Radegast (pomnik)
Z Wikipedii
Współrzędne: 51.80214° N 19.480133° E
Radegast – nieczynna już stacja kolejowa Łódź Radogoszcz przy Alei Pamięci Ofiar Litzmannstadt Getto (dawniej ulicy Stalowej), zbudowana w okresie II wojny światowej dla potrzeb łódzkiego getta, z której Niemcy hitlerowskie wywoziły do obozu Auschwitz-Birkenau obywateli narodowości żydowskiej.
Od 2005 roku, w budynku stacji znajduje się muzeum. Pomnik upamiętniający martyrologię Żydów odsłonięto w tym miejscu 28 sierpnia 2005 roku
Radegast był stacją kolejową łódzkiej zamkniętej dzielnicy żydowskiej. Leżał na północno-wschodnim krańcu getta, już poza jego granicami. Na stację tę docierało skąpe zaopatrzenie getta i odjeżdżały na śmierć kolejne transporty, na północny zachód do Kulmhof, pierwszego w Polsce obozu zagłady, i na południowy wschód do Auschwitz.
Wywózki zaczęły się 16 stycznia 1942 roku. Pierwszy transport odjechał ze stacji Radegast w kierunku Chełmna. W ciągu czterech miesięcy, do 15 maja 1942 roku, z getta zostali wysłani wszyscy pobierający zasiłki, więźniowie i handlarze, a zaraz po nich Żydzi zachodnioeuropejscy. Kilka miesięcy później, we wrześniu 1942 roku z dworca Radegast odjechały do Chełmna transporty ze starcami i dziećmi. Tzw. "wielka szpera" miała przekształcić dzielnicę żydowską w wielki obóz niewolniczej pracy dla hitlerowskiego państwa.
W 1944 roku rozpoczęła się ostateczna likwidacja getta w Łodzi, ostatniego getta na ziemiach polskich. 29 sierpnia 1944 roku ze stacji Radegast odszedł do Auschwitz ostatni transport łódzkich Żydów.
Zachował się oryginalny drewniany budynek stacyjny. Długi czas był jeszcze używany przez kolej jako element dworca Łódź Radogoszcz. W jego wnętrzu mieściły się magazyny. Obok przetrwały – dziś już nieczynne – dwa oryginalne torowiska. 29 sierpnia 2004 roku, w rocznicę odejścia z getta ostatniego transportu, odbyły się obchody 60. rocznicy likwidacji Getta w Łodzi. Jednym z kluczowych elementów tych obchodów była readaptacja stacji Radegast i przekształcenie jej w miejsce pamięci i ośrodek edukacyjno-naukowy. Współorganizatorem stworzenia tego miejsca pamięci była Fundacja Monumentum Iudaicum Lodzense.