Paul Newman

Z Wikipedii

Ten artykuł dotyczy aktora. Zobacz też: inne osoby o tym nazwisku.

Paul Newman

Prawdziwe nazwisko	Paul Leonard Newman
Data i miejsce urodzenia	26 stycznia 1925 Shaker Heights w stanie Ohio, USA
Nagrody

Oscar
1986 za rolę w filmie "Kolor pieniędzy"
Złoty Glob
1969 Najlepszy reżyser
Nagroda na MFF w Berlinie
1995 Najlepszy aktor
Galeria zdjęć w Wikimedia Commons
Kolekcja cytatów w Wikicytatach
Profil w bazie IMDb

Paul Leonard Newman (ur. 26 stycznia 1925 w Shaker Heights w stanie Ohio, USA) – amerykański aktor, scenarzysta, reżyser, kompozytor i producent filmowy.

W szkole brał udział w przedstawieniach teatralnych, wyróżniał się także w drużynach piłki nożnej i koszykówki oraz wśród pływaków. Otrzymał stypendium sportowe i podjął naukę w college'u na kierunku ekonomia. W czasie II wojny światowej w latach 1943-1945 służył jako radiotelegrafista w Navy Air Corp; gdy był w wojsku szkolono go na pilota, ale nie mógł ukończyć kursu ze względu na daltonizm. W 1949 ożenił się z Jackie Witte, z którą miał troje dzieci: Scotta (jedynego syna, ur. w 1950, który zmarł w 1978 wskutek przedawkowania narkotyków), Susan (ur. w 1953, obecnie Kendall Newman) i Stephanie. W latach 1951-1952 uczęszczał do Yale, pracując jednocześnie w nowojorskiej telewizji i ucząc się w Studium Aktorskim. Przyciągnął uwagę krytyków debiutem na Broadwayu w "Picnicu" (1953). Na początku kariery był często mylony z szczupłym wówczas Marlonem Brando. Newman twierdzi, że w co najmniej 500 notesach z autografami napisał z najlepszymi życzeniami od Marlona Brando. Po raz pierwszy pojawił się na dużym ekranie w The Silver Chalice (1954), epizodzie biblijnym. Był tak zażenowany swoim ekranowym debiutem w tym historycznym fresku, że na łamach Variety zamieścił ogłoszenie, w którym przepraszał za swój występ. Jednakże pozytywne recenzje otrzymał dopiero za rolę boksera Rocky'ego Graziano w Między linami ringu (ang. Somebody Up There Likes Me). W 1958 rozwiódł się z Jackie i ożenił z Joanne Woodward. W 1961 urodziła się jego córka Melissa, w 1959 - Nell (obecne nazwisko Potts), w 1965 - Claire. W latach 70-tych, na długo przed "Brokeback Mountain", wzburzył całe Hollywood, gdy wyraził chęć zagrania głównej roli w adaptacji bestsellerowej powieści "The Front Runner", opowiadającej o homoseksualnej miłości między trenerem drużyny a zawodnikiem; film nigdy nie powstał. W 1986 roku otrzymał Oskara za rolę w filmie "Kolor pieniędzy".

Jego wielkim hobby są wyścigi samochodowe - brał nawet udział w rajdach samochodowych (w 1979 roku ukończył 24-godzinny rajd LeMans na drugiej pozycji), jest też współwłaścicielem drużyny wyścigowej Newman-Haas.

Kiedy afera Watergate ujrzała światło dzienne okazało się, że Paul Newman figurował na słynnej liście Wrogów Nixona (Richard Nixon's Enemies List).

Dwukrotnie zagrał role, w których miał pierwotnie wystąpić James Dean (a w których nie wystąpił z powodu przedwczesnej śmierci) - były to "Somebody Up There Likes Me" (1956) i "The Left Handed Gun" (1958).

Na Uniwersytecie Princeton studenci obchodzą 24 kwietnia tzw. "Dzień Newmana". W tym dniu, do tradycji należy wypicie 24 piw w ciągu 24 godzin. Nie jest to oficjalne święto uczelni, a sam aktor deklaruje, że czułby się lepiej, gdyby tej tradycji już nie kontynuowano.

Ma własną linię produktów żywnościowych "Newman's Own".

[edytuj] Filmografia

1949-1953 The Aldrich Family – okazjonalne role (1952-53)
1954 Srebrny kielich (Silver Chalice, The) – Basil
1956 Między liniami ringu (Somebody Up There Likes Me) – Rocky Graziano (Rocco Barbella)
1956 Rack, The – Captain Edward W. Hall Jr.
1957 Historia Heleny Morgan (Helen Morgan Story, The) – Larry Maddux
1957 Until They Sail – Captain Jack Harding
1958 Rally 'Round the Flag, Boys! – Harry Bannerman
1958 Gwiazda szczęścia Billy Kida (Left-Handed Gun, The) – William 'Billy the Kid' Bonney
1958 Długie, gorące lato (Long, Hot Summer, The) – Ben Quick
1958 Kotka na gorącym blaszanym dachu (Cat on a Hot Tin Roof) – Brick Pollitt
1959 Young Philadelphians, The – Tony Lawrence
1960 Widok z tarasu (From the Terrace) – Alfred Eaton
1960 Exodus – Ari Ben Canaan
1961 Bilardzista (Hustler, The) – Eddie Felson
1961 Paryski blues (Paris Blues) – Ram Bowen
1962 Słodki ptak młodości (Sweet Bird of Youth) – Chance Wayne
1962 Przygody młodego człowieka (Hemingway's Adventures of a Young Man) – Ad Francis
1963 Nagroda (Prize, The) – Andrew Craig
1963 Hud, syn farmera (Hud) – Hud Bannon
1963 Nowy rodzaj miłości (New Kind of Love, A) – Steve Sherman
1964 Prawda przeciw prawdzie (Outrage, The) – Juan Carrasco
1964 Pięciu Mężów Pani Lizy (What a Way to Go!) – Larry Flint
1965 Lady L – Armand
1966 Ruchomy cel (Harper) – Lew Harper
1966 Year Toward Tomorrow, A – Narrator
1966 Rozdarta kurtyna (Torn Curtain) – Prof. Michael Armstrong
1967 Nieugięty Luke (Cool Hand Luke) – Lucas Jackson
1967 Hombre – John Russell
1967 Luke – on sam
1968 Tajna wojna Harry'ego Frigga (Secret War of Harry Frigg, The) – Pvt. Harry Frigg
1968 Once Upon a Wheel – on sam
1969 Butch Cassidy i Sundance Kid (Butch Cassidy and the Sundance Kid) – Butch Cassidy (Robert Leroy Parker)
1969 Zwycięstwo (Winning) – Frank Capua
1970 Making of 'Butch Cassidy and the Sundance Kid', The – gra siebie
1970 King: A Filmed Record... Montgomery to Memphis – on sam
1970 WUSA – Rheinhardt
1971 Sometimes a Great Notion – Hank Stamper
1972 Sędzia z Teksasu (Life and Times of Judge Roy Bean, The) – Judge Roy Bean
1972 Z własnej kieszeni (Pocket Money) – Jim Kane
1973 Człowiek Mackintosha (Mackintosh Man, The) – Joseph Rearden
1973 Żądło (Sting, The) – Henry Gondorff
1974 Płonący wieżowiec (Towering Inferno, The) – Doug Roberts
1975 Zdradliwa toń (Drowning Pool, The) – Lew Harper
1975 McCarthy: Death of a Witch Hunter – on sam
1976 Nieme kino (Silent Movie) – Guest
1976 Buffalo Bill i Indianie (Buffalo Bill and the Indians, or Sitting Bull's History Lesson) – Buffalo Bill (William F. Cody)
1977 Slap Shot – Reggie Dunlop
1977 All-Star Tribute to Elizabeth Taylor, An – on sam
1978 Salute to American Imagination, A – on sam
1979 Kwintet (Quintet) – Essex
1980 Gdy czas ucieka (When Time Ran Out...) – Hank Anderson
1981 Fort Apache the Bronx – Murphy
1981 Bez złych intencji (Absence of Malice) – Michael Gallagher
1982 Come Along with Me
1982 Night of 100 Stars – on sam
1982 Making of 'Absence of Malice', The – on sam
1982 Werdykt (Verdict, The) – Frank Galvin
1984 Harry i syn (Harry and Son) – Harry
1986 Kolor pieniędzy (Color of money, The) – Eddie Felson
1987 Hello Actors Studio – gra siebie
1988 John Huston
1988 Racing Experience, The – on sam
1989 Blaze – Earl Long
1989 John Huston: The Man, the Movies, the Maverick – on sam
1989 Projekt Manhattan (Fat Man and Little Boy) – Gen. Leslie R. Groves
1990 Mr. & Mrs. Bridge – Walter Bridge
1991 Miracle on 44th Street: A Portrait of the Actors Studio – on sam
1991 Here's Looking at You, Warner Bros. – on sam
1993 Edward R. Murrow: The Best of 'Person to Person' – on sam
1994 Hudsucker Proxy, The – Sidney J. Mussburger
1994 Naiwniak (Nobody's Fool) – Sully
1994 Baseball: Lata 1910-1920 (Baseball) – On sam (głos)
1997 Super Speedway – Narrator
1997 Directors: Sydney Pollack, The – on sam
1998 Półmrok (Twilight) – Harry Ross
1998 Magic Time for Piotr – on sam
1999 List w butelce (Message in a Bottle) – Dodge Blake
1999 Directors, The – on sam
2000 Altman on His Own Terms – on sam
2000 Dla forsy (Where the Money Is) – Henry Manning
2002 Butch Cassidy and the Sundance Kid: Outlaws Out of Time – on sam
2002 Making of 'Road to Perdition', The – on sam
2002 Droga do zatracenia (Road to Perdition, The) – John Looney
2003 Life Between, The – on sam
2003 Our Town – Kierownik sceny
2004 Tell Them Who You Are – on sam
2005 Going Through Splat: The Life and Work of Stewart Stern – on sam
2005 Wspaniałe Pustkowie. Spacer po Księżycu 3D (Magnificent Desolation: Walking on the Moon 3D, głos)
2005 A&E Biography: Bruce Willis – on sam
2005 Empire Falls – Max Roby
2006 Auta (Cars) – Doc Hudson (głos)