Pozdrowienie Anielskie (Zwiastowanie NMP)

Z Wikipedii

Pozdrowienie Anielskie

Autor	Wit Stwosz
Miejsce przechowywania	kościół św. Wawrzyńca w Norymberdze

Pozdrowienie Anielskie – grupa rzeźb Wita Stwosza znajdująca się w kościele św. Wawrzyńca w Norymberdze.

Spis treści

1 Historia dzieła
2 Opis i analiza
3 Datowanie
4 Bibliografia
5 Linki zewnętrzne

[edytuj] Historia dzieła

Rajca Norymbergi – Antoni Tücher zaznajomiony z twórczością Wita Stwosza zamówił u artysty wykonanie rzeźb do kościoła św. Wawrzyńca – jednej z najważniejszych świątyń miasta. Oprócz tej kompozycji rajca zamówił: wielki świecznik wykonany z brązu, ozdobiony figurą Marii oraz koronę, która wieńczyła cała kompozycję, z zasłoną okrywająca w dni powszednie rzeźby. Dzieło zostało poświęcone w 1517 roku i zawieszone w prezbiterium kościoła św. Wawrzyńca. W 1806 roku zostało zdjęte i usunięte z kościoła, po wojnach napoleońskich zawieszono je ponownie, ale w 1817 roku rzeźby spadły na posadzkę i zostały znacznie uszkodzone. W latach 1825-1826 złożono rzeźby (część się nie zachowała do dziś, kilka oddano do muzeum, na ich miejsce wyrzeźbiono nowe, rzeźby otrzymały nową polichromię). Rzeźby były kilkakrotnie odnawiane w XX wieku, w 1971 roku przywrócono kompozycji pierwotny wygląd.

[edytuj] Opis i analiza

Wykonana z drzewa lipowego kompozycja rzeźbiarska jest zawieszona pośrodku prezbiterium kościoła, należy do przykładów norymberskiej twórczości Wita Stwosza. Główna scena, którą stanowią wielkie ponadnaturalnej wielkości rzeźby Archanioła Gabriela i Marii stojących na skale, którą trzyma anioł, jest wpisana w owalny wieniec róż, wzbogaconych pięcioma medalionami, z płaskorzeźbionymi scenami Bożego Narodzenia, Ofiarowania Jezusa, Zmartwychwstania Pańskiego, Wniebowstąpienia Chrystusa i Zesłania Ducha Świętego. Każdy odcinek składa się z 8 róż – paciorków. Ponadto z główną kompozycją są zintegrowane liczne mniejsze rzeźby – muzykujące aniołki, po bokach zwisają sznurki z paciorkami, całość zwieńczają kolejne aniołki i 2 medaliony ze scenami Zaśnięcia NMP oraz Koronacji Marii. Na samym wierzchołku ukazany jest Bóg Ojciec w stroju koronacyjnym. Dworskie stroje mają także Archanioł, który dzierży w ręku berło i Maria, odziana we wzorzystą suknię.

O ile przedstawienia Zwiastowania mają w sztuce wieków średnich długa tradycję, to typ ikonograficzny, jaki reprezentuje dzieło Stwosza jest bezprecedensowe. Stanowi syntezę tradycyjnej ikonografii Zwiastowania i gotyckich posągów Marii w promieniach. Z przykładów pierwszego z wymienionych typów dla dzieła stwoszowskiego najbliższymi są rzeźbione sceny umieszczane przy filarach kościelnych, mające miejsce np. na terenie Niderlandów, zaś posągi Marii w promieniach o różnych formach to powszechna kompozycja w XV wieku na terenie Europie Środkowej, jedną z lepszych analogii jest Piękna Madonna z kościoła NMP w Gdańsku. Bezpośrednim wpływem na kształt rzeźb Stwosza jest średniowieczna tradycja Różańca Świętego, od XV wieku rozpowszechniona z podaniem tradycji o przekazaniu Różańca Świętemu Dominikowi przez Matkę Bożą.

Monumentalne, pełnoplastyczne rzeźby głównej sceny są lekko zwrócone ku sobie, cechuje je recepcja gotyckiej rzeźby architektonicznej.

[edytuj] Datowanie

Dokument kontraktu Antoniego II Tuchera pochodzi z maja 1515 roku. Poświęcenie figur nastąpiło w roku 1517.

[edytuj] Bibliografia

Rainer Kahnsitz (red.), Veit Stoss in Nürnberg. Werke des Meisters und seiner Schule in Nürnberg und Umgebung, München, 1983
Zdzisław Kępiński, Wit Stwosz, Warszawa 1981
Piotr Skubiszewski, Wit Stwosz, Warszawa 1985