Plan Dawesa

Z Wikipedii

Plan Dawesa (od nazwiska laureata Pokojowej Nagrody Nobla za rok 1925 Charlesa Gatesa Dawesa) – historyczny plan gospodarczy rozłożenia na wiele lat niemieckich reparacji wojennych po I wojnie światowej oraz udzielenia Niemcom pożyczek w wysokości 200 mln dolarów na ich spłatę. Opracowany został w celu stabilizacji niemieckiej gospodarki powojennej, przez zespół ekspertów pod kierownictwem amerykańskiego bankiera Charlesa Dawesa i przyjęty w końcu latem 1924 roku podczas obrad tzw. konferencji londyńskiej.

[edytuj] Przebieg

Kiedy po dotkliwej hiperinflacji w Niemczech, we wrześniu 1923 roku doszło w końcu do względnej stabilizacji walutowej świat postanowił wspólnymi siłami podjąć próbę uregulowania kwestii reparacji powojennych. Dojście do władzy partii pracy w Wielkiej Brytanii i Kartelu Lewicy we Francji dodatkowo sprzyjało kompromisowi. Powołany w tej kwestii z inicjatywy USA międzynarodowy komitet ekspertów określił raty, które Niemcy miały spłacać przez najbliższe 5 lat. Wzrastały one stopniowo od 200 do 600 mln $ rocznie. Tym samym, całość niemieckich zobowiązań zostałaby spłacona w ciągu czterdziestu kilku lat. Planowano poddać niemieckie finanse kontroli, a spłaty reparacji zabezpieczyć m.in. dochodami z kolei. Niemcy otrzymały dostęp do kredytów oraz pożyczkę na poczet stabilizacji walutowej w wysokości 200 mln $. Wycofawszy się z Zagłębia Ruhry, Francja i Belgia ewakuowały ok. 1/3 okupowanych dotychczas stref w Nadrenii.

[edytuj] Skutki

Można powiedzieć, że polityczna sytuacja powojennych Niemiec uległa ostatecznej normalizacji już w roku 1925, co potwierdzał poniekąd traktat z Locarno. Skutkiem stabilizacji był jednak krótki kryzys poinflacyjny w tym kraju. Przyniósł on między innymi bankructwo największego spekulacyjnego przedsięwzięcia z czasów hiperinflacji – koncernu Hugo Stinnesa.

Plan Dawesa, jako wieloletnia strategia prowadzenia polityki gospodarczej wobec Niemiec, przyczynił się do czasowego zmniejszenia napięcia politycznego i gospodarczego w Europie. W rezultacie jego realizacji jednakże, Niemcy pożyczyły więcej pieniędzy (20 mld marek) aniżeli spłaciły (10,3 mld marek). To między innymi dlatego, w roku 1929 zastąpiony został przez kolejny plan dotyczący reparacji – plan Younga.

[edytuj] Źródła

Wojciech Morawski: "Zarys powszechnej historii pieniądza i bankowości", wydawnictwo TRIO, Warszawa 2002.