Poddaństwo
Z Wikipedii
Poddaństwem - określana jest forma uzależnienia chłopów od pana w społeczeństwie feudalnym. Polegało na przymusowym świadczeniu chłopa na rzecz pana danin, robocizn i innych nakazów. Forma ta była usankcjonowana instytucjonalnie i prawnie, pociągająca za sobą represje. Poddaństwo miało charakter przymusu pozaekonomicznego.
Wyróżniamy trzy rodzaje poddaństwa:
- Osobiste - ograniczenia swobody osobistej chłopów. Obejmowała: przywiązanie chłopów do ziemi i miejsca zamieszkania, zakaz posyłania dzieci do miasta na naukę zawodu, nakaz posyłania dzieci na służbę do dworu, nakaz najmów przymusowych. Na poddaństwo osobiste składał się podatek pogłówny (od każdego poddanego)i tzw. banalitety. Pan feudalny mógł oderwać chłopów od ziemi i przeznaczyć ich na sprzedaż lub dzierżawę.
- Gruntowe - ograniczenia w swobodzie dysponowania gruntem wynikające z pańskiej zwierzchności nad ziemią. Chłop nie mógł sprzedać i kupić ziemi bez zgody pana. W skład tego rodzaju poddaństwa wchodziła renta feudalna .
- Sądowe - podległość sądownicza (jurysdykcja patrymonialna). Skutek przejścia sądownictwa z władcy na pana feudalnego. Pan feudalny posiadał immunitet sądowy. Zyskał nieograniczone możliwości egzekwowania praw. Skazywał chłopów głównie na karę chłosty, grzywnę lub tortury . Jurysdykcja patrymonialna zastąpiła ławy sołeckie , które wcześniej stanowiły władzę sądowniczą pierwszej instancji.
Poddaństwo pojawiło się w Polsce w XII wieku, zostało zlikwidowane w XIX wieku. Było dziedziczne, tzn. dzieci dziedziczyły pozycję społeczną swoich rodziców.
[edytuj] Bibliografia:
- SZPAK Jan: Historia gospodarcza powszechna , Polskie Wydawnictwo Ekonomiczne, Warszawa 1997
