Przekładnia ślimakowa

Z Wikipedii

Przekładnia ślimakowa - przekładnia zębata o osiach prostopadłych leżących w dwóch różnych płaszczyznach. W przekładniach ślimakowych współpracują dwa elementy o odmiennej konstrukcji:

• ślimak: wirnik śrubowy z gwintem trapezowym. Zwykle wykonywany ze stali hartowanej
• ślimacznica (koło ślimakowe): koło zębate z zębami śrubowymi, wklęsłe w przekroju wzdłużnym. Zwykle wykonane z żeliwa lub z brązu.

W przekładni ślimakowej przeniesienie mocy odbywa się z dużym udziałem tarcia. Kierunek przepływu mocy ma tu istotne znaczenie. Gdy elementem napędzającym jest ślimak, sprawność przekładni η wyrażona jest zależnością:

η = tg γ / tg (γ + ς )

gdzie:

γ to kąt wzniosu gwintu

ς to "kąt tarcia", taki że współczynnik tarcia μ = tg ς.

Podobnie gdy elementem napędzającym jest ślimacznica, sprawność przekładni η wyrażona jest zależnością:

η = tg (γ - ς ) / tg γ

Jak łatwo zauważyć gdy γ < ς sprawność przekładni jest mniejsza od zera, co oznacza brak możliwości przeniesienia napędu w tym kierunku, czyli samohamowność.

Przekładnia ślimakowa w pewnych warunkach jest mechanizmem samohamownym.

Może to być wadą jak i zaletą. Samohamowność może być przypadkowa, gdy wskutek okoliczności, na przykład zbyt słabego smarowania, współczynnik tarcia wzrośnie ponad dopuszczalny i przekładnia wchodzi w zakres samohamowności.

Cecha ta może też być pożądana i wtedy w jednym kierunku mechanizm ślimakowy działa jako przekładnia, a w drugim jako hamulec. Taki mechanizm stosuje się np. w dźwignikach ślimakowych oraz w mechaniźmie naciągu strun gitary.