Pogrom lwowski (1918)
Z Wikipedii
Pogrom lwowski, 1918 - krwawe rozruchy antyżydowskie we Lwowie 21-23 listopada 1918, w których zginęło 72[1] Żydów, a 433 zostało rannych[2]. Spalono także synagogę i wiele domów mieszkalnych. W październiku 1918r. we Lwowie utworzono Ukraińską Radę Narodową z Jewhenem Petruszewyczem na czele, która w swoim manifeście proklamowała powstanie tzw. Zachodnio-ukraińskiej Republiki Ludowej. Władze w jednym ze swoich zarządzeń uznawały istnienie mniejszości narodowych, przy czym Żydzi otrzymywali status specjalnego traktowania. W efekcie po zajęciu Lwowa, Ukraińcy utworzyli 1 listopada 1918r. Milicję Żydowską. Na jej czele stał oficer armii austriackiej Zisler. Liczyła ona 300 ludzi, 200 z nich było uzbrojonych. Formacja ta wzięła czynny udział razem z Ukraińcami przeciwko Polakom. Po wyparciu Ukraińców z miasta, formacja ta została rozbrojona
Wydarzenia te, opisane w prasie zachodniej m.in. w New York Times, były elementem nacisku na delegację polską na konferencji pokojowej w Paryżu, pozwoliły nadać szerokie przywileje mniejszości żydowskiej w Polsce. W The New York Times opisano także incydent w Pińsku z kwietnia 1919. Jednym ze skutków powyższego było wysłanie do Polski amerykańskiej misji rządowej mającej na celu zbadanie traktowania Żydów w Polsce. Misja przebywała w Polsce w okresie 13 czerwca 1919 - 13 września 1919. Wyniki jej badań zostały opublikowane 3 października 1919 jako tzw. Raport Morgenthaua (Morgenthau Report). Pogrom wybuchł po zdobyciu przez Polaków kontrolowanej dotąd przez Ukraińców części miasta, w obrębie której znajdowała się dzielnica żydowska. Do rozprzężenia w mieście przyczyniło się też wypuszczenie przez Ukraińców kryminalistów z więzień i obecność we Lwowie licznych dezerterów z armii austriackiej.
[edytuj] Bibliografia
- Czesław Mączyński - Boje lwowskie - (wydarzenia w dzielnicy żydowskiej)
- William W. Hagen, The Moral Economy of Popular Violence: The Pogrom in 114 Lwow, November 1918, Antisemitism and Its Opponents in Modern Poland, red. Robert Blobaum, Cornell University Press 2005, str. 124-147.
- Albert Lichtblau i Michael John: Jewries in Galicia and Bukovina, in Lemberg and Czernowitz, Jewries at the Frontier, University of Illinois Press, 1999.
- Mission of The United States to Poland, Henry Morgenthau, Sr. Report
- Adrian Tyszkiewicz: Obóz Wielkiej Polski w Małopolsce 1926-1933, Kraków 2004
Przypisy
- ↑ W pracy Czesława Mączyńskiego Boje lwowskie (wydarzenia w dzielnicy żydowskiej ([1]) napisano natomiast: Żydowski Komitet ratunkowy w zestawieniu swoim podaje cyfry następujące: 73 zabitych, 443 rannych, 3620 rodzin poszkodowanych. Jak szalenie przesadzone te cyfry, świadczą poszukiwania, zarządzone przez komendę miasta. Otóż po dokładnym zbadaniu ksiąg i zapisków szpitala żydowskiego i żyd. urzędu metrykalnego, zmarło śmiercią gwałtowną w czasie od 1 listopada do 20 grudnia 1918 ogółem 68 żydów. Z cyfry tej przypada na czas inwazji ukraińskiej — i podkreślam pod panowaniem ukraińskim —t.j. od 1 do 22 listopada 27 osób. W dniach 22 — 25 list. padło od kul 27 osób. W dniu 26 listopada zmarło 8 osób, zapewne z ran otrzymanych w dniach poprzednich, a od 26 listopada do 20 grudnia 6 osób. Stwierdzić należy, że we wszystkich powyższych przypadkach przyczyną śmierci były rany postrzałowe. Nie było zupełnie ran kłutych, któreby chyba przy pogromie być musiały, ba nawet większość ran stanowić.
- ↑ Engelking B., Tych F., Żbikowski A., Żyndul J.: Pamięć. Historia Żydów Polskich przed, w czasie, i po Zagładzie, Warszawa 2004, s. 187.
