Podatek pogłówny

Z Wikipedii

Podatek pogłówny jest formą podatku osobistego, w myśl której każdy podatnik płaci nominalnie określoną kwotę podatku. W przeciwieństwie np. do podatku dochodowego przedmiotem opodatkowania jest zatem sama osoba podatnika a nie jego dochód. Przywrócenie podateku pogłównego jest postulowane przez nieliczne organizacje polityczne zarówno w Polsce (np. UPR), jak i na świecie.

Spis treści 1 Historia pogłównego w Polsce 2 Zalety podatku pogłównego 3 Wady podatku pogłównego 4 Podatek pogłówny dla Polski 5 Szacunkowe oszczędności 6 Zobacz też:

[edytuj] Historia pogłównego w Polsce

W Polsce podatek ten został wprowadzony w XVI wieku, jest to jedna z najstarszych form podatków. Początkowo jako danina ludności żydowskiej za opiekę monarszą. Od początku XIV w. w formie pogłównego wybierano też świętopietrze. W latach 1498 — 1520 podatek nadzwyczajny obejmujący także szlachtę i duchowieństwo, nakładany w związku z zagrożeniem tatarskim i krzyżackim, płacony w wysokości zależnej od pozycji społecznej i urzędu. Uchwalane przez sejm wielokrotnie w 2 poł. XVII w. Część pogłównego płacona przez duchowieństwo, a następnie przez szlachtę i nazywała się subsidum charitativum dla zaznaczenia dobrowolności świadczenia. Od 1717 r. stały podatek na utrzymanie wojska.

[edytuj] Zalety podatku pogłównego

Ten artykuł wymaga uzupełnienia źródeł podanych informacji. Aby uczynić go weryfikowalnym, należy podać przypisy do materiałów opublikowanych w wiarygodnych źródłach.

Podstawowym błędem popełnianym przy analizie podatku pogłównego jest traktowanie go jako nowej formy rozliczania podatku dochodowego. Aby dokonać miarodajnej analizy zalet i wad pogłównego, należy porównać zmiany, jakie zaszły między systemami podatkowymi, których podatek pogłówny był zasadniczym elementem, a systemami, na jakie zostały zamienione, tzn. systemami panującymi obecnie, np. w Polsce. Współczesne systemy są dużo bardziej rozbudowane. Do obowiązkowych opłat pobieranych przez państwo, które zwolennicy wolnego rynku nazywają wspólną nazwą podatków, należą, zgodnie ze współczesną nomenklaturą, podatki – w tym akcyzy, ubezpieczenia społeczne, koncesje, daniny oraz inne opłaty (szacowane w Polsce na łączną liczbę około 250 różnych wpłat - stan z września 2007). Postulaty zwolenników podatku pogłównego dotyczą przywrócenia systemu bazującego na podatku pogłównym oraz podatku od nieruchomości i gruntów. Miały by to być jedyne obowiązkowe opłaty pobierane przez państwo od płatników – poza niektórymi akcyzami, znacznie jednak obniżonymi (zawartymi np. w paliwie na utrzymanie dróg). Wiąże się to ze znacznym zredukowaniem wydatków budżetu poprzez wycofanie się z opiekuńczej roli państwa i powrót do jego pierwotnych funkcji - np. obronności i sądownictwa.

Główną zaletą systemu opartego na podatku pogłównym jest brak niedogodności i kosztów powstałych po wprowadzeniu rozbudowanych systemów podatkowych. Rozważając przykład Polski, przytoczyć można następujące pozytywne aspekty zagadnienia:

• Brak konieczności utrzymania rozbudowanych urzędów - małe koszta obsługi.^{[potrzebne źródło]} Wraz z wprowadzeniem rozbudowanych systemów podatkowych konieczne stało się rozwinięcie urzędów tak, aby mogły kontrolować poprawność odprowadzanych opłat. Taki urząd musi między innymi nadzorować poprawność ewidencji i rozliczeń oraz kontrolować płatników i egzekwować opłaty. Za każdą z wymienionych funkcji kryje się złożona struktura oraz metodyka postępowania, która wynika z rozbudowanych przepisów podatkowych. W przypadku systemu opartego na podatku pogłównym nadzór sprowadza się jedynie do ewidencji płatników (nie powstaje o wiele większa ewidencja zeznań podatkowych), kontrola rozliczeń ogranicza się do automatycznego sprawdzania wpływu stałych kwot. Kontrola płatników natomiast w ogóle nie ma miejsca, pozostaje jedynie egzekucja, która, według zwolenników omawianego systemu, będzie miała o wiele mniej spraw do egzekwowania.

• Proste przepisy podatkowe.^{[potrzebne źródło]} Z podatkiem pogłównym nie są związane żadne skomplikowane obliczenia, odliczenia i inne modyfikacje kwot. Jego zasada jest prosta i nie wymaga rozbudowanego prawa. Wprowadzenie bardziej skomplikowanych systemów opłat wiąże się z przygotowaniem odpowiednich przepisów prawnych, których powstaje coraz więcej, co generuje nieuniknione niedopracowania. Zasady podatkowe stają się w efekcie niezrozumiałe i coraz mniej płatników zna je w wystarczającym stopniu. Powrót do prostych przepisów podatkowych wiąże się z następującymi korzyściami:

• Brak konieczności opłacania specjalistów.^{[potrzebne źródło]} Powstanie rozbudowanych systemów podatkowych w naturalny sposób powołało do istnienia zawody specjalizujące się w ich zasadach i procedurach przez nie wymaganych. Firmy oraz osoby prywatne zmuszone są do ponoszenia kosztów związanych z korzystaniem z usług tych specjalistów – czy to w formie zatrudnienia np. księgowych, czy też współpracy z biurami rachunkowymi. W systemie podatkowym opartym na pogłównym rozliczanie jest banalnie proste i nie wymaga istnienia tego typu specjalizacji, a co za tym idzie – nie generuje konieczności ponoszenia wydatków na tego typu usługi.

• Mniejsza liczba poszkodowanych płatników.^{[potrzebne źródło]} Wprowadzenie rozbudowanego systemu podatkowego skomplikowało przepisy, powodując, że w niektórych przypadkach urzędnicy państwowi podejmują błędne decyzje, w wyniku których poszkodowani zostają uczciwie rozliczający się płatnicy. Z drugiej strony część płatników popełnia błędy w sposób nieświadomy, za co ponosi znaczne konsekwencje finansowe w postaci kar lub konsekwencji złego oszacowania kwot potrzebnych na podatki.

• Zmniejszenie kosztów legislacyjnych.^{[potrzebne źródło]} Do istnienia złożonych systemów podatkowych konieczne są rozbudowane, stale modyfikowane przepisy, co związane jest z kosztami pracy odpowiedzialnych za to organów. Prosty system podatkowy oparty na pogłównym wymaga o wiele mniejszych nakładów finansowych na ten cel.

• Brak konieczności ewidencjonowania.^{[potrzebne źródło]} Wprowadzenie rozbudowanego systemu podatków wymagało stworzenia systemu rozliczeń, do którego kontroli konieczne było wprowadzenie ścisłego ewidencjonowania. W chwili obecnej w Polsce ewidencjonuje się między innymi:
  • transakcje kupna i sprzedaży,
  • stany magazynowe,
  • dochody.

Taka ewidencja wymaga ponoszenia kosztów na organizację, korzystanie z usług wymienionych wyżej specjalistów, kasy fiskalne, specjalistyczne oprogramowanie, magazynowanie danych archiwalnych, itp. System podatkowy oparty na pogłównym nie wymaga żadnej z wymienionych rzeczy. Widoczne jest to przede wszystkim w małych firmach, które dla sprawności swojego działania nie wymagają ewidencjonowania (np. taksówki - obecnie zmuszone do posiadania kas fiskalnych).

• Brak obowiązku wypełniania zeznań podatkowych.^{[potrzebne źródło]} W rozbudowanych systemach podatkowych każdy z płatników zobowiązany jest składać pisemne zeznania do urzędów podatkowych – począwszy od druków wypełnianych i składanych raz do roku przez osoby zatrudnione na umowę o pracę, aż do comiesięcznego przedstawiania skomplikowanych dokumentacji przez właścicieli firm. W systemie opartym na podatku pogłównym takie zeznania albo nie istnieją, albo są minimalne w porównaniu do obecnie istniejących.

• Łatwość oszacowania wielkości wpływów do budżetu.^{[potrzebne źródło]} Wpływ z pogłównego jest równy miesięcznej kwocie wnoszonej przez płatnika, pomnożonej przez liczbę płatników, którą można z bardzo dużą dokładnością przewidzieć. Wprowadzenie rozbudowanych systemów podatkowych miało na celu takie dobranie ilości różnych podatków i wysokości stawek, żeby osiągnąć jak największy przychód do budżetu. Uzyskuje się to przez rozbicie całości podatku na wiele różnych składowych i odpowiednie dobieranie stawek. Zgodnie jednak z krzywą Laffera modyfikacja stawki podatków nie pozwoli przewidzieć przychodów w prosty sposób - w efekcie zdarzają się przypadki, że są one mniejsze od zakładanych. Zyski z podatków typu PIT należą do jednych z lepiej przewidywalnych, dużo już cięższe do oszacowania są natomiast wpływy np. z podatku akcyzowego.

• Mniejsza liczba oszustw podatkowych.^{[potrzebne źródło]} Rozbudowa systemu podatkowego spowodowała, że wiele osób w społeczeństwie próbuje unikać płacenia podatków poprzez np. wyszukiwanie legalnych metod obejścia niedopracowanych przepisów lub nielegalne ukrywanie osiąganych przez siebie dochodów (np. szara strefa). Szczególnie i z większą skutecznością jest to praktykowane przez płatników odprowadzających wyższe podatki (omijanie przepisów), oraz osoby, które z racji wykonywanych zawodów (np. kafelkarze) są ciężkie do skontrolowania (szara strefa). Systemy podatkowe oparte na pogłównym praktycznie nie posiadały takich problemów - np. nie istniało pojęcie szarej strefy. Ważnym aspektem unikania opodatkowania jest fakt, że społeczeństwo podświadomie to działanie popiera - np. przez korzystanie z usług pracowników szarej strefy ze względu na atrakcyjność stawek. Rozpatrując pogłówne pod tym kątem możemy trakować je jako przywrócenie stanu akceptowanego społecznie. Pogłówne oczywiście nie gwarantuje całkowitego zniknięcia problemu nieuczciwych płatników, znacznie jednak zmniejsza skalę tego zjawiska.

• Brak nieuczciwej konkurencji.^{[potrzebne źródło]} Jest to aspekt łączący się z poprzednią zaletą. W obecnym systemie wielu przedsiębiorców stosuje różne metody mające na celu zmniejszenie kwoty obowiązkowych opłat odprowadzanych. Najczęściej stosowaną metodą jest zatrudnianie pracowników na podstawie umów innych niż umowa o pracę, np. umowy zlecenie lub zwyczajnie 'na czarno'. Dzieje się to pomimo tego, że wykonują oni pracę spełniającą wszelkie warunki stosunku pracy. Dla odmiany przedsiębiorcy rozliczający się rzetelnie, zgodnie z duchem przepisów, ponoszą większe koszty swojej działalności i przestają być konkurencyjni na rynku. W systemie opartym na podatku pogłównym takie zjawisko nie występuje.

• Poczucie swobody ekonomicznej.^{[potrzebne źródło]} Zdaniem zwolenników wolności gospodarczej wysokie opłaty, połączone ze skomplikowanymi przepisami i koncesjami, wytwarzają w potencjalnych przedsiębiorcach strach i niechęć przed podejmowaniem własnej działalności gospodarczej. Zjawisko to wiąże się np. z obawą przed zadłużeniem względem budżetu, wysokimi kosztami utrzymania legalnie zatrudnionego pracownika, itp. System podatkowy oparty na pogłównym nie dość że gwarantuje stabilność i klarowność przepisów, to w taki sam sposób traktuje pracowników jak i pracodawców. Dzięki temu nie ma dla potencjalnego przedsiębiorcy różnicy w tym aspekcie, jaką drogę ekonomiczną obierze.

• Brak obawy przed kontrolami.^{[potrzebne źródło]} Jest to zaleta łącząca się z wcześniejszą. W rozbudowanych systemach podatkowych konieczne są kontrole mające na celu wyeliminowanie oszustw podatkowych. Wśród przedsiębiorców istnieje powszechna obawa przed kontrolami, które mogą się do czegoś 'przyczepić'. Wynika to w dużym stopniu z rozbudowania, skomplikowania i niejasności przepisów podatkowych. Powrót do podatku pogłównego wiąże się ze zlikwidowaniem zbędnych w takim przypadku kontroli, a co za tym idzie, likwiduje związane z nimi obawy płatników podatków. Według zwolenników pogłównego ma to pozytwny pływ na rozwój przedsiębiorczości.

• Brak podwyższonych cen towarów i usług.^{[potrzebne źródło]} W rozbudowanych systemach podatkowych na towary i usługi nakładne są znaczne podatki, np. VAT, akcyzy, koncesje. W systemie opartym na podatku pogłównym nie występowało takie zjawisko, ponieważ nie ma on wpływu na cenę towaru – w związku z tym ceny odpowiadałyby wartości towarów, czyli byłyby niższe. Biorąc przykładowo pod uwagę sam VAT - artykuł lub usługa kosztująca akutalnie 100 zł kosztowałaby 82 zł.

• Świadomość wysokości płaconych podatków.^{[potrzebne źródło]} W rozbudowanych systemach obowiązkowych opłat pobieranych przez instytucje państwowe nie wszystkie stawki są łatwo dostępne (np. wysokość akcyz w cenach paliwa), a niektóre są wręcz jawnie ukrywane, np. ubezpieczenie społeczne. W przypadku pracowników zatrudnionych na podstawie umowy o pracę - figurujące na umowie o pracę wynagrodzenie brutto nie jest całkowitą kwotą wypłacaną przez pracodawcę na rzecz pracownika, lecz stanowi jedynie około 80% tej kwoty. Jedną z cech takiego systemu jest fakt, że mimo jawności niektórych stawek podatkowych (np. progi PIT), większość osób nie orientuje się, jakiej faktycznie wysokości opłaty zostały potrącone.

• Brak możliwości interwencjonizmu.^{[potrzebne źródło]} Dla zwolenników pogłównego jest to jedna z jego głównych zalet. Uważają, że gospodarką dającą największy wzrost dochodów obywateli jest kapitalistyczna, zakładająca swobodę gospodarka rynkowa. Do interwencji państwa w gospodarkę konieczny jest natomiast system podatkowy bardziej skomplikowany od bazującego na podatku pogłównym.

• Uwolnienie zasobów ludzkich.^{[potrzebne źródło]} Rozbudowany system podatkowy wymaga urzędników zatrudnianych przez państwo oraz specjalistów zatrudnianych przez firmy. Są to zwykle osoby dobrze wykształcone o dużym potencjale intelektualnym. W systemie opartym na podatku pogłównym nie potrzeba tego typu stanowisk, a, co za tym idzie, stojący za nimi potencjał można spożytkować w dziedzinach przynoszących realny zysk dla gospodarki i społeczeństwa.

• Ekonomiczna motywacja do pracy i osiągania dochodów.^{[potrzebne źródło]} Według zwolenników pogłównego każdy człowiek zdolny do pracy jest wartościową jednostką, mogącą powiększać dochód i bogactwo narodu, a ponieważ pogłówne jest zryczałtowane i praktycznie każdemu człowiekowi zależy na tym, żeby podatek stanowił jak najmniejszą część jego przychodów, to w efekcie ludzie będą dążyli do tego, żeby wytworzyć jak najwięcej towarów i usług.

• Poszanowanie prywatności.^{[potrzebne źródło]} Wprowadzenie opłat typu podatek dochodowy spowodowało konieczność kontroli dochodów płatników, która to stoi w sprzeczności z poszanowaniem prywatności człowieka. Jeden z większych sprzeciwów, jakie wiązały się z próbami wprowadzania podatków dochodowych, budził się w związku z przymusem ujawniania wielkości swoich dochodów.

• Podział kosztów utrzymania państwa proporcjonalny do czerpanych korzyści.^{[potrzebne źródło]} W państwach opiekuńczych, do istnienia których niezbędne było wprowadzenie rozbudowanego systemu opłat, za usługi świadczone w takim samym stopniu każdemu obywatelowi pobierają dużo większe opłaty od osób zamożniejszych. Niemniej jednak osób zamożnych jest stosunkowo mało w społeczeństwie, więc ta część wpływów nie stanowi znaczącej kwoty w budżecie. Przy podatku pogłównym, połączonym z podatkiem do nieruchomości i gruntów, każdy płatnik płaci taką samą kwotę, za takie same usługi otrzymywane od państwa. Np. za ochronę osobistą, sądownictwo w podatku pogłównym, za ochronę mienia w podatku do nieruchomości, za użytkowanie dróg w akcyzie nałożonej na paliwo. Zasadność społeczną takiego podejścia zwolennicy pogłównego tłumaczą podając za przykład cenę konkretnej usługi lub towaru w sklepie - jest ona stała, niezależnie od dochodów osiąganych przez kupującego, co nie budzi w społeczeństwie zastrzeżeń. Sam podatek pogłówny, bez podatku od nieruchomości i gruntów, może budzić sprzeciw ze względu na większe w stosunku do zarobków obciążenie osób mniej zamożnych. Problem ten likwiduje się jednak dzięki połączeniu tych dwóch podatków, a co za tym idzie – nie pojawia się poczucie "niesprawiedliwości społecznej".

[edytuj] Wady podatku pogłównego

Wśród najważniejszych kontrowersji dotyczących podatku pogłównego należy wymienić znaczące przeniesienie obciążeń podatkowych z osób najlepiej uposażonych na osoby najgorzej uposażone, w porównaniu z sytuacją, która obecnie ma miejsce w Polsce.

Brak konieczności wypełniania zeznania podatkowego dotyczyłby wyłącznie tych osób, które nie korzystają z żadnych ulg ani odliczeń (zakładając, że owe ulgi i odliczenia nie zostałyby zlikwidowane). Jeżeli z nich korzystają, wówczas wprowadzenie podatku pogłównego nie będzie zaletą z punktu widzenia konieczności składania zeznania. Jeżeli natomiast wprowadzenie podatku pogłównego wiązałoby się ze zniesieniem wszelkich ulg i odliczeń, oznaczałoby to konieczność rezygnacji z uważanego przez niektórych ekonomistów za bardzo ważne narzędzia polityki społeczno-gospodarczej i może oznaczać wzrost obciążeń realnych w przypadku osób, które do tej pory korzystały z tych ulg i odliczeń (rodziny wielodzietne, matki samotnie wychowujące dzieci itd.. Jednakże zwolennicy pogłównego zbijają ten argument, mówiąc, iż płacona kwota będzie i tak niższa, niż obecna z odliczeniami.

Również likwidacja Urzędu Skarbowego nie byłaby możliwa wyłącznie dzięki wprowadzeniu podatku pogłównego. Urząd Skarbowy zajmuje się nie tylko podatkami osobistymi (obsługuje także m.in. pobór CIT i VAT), więc wprowadzenie podatku pogłównego nie spowoduje, że US nie będzie już potrzebny. Dodatkowo, nawet w przypadku podatku pogłównego istnieje konieczność rejestrowania poboru podatku i ewentualnych zaległości, do czego konieczny jest aparat urzędniczy, aczkolwiek skrajne uproszczenie systemu w tym zakresie spowodowałoby możliwość obsługi go przez mniejszą ilość pracowników Urzędu.

Należy podkreślić, że wpływy z podatku od dochodów osobistych przy obecnej progresywnej skali opodatkowania są jedną z najbardziej stałych i przewidywalnych pozycji dochodowych budżetu państwa, w związku z czym łatwość oszacowania wpływów do budżetu nie jest zasadniczą zaletą podatku pogłównego wobec podatku dochodowego o skali progresywnej. Obecne wpływy są szacowane z dokładnością, która w pełni pozwala na skuteczne planowanie wpływów do budżetu państwa.

W przypadku progresywnej skali podatkowej sposób obliczania wymiaru podatku różni się od sposobu w przypadku podatku pogłównego, co nie oznacza, że podatnik nie wie ile ostatecznie podatku płaci. Skala podatkowa jest jawna i powszechnie dostępna, nie ma więc powodów, by podatnik miał nie wiedzieć ile zapłaci po dokonaniu elementarnych obliczeń arytmetycznych.

Również odporność podatku pogłównego na oszustwa podatkowe jest kwestionowana. Ustawodawca musi ustalić jakieś kryteria powstania zobowiązania podatkowego podatników, np. przebywanie na terenie kraju, zatrudnienie, zameldowanie itp. Podatnik mógłby się uwolnić od obowiązku podatkowego manipulując tym kryterium, np. wymeldowując się tuż przed terminem sporządzania listy podatników i zameldowując się zaraz po. Wprowadzenie modyfikacji takiego kryterium stworzy nowe możliwości manipulowania nim, np. w przypadku ustalenia, że zobowiązane do płacenia podatku będą osoby zameldowane co najmniej jakiś okres na terenie kraju, osoba chcąca uniknąć podatków może się ciągle przemeldowywać. Obowiązek rejestracji meldunków spoczywa na urzędach gmin i jest prowadzony w sposób lokalny. Śledzenie meldunków w skali kraju wymagałoby zasadniczych inwestycji w systemy informatyczne lub bezzasadnie zwiększyć obciążenie urzędów nakładając na nie obowiązek kontaktowania się z urzędami wszystkich gmin w kraju (których jest ponad 3 tys.) za każdym razem, gdy ktoś się zameldowywuje.

Należy również podkreślić, że pomimo zapewnienia równego dostępu prawnego do usług publicznych przez obywateli, nie wszyscy korzystają z tych usług w równym stopniu (osoba o wysokich dochodach będzie preferować leczenie w placówce prywatnej ze względu na wyższy poziom usług) i tym samym będzie w mniejszym stopniu korzystać z publicznej służby zdrowia niż osoba gorzej uposażona). Podobna asymetria występuje w przypadku usługi publicznej dotyczącej prawnej ochrony mienia. Osoby lepiej uposażone posiadają większy majątek, który jest chroniony przez państwo np. przy pomocy policji. Posiadając większy majątek osoby lepiej uposażone będą w większym stopniu korzystały z tej usługi publicznej niż osoby gorzej uposażone (np.: przy kradzieży samochodu policja wykonuje usługę na rzecz właściciela; osoby, których dochody nie pozwalają na posiadanie samochodu nie będą korzystać z tej usługi).

Niektórzy uważają, że podważa to uzasadnienie wprowadzenia podatku pogłównego. Jednak podatek pogłówny ma stosunkowo więcej zalet niż wad. Do tej pory żadna z rządzących partii nie zaproponowała zmiany rozliczeń podatkowych w Polsce. Jedynie Unia Polityki Realnej ma w swoim programie wprowadzenie podatku pogłównego.

[edytuj] Podatek pogłówny dla Polski

Zakładane roczne wpływy do budżetu państwa z tytułu podatku dochodowego od osób fizycznych: 31 605 000 000 zł (źródło: mf.gov.pl budżet 2007)

Jeżeli zechcemy zachować takie wpływy po wprowadzeniu podatku pogłównego, dla różnych jego wersji możemy szacunkowo obliczyć jego wysokość.

Zakładając szacunkową liczbę obywateli (powyżej 20 roku życia) na poziomie 25 mln, szacunkowy miesięczny podatek pogłówny:

Biorąc pod uwagę wyłącznie osoby aktywne na rynku pracy (zatrudnione i bezrobotne) na poziomie 15 mln, szacunkowy miesięczny podatek pogłówny:

Biorąc pod uwagę jedynie osoby zatrudnione w oparciu o umowę o pracę na poziomie 12 mln, szacunkowy miesięczny podatek pogłówny:

Przy obecnie obowiązującej skali podatkowej podatku dochodowego od osób fizycznych osoba pracująca na pół etatu za płacę minimalną w wysokości 850 zł, zapłaciłaby miesięcznie ok. 36,50 zł podatku dochodowego. Widać wyraźnie, że wprowadzenie podatku pogłównego znacząco podniosłoby jej zobowiązania podatkowe wobec państwa. W zależności od sposobu kalkulacji wymiaru podatku pogłównego pracownik najgorzej uposażony zapłaci podatek wyższy o od 288% do 613% od płaconego obecnie. Zwolennicy podatku pogłównego wliczają w opodatkowanie również składki na obowiązkowe ubezpieczenia.

Przy tej samej skali podatkowej osoba zarabiająca 6000 zł miesięcznie na pełnym etacie zapłaciłaby miesięcznie ok. 1415 zł podatku dochodowego. Dla niej wprowadzenie podatku pogłównego oznaczałoby zmniejszenie zobowiązań o 84% nawet do 92%. Co powinno stymulować biedniejszych do bogacenia się, jednak nie zmienia faktu, że oznacza to znaczące przeniesienie obciążeń podatkowych z osób lepiej uposażonych na osoby gorzej uposażone.

Ponieważ zakłada się, że suma płaconych podatków (dochody budżetu z tytułu podatków od osób fizycznych) jest stała, wprowadzenie podatku pogłównego będzie w stosunku do obecnej skali podatkowej transferem dochodów od osób gorzej uposażonych do osób o wyższym dochodzie. Podatek pogłówny nie jest stosowany w rozwiniętych gospodarkach ze względu na niekorzystne ze społecznego punktu widzenia rozłożenie obciążenia podatkowego obywateli.

Ten artykuł wymaga uzupełnienia źródeł podanych informacji. Aby uczynić go weryfikowalnym, należy podać przypisy do materiałów opublikowanych w wiarygodnych źródłach.

Jednocześnie w gospodarkach wolnorynkowych płace pracowników gorzej wykwalifikowanych musiałyby wzrosnąć, ze względu na natychmiastowy spadek zainteresowania pracą tychże.^{[potrzebne źródło]} Analogicznie spadłyby płace osób lepiej wykwalifikowanych, gdyż wzrosłoby ich zainteresowanie pracą.^{[potrzebne źródło]} Ze względu na fakt, że zmiana płacy byłaby zależna od zmiany wpłacanego podatku, osoby biedne uzyskałyby wysoki procentowo wzrost płac, a osoby bogate utraciłyby procentowo znacznie mniej.^{[potrzebne źródło]}

[edytuj] Szacunkowe oszczędności

Szacunkowe oszczędności z braku przymusu składania PIT, przy założeniu że całkowity koszt złożenia wynosi 60 pln . Koszt czasu potrzebnego na pobranie formularza lub ściągnięcie oprogramowania, czas poświęcony na wypełnienie, oddanie PIT, zrobienie dopłaty lub odbiór nadpłaty, koszt ubezpieczenia od pomyłki lub czas na pójście do biura rachunkowego oraz około 50zł za usługi tego biura. Przy równoczesnym założeniu szacunkowej liczbę obywateli (powyżej 20 roku życia) na poziomie 25 mln:

25000000 * 60 = 1.5 mld pln

W roku 2002 Administracja skarbowa liczyła 49119 urzędników. Przy założeniu, że oprócz wynagrodzenia, które brutto w administracji państwowej wynosi około 3 tysięcy złotych miesięcznie, prawie drugie tyle należy doliczyć na utrzymanie danego miejsca pracy (sprzęt, miejsce do pracy, utrzymanie budynków, energia, itp.). A to oznacza, że faktyczne wydatki na utrzymanie administracyjnych struktur wynoszą

49119 * 6000 = 294 mln. pln jednak koszty przewidziane w budżecie państwa dział 756 wydatki związane z poborem podatków: 326 860 tys. zł. W sumie 1 826 860 tys zł oszczędności z likwidacji US.

Jednocześnie należy podkreślić, że w powyższym rozumowaniu jest wiele błędów. Po pierwsze znacząco zawyżona jest liczba osób składających roczne zeznanie podatkowe od dochodów osobistych w Polsce, których jest około 18,7 mln a nie 25 mln. Ponadto znacząca część z nich korzysta z możliwości wspólnego rozliczenia z małżonkiem, co przy liczbie niemal 9 mln związków małżeńskich istniejących w Polsce oznacza, że w istocie liczba składanych zeznań podatkowych jest dużo mniejsza niż założone 25 mln i wynosi w pewnym przybliżeniu około 10 mln.

Ponadto obliczenia zupełnie bezpodstawnie zakładają, że Urząd Skarbowy zajmuje się wyłącznie podatkami od osób fizycznych i po zniesieniu tego podatku US nie będzie potrzebny, co pozwoli zaoszczędzić wydatki z nim związane. Również "obliczona" końcowa kwota nie stanowi oszczędności finansowych a jedynie "oszacowany" koszt społeczno-ekonomiczny i nie ma nic wspólnego z redukcją wydatków publicznych.

Przy założeniu, że liczba składanych zeznań podatkowych istotnie wynosi około 10 mln jak oszacowano powyżej, wówczas koszt składania zeznań podatkowych wynosi 600 mln w skali kraju rocznie, co przy przeliczeniu na 25 mln osób powyżej 20. roku życia wyniesie około 2 zł miesięcznie.

W dodatku brak przymusu składania PIT nie jest wcale wykluczony w obecnym systemie - brak przymusu występuje np. w Wielkiej Brytanii. Podobnie wygląda sytuacja z większością wymienionych "zalet" podatku pogłównego, które w istocie są zaletami każdego sprawnego systemu podatkowego, niezależnie od sposobu obliczania wymiaru podatku, a nie wewnętrzną cechą właściwą wyłącznie podatkowi pogłównemu.

[edytuj] Zobacz też:

• podatek progresywny
• podatek liniowy
• krzywa Laffera