Plantageneci (ród)

Z Wikipedii

Plantageneci – boczna linia Andegawenów, wywodzi się od hrabiego Gotfryda V Plantageneta (starszego syna Fulka V) i Matyldy angielskiej (córki króla Henryka I). Ich potomkowie panowali w Anglii od 1154 r. Nazwę wzięli od przydomka Gotfryda V.

Za czasów Henryka II sięgnęła szczytu swej potęgi. W jej ręku poza władztwem na wyspie znajdowała się cała zachodnia Francja. Ryszard hrabia Kornwalii w latach 1257-1272 był królem niemieckim (faktycznie nie rządził). Po wygaśnięciu dynastii Kapetyngów (1328 r.) do tronu francuskiego zgłosił pretensje Edward III. Obok skomplikowanej kwestii lenn angielskich we Francji stało się to początkiem tzw. wojny stuletniej.

Zobacz: Genealogia Plantagenetów w: M.Marek, Genealogy.Eu

[edytuj] Lancasterowie

W 1399 r. po pozbawieniu władzy Ryszarda II (zm. 1400 r.) koronę przejęła boczna linia rodu – Lancasterowie, której założycielem był Jan z Gandawy – książę Lancaster, młodszy syn króla Edwarda III. Starszy syn Jana, Henryk Bolingbroke przejął w 1399 r. tron po obaleniu Ryszarda II jako Henryk IV. Henryk V w 1422 r. w czasie apogeum wojny stuletniej został ogłoszony królem Francji.

W połowie XV wieku po skończeniu wojny z Francją i utracie prawie wszystkich posiadłości na kontynencie, rozpoczęła się wojna Lancasterów z Yorkami, drugą linia Plantagenetów, o prawa do tronu angielskiego. Była to tzw. wojna Dwóch Róż. W 1461 r. Henryk VI Lancaster został pozbawiony korony przez Edwarda IV Yorka. Po nieudanej próbie powrotu w 1470 r. Kilka miesięcy później przegrał i Lancasterowie utracili ostatecznie tron Anglii.

Zobacz: Genealogia Lancasterów w: M.Marek, Genealogy.Eu

[edytuj] Yorkowie

Założycielem tej linii był młodszy syn króla Edwarda III – książę Yorku Edmund z Langley. W 1461 r. po złożeniu z tronu Henryka VI Lancastera, królem Anglii został Edward IV York. Ostatecznie przypadła mu korona w 1471 r. Nadal trwały jednak walki wewnątrz rodziny. Po śmierci Ryszarda III w 1485 r. władzę przejął Henryk VII Tudor, spokrewniony z obydwiema gałęziami dynastii.

Zobacz: Genealogia Yorków w: M.Marek, Genealogy.Eu

Królewska linia Plantagenetów wygasła w linii męskiej na Edwardzie księciu Warwick, ściętym na rozkaz Henryka VII w 1499 r. W linii żeńskiej na jego siostrze Małgorzacie hrabinie Salisbury (wdowie po sir Ryszardzie Pole’u), ściętej za czasów Henryka VIII w 1541 r.

[edytuj] Beaufort

Boczna linia Lancasterów. Wywodzą się od legitymowanego potomstwa Jana z Gandawy z jego związku z Katarzyną Swynford (ożenił się nią w 1396 lub 1397 r., uznając wcześniej urodzone dzieci). Rodzina ta odgrywała znaczącą rolę na angielskim dworze królewskim w czasie panowania ich kuzynów – Lancasterów. Jan Beaufort (zm. 1410 r.) uzyskał w 1397 r. dziedziczny tytuł Earl of Somerset – Earla Somerset. Jego młodszy brat Henryk (zm. 1447 r.) pełnił kilkakrotnie funkcje kanclerza królestwa Anglii. Był biskupem kilku diecezji (m.in. Lincoln i Winchester). Papież nadał mu godność kardynała, a w 1427 r. mianował go papieskim legatem na Niemcy, Węgry i Czechy. Spośród dzieci Jana, jego imiennik Jan III. Earl of Somerset (zm. 1444 r.) w 1443 r. uzyskał tytuł księcia Somerset (ang. Duke of Somerset). Córka Joanna (zm. 1445 r.) została żoną szkockiego króla Jakuba I Stewarta.

Córka Jana, Małgorzata Beaufort (zm. 1509 r.) została w 1455 r. żoną Edmunda Tudora, ich synem był przyszły król Henryk VII Tudor.

Główna linia Beaufortów wygasła na Edmundzie, 4. księciu Somerset, w 1471 r.

Młodsza linia Beaufortów wywodzi się od Karola of Somerset (zm. 1526 r.), naturalnego syna Henryka, 3. księcia Somerset (zm. 1463 r.). Karol w 1513 r. uzyskał tytuł Earl of Worcester. Jego pra-prawnuk Henryk, 5. Earl of Worcester (zm. 1646 r.) otrzymał w 1642 r. tytuł markiza Somerset. Wnuk tego ostatniego, Henryk III. markiz Somerset (zm. 1699/1700 r.) w 1682 r. otrzymał tytuł księcia Beaufort (ang. Duke of Beaufort).

Od 1984 r. 11. księciem Beaufort jest Dawid Somerset (ur. 1928 r.). Od 1950 r. jest mężem Lady Karoliny Joanny Thynne (ur. 1928), córki Henryka Thynne, 6. markiza Bath. Ma z nią czworo dzieci: trzech synów – Henryka Jana markiza Worcester, Edwarda Aleksandra i Jana Roberta – oraz córkę – Annę Marię. Książęca para ma już też prawie dziesięcioro wnucząt.

Zobacz: Genealogia earlów Worcester: M.Marek, Genealogy.Eu

Zobacz: Genealogia książąt Beaufort: P.Theroff, An Online Gotha