Róża (choroba)

Z Wikipedii

	Róża
(erysipelas)
ICD-10:	A46
A46.0 {{{X.0}}}
A46.1 {{{X.1}}}
A46.2 {{{X.2}}}
A46.3 {{{X.3}}}
A46.4 {{{X.4}}}
A46.5 {{{X.5}}}
A46.6 {{{X.6}}}
A46.7 {{{X.7}}}
A46.8 {{{X.8}}}
A46.9 {{{X.9}}}

Róża (łac. erysipelas, z gr. ερυθροσ = "czerwony" + πέλλα = "skóra") – najpoważniejsza choroba skóry wywołana przez paciorkowce. Jest ostrym stanem zapalnym skóry i tkanki podskórnej charakteryzującym się wysoką temperaturą ciała, nagłym początkiem i szybkim przebiegiem. Róża może powodować poważne zaburzenia ogólnoustrojowe.

[edytuj] Etiologia

Czynnikiem chorobotwórczym wywołującym różę jest bakteria z rodzaju paciorkowców: Streptococcus pyogenes. Zakażenie następuje w wyniku urazu mechanicznego bądź upośledzenia krążenia, bądź też bakterie przedostają się do skóry z wewnątrzustrojowych ognisk zakaźnych.

[edytuj] Czynniki ryzyka

Choroba występuje głównie u osób starszych, noworodków i dzieci. Osoby z niedoborami immunologicznymi, cukrzycą, skórnymi owrzodzeniami, zakażeniami grzybiczymi, z upośledzonym drenażem limfatycznym (np. po mastektomii, operacjach na miednicy, wszczepiania bajpasów) oraz alkoholicy mają zwiększone ryzyko wystąpienia róży.

[edytuj] Objawy i przebieg

Zmiany skórne polegają na obrzęku i ostrym stanie zapalnym skóry i tkanki podskórnej, zawsze są wyraźnie odgraniczone od reszty skóry. Kształt ogniska jest nieregularny, skóra jest wygładzona, napięta, lśniąca, nadmiernie ocieplona i zaczerwieniona. W wyniku gromadzenia się płynu wysiękowego w warstwie brodawkowej może dojść do oddzielenia się naskórka i powstaniu pęcherzy (róża pęcherzowa, erysipelas bullosum). Rzadko dołączają się objawy krwotoczne (róża krwotoczna, erysipelas haemorrhagicum), a w ciężkich przypadkach może dojść do martwicy i zgorzeli (róża zgorzelinowa, erysipelas gangraenosum). Najczęstszym umiejscowieniem zmian jest twarz, a punktem wyjścia są błony śluzowe nosa i jamy ustnej. Również kończyny (głównie dolne) stanowią bardzo częstą lokalizację zmian. Mogą być zajęte tylko dłonie lub stopy, z oszczędzeniem innych okolic skóry. W dalszym stadium choroby zmiany skórne obecne są w skórze pośladków, szyi lub twarzy. Choroba często nawraca, ponieważ nie pozostawia uodpornienia. Może powodować poważne zaburzenia ogólnoustrojowe.

Początek choroby jest nagły. Wystąpieniu zmian na skórze towarzyszą dreszcze i wysoka gorączka (40°-41°C), róża może jednak przebiegać także bez tych objawów. Okoliczne węzły chłonne są powiększone i obrzęknięte.
Schorzenie daje objawy miejscowe w postaci swędzenia, wrażenia puchnięcia, pieczenia, a nawet bólu, pojawia się ogólne złe samopoczucie.
Zakażenie może szerzyć się drogami naczyń limfatycznych w postaci wypustek (róża pełzająca lub wędrująca, erysipelas migrans). Jednak może pojawiać się też w najbardziej odległych od siebie miejscach, np. na drugiej stopie albo dłoni.
Powikłaniem róży jest nierzadko zapalenie naczyń limfatycznych i żylnych. Doprowadza to zwykle do upośledzenia krążenia i większej podatności na ponowne zakażenie. Do innych powikłań należą ropowica (phlegmona) i słoniowacizna (elephantiasis). W przypadku powtarzających się zachorowań dotyczących tej samej okolicy mówimy o róży nawrotowej (łac. erysipelas recidivans).
Tak zwana róża nowotworowa (erysipelas carcinomatosum) jest odczynem zapalnym na szerzące się drogą chłonną przerzuty nowotworowe, różni się niewystępowaniem objawów ogólnych.

Zobacz więcej w osobnym artykule: róża nowotworowa.

do powikłań należą także: sepsy paciorkowcowe, zlepy rogówkowe, powikłania ropne, zap. zatoki jamistej - w oczodole jest duże skupisko tk.łącznej --> do zat.jamistej

[edytuj] Leczenie

Większość chorych odpowiada na leczenie penicyliną i tetracykliną. Dobrze działa amoksycylina (doskonałe własności farmakokinetyczne), najlepiej zaś połączenie amoksycyliny z inhibitorem ß-laktamaz (np. kwasem klawulanowym), poszerzającym zakres działania leku o zwalczanie bakterii produkujących ß-laktamazy (np. preparat Augmentin, Forcid lub inny). Gdy najczęściej zalecana dawka 1000 mg co 12 godzin nie przyniesie efektów w ciągu dnia, przyjmuje się lek co 8 godzin. Ważne jest bowiem zahamowanie szybko posuwającego się obrzęku i spowodowanie jej cofnięcia. Miejscowo są zalecane okłady z ichtiolu.

Zmiany ustępują bez pozostawienia blizn za wyjątkiem postaci zgorzelinowej.

Róża nawrotowa wymaga długiego (co najmniej miesięcznego, czasami 3-miesięcznego) leczenia antybiotykami.

[edytuj] Bibliografia

Stefania Jabłońska, Sławomir Majewski: Choroby skóry i choroby przenoszone drogą płciową. Warszawa: Wydawnictwo Lekarskie PZWL, 2006. ISBN 83-200-3367-5.