Prokopiusz z Cezarei
Z Wikipedii
Prokopiusz z Cezarei, Prokop z Cezarei (gr. Προκόπιος Καισαρεύς Prokopios Kaisareus; ur. ? w Cezarei Nadmorskiej, zm. ok. 562 r.) – ostatni wielki historyk starożytności, najsłynniejszy historyk bizantyjski.
Urodzony w Cezarei Nadmorskiej w Palestynie. Niektórzy badacze za datę jego urodzin przyjmują rok 507. W Cezarei studiował prawo i przez jakiś czas uprawiał zawód prawnika. W 527 przeniósł się do Konstantynopola i został doradcą w sztabie Belizariusza, który przebywał w tym czasie we wschodnich rubieżach imperium, w twierdzy Daras. W 532 Belizariusz, a wraz z nim Prokopiusz, wraca do stolicy imperium, gdzie jest świadkiem powstania Nika. W 533 Prokopiusz towarzyszy swojemu wodzowi w afrykańskiej wyprawie przeciwko Wandalom (to właśnie Prokopiusza wysłał Belizariusz do Syrakuz, by wywiedział się, czy Wandalowie mają jakieś informacje o bizantyjskiej wyprawie), a w latach 535-540 w Italii w wojnie z Gotami. Potem, prawdopodobnie, rozpoczął urzędniczą karierę na dworze cesarza Justyniana.
Jego opus magnum to Historia wojen w którym w 8 księgach opisał wojny Justyniana z Persami, Wandalami i Gotami. Nad dziełem, które wydał w 550 r., pracował wiele lat. W pierwszych dwóch księgach opisuje walki na wschodzie z perskimi Sasanidami od 408 roku, po czasy mu współczesne. Następne dwie księgi Prokopiusz poświęcił walkom Justyniana przeciwko Wandalom i Maurom w Afryce, które przedstawia w szerszym kontekście historycznym. Pozostałe księgi Historii poświęcone są wojnom z Gotami o Italię. Wśród licznych dygresji historyczno-geograficzno-etnograficznych Prokopiusz podaje tu wiele informacji o plemionach słowiańskich.
Prokopiusz jest również autorem dwóch miejszych utworów. O budowlach (553-555) to sześć krótkich ksiąg o sakralnych, świeckich i wojskowych budowlach Justyniana w Konstantynopolu i na granicy perskiej oraz o budowlach Armenii, wybrzeża Morza Czarnego, Europy, Azji Mniejszej, Palestyny, Egiptu i prowincji afrykańskich.
Kolejne jego dzieło, Historia sekretna, zostało odnalezione setki lat później w Bibliotece Watykańskiej, choć wcześniej było o nim wiadomo z wzmianki w bizantyjskim leksykonie encyklopedycznym Suda, w którym nazwane jest Ἀνέκδοτα (Anekdota, dosł. "Niepublikowane"). Historia opisuje zbrodnie, afery i intrygi dziejące się na dworze Justyniana i Teodory.
[edytuj] Bibliografia
- Brodka,Dariusz: Die Geschichtsphilosophie in der spaetantiken Historiogrphie. Studien zu Prokopios von Kaisareia, Agathias von Myrina und Theophylaktos Simokattes .Frankfurt am Main: Peter Lang, 2004.
- Börm, Henning: Prokop und die Perser. Stuttgart: Franz Steiner, 2007.
- Cameron, Averil: Procopius and the Sixth Century. Berkeley: University of California Press, 1985.
- Evans, James A. S.: Procopius. New York: Twayne Publishers, 1972.
- Greatrex, Geoffrey: The dates of Procopius' works. BMGS 18 (1994), 101-114.
- Greatrex, Geoffrey: Reecent work on Procopius and the composition of Wars VIII, BMGS 27 (2003), 45-67.
- Kaldellis, Anthony: Procopius of Caesarea: Tyranny, History and Philosophy at the End of Antiquity. Philadelphia: University of Pennsylvania Press, 2004.
