Piotr Wawrzyniak
Z Wikipedii
| Piotr Wawrzyniak | |
 Tablica pamiątkowa w Śremie. |
|
| Urodzony | 30 stycznia 1849 Wyrzeka |
| Zmarł | 9 listopada 1910 Poznań |
Piotr Wawrzyniak (ur. 30 stycznia 1849 w Wyrzece koło Śremu, zm. 9 listopada 1910 w Poznaniu) – polski ksiądz, wielkopolski działacz społeczny, oświatowy i gospodarczy, patron Związku Spółek Zarobkowych i Gospodarczych.
Urodził się 30 stycznia 1849 w Wyrzece koło Śremu, w rodzinie chłopa Franciszka i Cecylii z domu Łopińskiej.Miał 9 rodzeństwa, 3 zmarła od razu po urodzeniu. Z małą przerwą na początku ukończył Gimnazjum w Śremie, gdzie należał do Marianów – tajnej organizacji filomackiej (został jej prezesem). Jej zadaniem było samokształcenie w zakresie historii, literatury i języka polskiego, a także oddziaływanie na młodszych kolegów oraz organizowanie obchodów rocznic narodowych. W 1867 zdał maturę i wstąpił do seminarium w Gnieźnie. Podczas nauki wyróżnił się na tyle, że otrzymał stypendium na studia teologiczne. W 1871 pojechał do Münster, gdzie poza nauką teologii interesował się naukami przyrodniczymi. W rok później wrócił do kraju nie uzyskując prawdopodobnie licencjatu z teologii. Latem 1872 przyjął święcenia kapłańskie i został wikarym w parafii w Śremie.
Na nowym stanowisku szybko stał się organizatorem lokalnych instytucji społecznikowskich. Już w 1873 stanął na czele Towarzystwa Przemysłowego (przewodniczył mu przez 25 lat), a w 1877 założył bibliotekę, która była oddziałem powstałego rok wcześniej Towarzystwa Oświaty Ludowej. Aktywnie brał też udział w różnych akcjach mających na celu szerzenie oświaty i kultury. Korzystając z pomocy ks. Augustyna Szamarzewskiego zreorganizował lokalną kasę oszczędnościową w Bank Ludowy oparty na nowoczesnych zasadach spółdzielczości. W 1878 tenże Bank wszedł w skład zarządzanego przez Szamarzewskiego Związku Spółek Zarobkowych. W 1887 Wawrzyniak stał się wicepatronem, a po śmierci Szamarzewskiego w 1891 patronem Związku. To wydarzenie sprawiło, że stał się działaczem na skalę całego zaboru pruskiego. Za jego kadencji uporządkowano system finansowy Związku, zaczęto wydawać czasopismo „Poradnik dla Spółek” (od 1893). Popierał też spółki parcelacyjne dążące do utrzymania ziemi w polskim posiadaniu oraz tzw. Rolniki, czyli spółdzielnie zaopatrzenia i zbytu rolniczego. Za jego kadencji Związek rozszerzył działalność na Pomorze, Warmię, Mazury i Górny Śląsk. W Śremie energicznie dbał również o tereny zielone. W latach 1893-1899 był prezesem Towarzystwa ku Upiększaniu Miasta. Na przestrzeni lat 1894-1896 był posłem na sejm pruski. Podczas tego okresu założył w Berlinie polskojęzyczny "Dziennik Berliński". W 1896 wybrał się do USA aby nawiązać współpracę między Polonią a prowadzonym przez niego Związkiem. W tym samym roku został szambelanem papieskim, a w rok później prałatem. W 1898 został proboszczem w Mogilnie, co nie przeszkodziło mu w kontynuowaniu pracy społecznej. Do innych jego przedsięwzięć należało kierowanie Drukarnią i Księgarnią św. Wojciecha w Poznaniu, a także oparty na zasadach spółdzielczości dom wypoczynkowy dla księży w Zakopanem "Księżówka". Zmarł nagle na atak serca 9 listopada 1910 w Poznaniu, a został pochowany w Mogilnie. Jego uroczystości pogrzebowe były wielką manifestacją narodową.
[edytuj] Bibliografia
- Antoni Gąsiorowski, Jerzy Topolski (red.) Wielkopolski Słownik Biograficzny, Warszawa-Poznań 1983, PWN ISBN 83-01-02722-3
