Romanizacja (starożytność)
Z Wikipedii
Romanizacja to proces polegający na rozpowszechnianiu się kultury rzymskiej i języka łacińskiego na podbitych przez Rzymian terenach. Proces ten wywarł dominujący wpływ na kształt Cywilizacji Zachodu.
W okresie cesarstwa proces romanizacji nasilił się. Coraz więcej lokalnych kultur zaczęło identyfikować się z kulturą rzymską. Nie bez znaczenia był też kult cesarza w pryncypacie oraz wspólna religia w dominacie, a także wspólny język – łacina. Istotne było też nadanie w 212 r. n.e. obywatelstwa prawie wszystkim wolnym mieszkańcom cesarstwa na mocy edyktu Karakalli (Karakalla), co zostało zapoczątkowane już wcześniej.
Rzymianie nigdy nie narzucali swej kultury siłą, zawsze był to akt dobrowolny - za pewne wyjątki można tu uznać prześladowania chrześcijan i żydów. Romanizacji uległa bardziej zachodnia część imperium - zamieszkiwana w większości przez ludy barbarzyńskie, a nie wschodnia, którą podbił już w IV w. p.n.e. Aleksander Macedoński. Ta część już wcześniej przejęła kulturę grecką. Większość Greków i innych mieszkańców Wschodu nie znała łaciny. Cywilizacja wschodu Imperium Rzymskiego cechowała się też większym intelektualizmem i bardziej mistycznym typem religijności niż cywilizacja rzymska, co jeszcze bardziej utrudniało romanizację tych terenów.
Także wiele terenów Zachodu, szczególnie dzikich i peryferyjnych, nie uległo romanizacji. Tyczy się to przede wszystkim północnej Hiszpanii (gdzie do dziś mieszkają nigdy nie zromanizowani Baskowie), Brytanii i północnej Galii, w której na wsi długo przeważała ludność celtycka, a także regionów alpejskich i naddunajskich. Romanizacji uległy natomiast niektóre tereny bezpośrednio przyległe do Grecji, skąd według dominującej teorii pochodzą Rumuni - do dziś zamieszkują ją ludy romańskie mówiące dialektami takimi jak język aromański. Z kolei położona w bezpośrednim sąsiedztwie Rzymu południowa Italia aż do końca średniowiecza pozostała greckojęzyczna - do dziś zamieszkuje ją mniejszość italogrecka.
