w 1834 jego ojciec wraz z całą rodziną i ok. 12 tys. innych Burów - rolników i pasterzy - załadowali wozy i ruszyli w wędrówkę na północ i północny wschód, w głąb kontynentu afrykańskiego, uciekając przed podatkami i twardym prawem nowych władców kolonii - Brytyjczyków - w rejon dzisiejszych prowincji Natal, Orange i Transwal w RPA. Wielu uczestników tej tzw. "Wielkiej Wędrówki" (ang. Great trek) sprzeciwiało się także postępującej anglicyzacji burskiej kolonii oraz planom zniesienia w niej niewolnictwa (w utworzonych przez nich trzech nowych republikach niewolnictwo także zostało co prawda wkrótce zniesione, ale utrzymano w nich surowe zasady segregacji rasowej).

W 1841 r. Paul Kruger osiadł na własnej farmie we Wschodnim Transwalu i, początkowo jako lokalny urzędnik, dał się poznać ze swoich zdolności przywódczych, niejednokrotnie występował jako siła łagodząca konflikty między lokalnymi przywódcami politycznymi. Z czasem został członkiem Parlamentu i Generalnym Komendantem Republiki Południowoafrykańskiej, a w 1874 - wiceprezydentem Transwalu. Po aneksji republiki przez Brytyjczyków Kruger został jednym z przywódców burskiego ruchu oporu, dwukrotnie odwiedzając w tym czasie Wielką Brytanię i inne kraje Europy (zasłynął m.in. z tego, że w Paryżu odważył się polecieć balonem).

Jako negocjator z Brytyjczykami, odegrał istotną rolę podczas I wojny burskiej, przyczyniając się do zwycięstwa Burów i odzyskania niepodległości Transwalu (jako brytyjskiego protektoratu). W 1880 roku został wybrany prezydentem Transwalu, zabiegając nadal w kraju i zagranicą o interesy białych mieszkańców młodej republiki. Jednak odkrycie złota w Transwalu w roku 1883 spowodowało znaczny napływ nowych imigrantów, daleko idące zmiany społeczno-polityczne i ponowne nasilenie konfliktów z brytyjskimi sąsiadami z południa.

W 1899 r. wybuchła II wojna burska, a Kruger - wybrany rok wcześniej prezydentem Transwalu po raz czwarty i ostatni - zmuszony został przez wojska brytyjskie do opuszczenia Pretorii, a następnie do udania się statkiem na emigrację do Europy. Transwal utracił niepodległość.

Dwukrotnie żonaty, Kruger doczekał się w sumie siedmiu córek i dziesięciu synów (jego długoletnia druga żona zmarła w Afryce w 1901 r.). Zmarł samotnie w Szwajcarii latem 1904 r., a kilka miesięcy później jego ciało przewieziono do rodzinnej Pretorii i tam pochowano.

W jego dawnej rezydencji w Pretorii znajduje się obecnie muzeum. W pobliżu stoi pomnik Paula Krugera, a jego nazwiskiem nazwano jeden z parków narodowych w RPA (Park Narodowy Krugera) oraz monetę (krugerrand).