Pieter Bruegel (starszy)

Z Wikipedii

Autoportret Pietera Bruegela zwanego Chłopskim przy palecie

"Wieża Babel" - Kunsthistorisches Museum Wien

Pejzaż z upadkiem Ikara - Musees royaux des Beaux-Arts de Belgique, Bruksela

Pieter Bruegel (Brueghel) starszy (ok. 1525 w Breugel koło Bredy, zm. 9 września 1569 w Brukseli), malarz flamandzki. Zwano go "Chłopskim" ze względu na tematykę jego obrazów. Zachowały się zapisy, wskazujące że urodził się w Broghel koło Bredy, nie jest jednak jasne czy chodzi o miasto Breda w Holandii czy o belgijskie miasto Bree, po łacinie zwane Breda. Od 1559 zaczął pomijać literę 'h' w swym nazwisku podpisując obrazy jako Bruegel.

Naukę rozpoczął w pracowni Pietera Coecka van Aelsta, następnie terminował u Claude'a Doriziego w Mechelen i i Hier. Cock'a. W roku 1551 został z tytułem mistrza przyjęty do cechu malarzy Antwerpii. Podróżował po Włoszech i Francji, po powrocie mieszkał okresowo w Antwerpii, w końcu na stałe osiadł w Brukseli w roku 1563.

W roku 1563 ożenił się z Mayeken, córka swego pierwszego nauczyciela Pietera Coecka. Miał z nią dwóch synów - Pietera Brueghela młodszego (zw. Piekielnym) i Jana Brueghela (zw. Aksamitnym). Obaj synowie zostali malarzami, chociaż nie uczyli się od swego ojca (jeden miał 5 lat, a drugi około roku, gdy Pieter starszy zmarł).

Malował przede wszystkim pejzaże, zapełnione postaciami chłopskimi (stąd przydomek). Czerpał motywy z codziennego życia ludu: wesela, uczty, biesiady, kiermasze, z Biblii, ilustrował przysłowia. Często wskazywany jako pierwszy malarz zachodni malujący pejzaże dla nich samych, a nie tylko jako tło dla alegorii religijnych. Malował stylem prostym, nie poddając się dominującej wówczas modzie włoskiej. Często nawiązywał do stylu Boscha. Najsławniejsze jego obrazy znajdują się w muzeum wiedeńskim.

"Ślepcy" - Museo Nazionale di Capodimonte

[edytuj] Niektóre dzieła

• Pejzaż z przypowieścią o siewcy (1557)
• Pejzaż z upadkiem Ikara (ok. 1558) - Tytuł obrazu wydaje się dość zaskakujący. Na pierwszym planie nie ma Ikara, pojawia się natomiast oracz, wyeksponowany nie tylko poprzez umieszczenie go na pierwszym planie, ale też przez nałożenie nań czerwonej barwy, która przyciąga uwagę widza. Tytułowy bohater ginie właśnie w toni morskiej w prawym dolnym rogu obrazu. Ten obraz nawiązuje do flamandzkiego przysłowia " Żaden oracz nie przerywa pracy z powodu śmierci człowieka". Kompozycja dzieła jest statyczna.
• Przysłowia niderlandzkie (1559)
• Walka karnawału z postem (1559)
• Zabawy dziecięce (1560)
• Triumf śmierci (1562)
• Samobójstwo Saula (1562)
• Wieża Babel (1563)
• Szalona Małgorzata (1564)
• Pokłon Trzech Króli (1564)
• Droga krzyżowa (1564)
• Rzeź niewiniątek (1565)
• Żniwa (1565)
• Myśliwi na śniegu (1565)
• Nawrócenie Szawła (1567) - obraz przedstawia nawrócenie Szawła. Na obrazie ukazany jest kulminacyjny upadek z konia, wywołany przez oślepienie Szawła, któremu objawił się Bóg. W obrazie Brueghla centralna postacią jest jednak jeździec w czarnym stroju na białym koniu - najprawdopodobniej książę Alba, wysłannik króla Hiszpanii, którego celem przybycia do Niderlandów było zaprowadzenie ładu w podzielonych przez reformacje Niderlandach. Brueghl umieścił Albę w ten sposób żeby nie było wątpliwości, że hiszpański namiestnik widział upadek Szawła. Najprawdopodobniej malarz w ten sposób wyraził nadzieje, że bezwzględny Alba zmieni sie podczas podroży do Niderlanów (dozna objawienia).
• Wesele chłopskie (1568)
• Ślepcy (1568)
• Arka Noego
• Lenistwo

[edytuj] Genealogia Breughlów

[edytuj] Bibliografia

• J. Białostocki, Bruegel - pejzażysta, Poznań 1956.
• D. Bianco, Bruegel, Warszawa 2006 (Klasycy Sztuki)
• Breugel, Warszawa 1985 (Geniusze Sztuki)
• Bruegel, Warszawa 2001.
• J. Francis, Bruegel przeciwko władzy, Warszawa 1976.
• R. Hagen, R. M. Hagen, Bruegel. Dzieła wszystkie, Kolonia 2001.
• J. Kass, A. Lukacsy, Zabawy dziecięce według obrazu Pietera Bruegla Starszego, Warszawa 1985.
• Pieter Bruegel , Poznań 2006 (Wielka Kolekcja Sławnych Malarzy, t. 5)
• F. de Poli, E. Baccheschi, Bruegel, Warszawa 1985.
• F. Timmermans, Piotr Brueghel, Kraków 1973.
• D. Varga, Wieża Babel. Piotr Bruegel Starszy, Warszawa 1984.
• M. Walicki, Bruegel, Warszawa 1957.

Zobacz galerię na Wikimedia Commons:
Pieter Bruegel (starszy)