Rzeki Ameryki Południowej

Z Wikipedii

Większość rzek Ameryki Południowej należy do zlewiska Oceanu Atlantyckiego (ok. 15,6 mln km², czyli blisko 88% powierzchni kontynentu). Rzeki należące do zlewiska Oceanu Spokojnego są krótkie i zajmują 1,3 mln km², czyli około 7% powierzchni. Główny dział wodny przebiega Kordylierą Zachodnią łańcucha andyjskiego. Pozostałą część kontynentu stanowią obszary bezodpływowe w kotlinie Andów Centralnych - zlewiska jezior Titicaca, Poopó czy Mar Chiquita.

Na kontynencie południowoamerykańskim znajduje się największy system rzeczny świata - Amazonka wraz ze swoimi dopływami zajmuje powierzchnię 7,2 mln km². Niektóre źródła podają, że jej długość wynosi 7025 km, co daje jej również pierwsze miejsce pod względem długości, przed Nilem. Długość Amazonki jest jednak nadal przedmiotem sporów. Inne duże rzeki Ameryki Południowej to: Parana, São Francisco i Orinoko.

Ze względu na reżim oraz położenie można wydzielić 5 rodzajów rzek^[1]:

• rzeki nizin równikowych - wysokie opady oraz wielkie obszary równinne sprzyjały wykształceniu się wielkich rzek. W strefie tej dominują trzy duże rzeki: Amazonka, Parana i Orinoko. Każda z tych rzek głównych posiada od kilku do kilkunastu dopływów, których długość przekracza 1000 km
• rzeki karaibskie - zwykle krótkie rzeki o zasilaniu deszczowym, spływ głównie latem, najdłuższa rzeka tej strefy to Magdalena
• rzeki Wyżyny Brazylijskiej - spływ następują głównie latem i jesienią, największą rzeką tej strefy jest São Francisco
• rzeki Pampy - głównie małe rzeki, w porze suchej często wysychają, część z nich nie dociera do Oceanu Atlantyckiego, ginąc w zapadliskach (tworzą się tam tzw. solniska) lub uchodząc do słonych jezior
• rzeki Patagonii - rzeki o zasilaniu śniegowym i lodowcowym, zwykle płyną w głębokich wąwozach i nie przyjmują po drodze wielu dopływów. Największe rzeki tej strefy to Río Negro i Chubut

[edytuj] Rzeki Ameryki Południowej według dorzeczy

Uwagi: dane o długości rzek i powierzchni dorzecza pochodzą z Encyklopedii PWN - inne źródła, w tym artykuły Wikipedii oparte na takich źródłach, mogą podawać różne wartości; rzeki ułożone są w kolejności według ich długości oraz dorzeczami; symbol "." oznacza brak danych

rzeka	długość w km	pow. dorzecza w tys. km²	zlewisko lub dorzecze	państwa
Amazonka	7025[2]	7200	Ocean Atlantycki	Peru,  Kolumbia,  Brazylia
Juruá	3280	224	Amazonka	Brazylia
Madeira	3230[3]	1200	Amazonka	Boliwia,  Brazylia
Mamoré	2300	600	Madeira	Boliwia,  Brazylia
Guaporé	1749	360	Mamoré	Brazylia
Beni	1500	850	Madeira	Boliwia
Madre de Dios	1450	110	Beni	Peru,  Boliwia
Aripuanā	.	.	Madeira	Boliwia
Purus	3200	365	Amazonka	Peru,  Brazylia
Tocantins	2850	840	Amazonka	Brazylia
Araguaia	2640	370	Magdalena	Brazylia
Rio Negro	2300	691	Amazonka	Wenezuela,  Kolumbia,  Brazylia
Rio Branco	563[4]	.	Marañon	Peru
Tapajós[5]	2200	487	Amazonka	Brazylia
Xingu	2100	513	Amazonka	Brazylia
Marañón[6]	2000	350	Amazonka	Peru
Huallaga	1200	100	Marañon	Peru
Pastaza	644	.	Marañon	Ekwador,  Peru
Ukajali[7]	1950	375	Amazonka	Peru
Apurímac	1200	.	Ukajali	Peru
Urubamba	725	.	Ukajali	Peru
Japurá	1928	500	Amazonka	Kolumbia,  Brazylia
Putumayo	1580	123	Amazonka	Kolumbia,  Ekwador,  Peru,  Brazylia
Napo	900	106	Amazonka	Ekwador,  Peru
Paru	595	.	Amazonka	Brazylia
Jari	563	.	Amazonka	Brazylia
Parana	4380	3100	Ocean Atlantycki	Brazylia,  Paragwaj,  Argentyna,  Urugwaj
Paragwaj	2500	1150	Parana	Brazylia,  Boliwia,  Paragwaj,  Argentyna
Pilcomayo	1200	160	Paragwaj	Boliwia,  Paragwaj,  Argentyna
Bermejo	1060	94	Paragwaj	Argentyna
Cuiabá	800	.	Paragwaj	Brazylia
Iguaçu	1320	60	Parana	Brazylia,  Argentyna
Salado	1300	160	Parana	Argentyna
Rio Grande	1230	170	Parana	Brazylia
Tietê	1130	72	Parana	Brazylia
Paranaíba	900	.	Parana	Brazylia
Paranapanema	805	100	Parana	Brazylia
São Francisco	2880	619	Ocean Atlantycki	Brazylia
Orinoko	2730	994	Ocean Atlantycki	Wenezuela,  Kolumbia
Apure	1580	147	Orinoko	Wenezuela
Guaviare	1300	140	Orinoko	Kolumbia
Inirída	700	.	Guaviare	Kolumbia
Meta	1100	104	Orinoko	Kolumbia
Arauca	900	18	Orinoko	Wenezuela,  Kolumbia
Caura	745	52	Orinoko	Wenezuela
Caroní	692	.	Orinoko	Wenezuela
Urugwaj	1593 [8]	307	Ocean Atlantycki	Brazylia,  Argentyna,  Urugwaj
Río Negro	800	71	Urugwaj	Brazylia,  Urugwaj
Magdalena	1540	250	Morze Karaibskie	Kolumbia
Cauca	1000	80	Magdalena	Kolumbia
Parnaíba	1450	350	Ocean Atlantycki	Brazylia
Río Negro	1200[9]	146	Ocean Atlantycki	Argentyna
Colorado	1142 [10]	350	Ocean Atlantycki	Argentyna
Salado	1200	.	Colorado	Argentyna
Essequibo	1000	155	Ocean Atlantycki	Gujana
Chubut	810	138	Ocean Atlantycki	Argentyna
Jequitinhonha	800	73	Ocean Atlantycki	Brazylia
Courantyne	700	60	Ocean Atlantycki	Gujana,  Surinam
Maroni	700	.	Ocean Atlantycki	Gujana Francuska,  Surinam
Atrato	644	36	Morze Karaibskie	Kolumbia
Dulce	644	27	Mar Chiquita	Argentyna
Surinam	644	.	Ocean Atlantycki	Surinam
Deseado	615	15	Ocean Atlantycki	Argentyna

Przypisy