Rzut karny (piłka nożna)
Z Wikipedii
Rzut karny – rzut bezpośredni wykonywany z odległości 11 m od bramki (w systemie anglosaskim z 12 jardów) przez gracza drużyny przeciwnej.
Spis treści |
[edytuj] Przepisy
Wykonywany jest po odgwizdaniu faulu lub zagraniu ręką przez gracza drużyny broniącej w swoim polu karnym. W momencie wykonywania rzutu karnego, w polu karnym poza zawodnikiem wykonującym rzut karny a bramkarzem nie mogą znajdować się inni zawodnicy. Podczas wykonywania rzutu karnego bramkarz do momentu kopnięcia piłki przez wykonującego rzut karny zobowiązany jest stać na linii bramkowej. Sędziowie często jednak "przymykają oko" na wyjście bramkarza poza tę linię, ale po rozlegnięciu się sygnału gwizdka.
Rzuty karne niekiedy wykonuje się w celu rozstrzygnięcia spotkania. Gdy po regulaminowym czasie 90 minut oraz półgodzinnej dogrywce (jeżeli przepisy nie stanowią inaczej) nie padnie rozstrzygnięcie. Wykonuje się wtedy serię rzutów karnych po 5, na przemian dla każdej drużyny.
Jeśli w którymś momencie wykonywania tych rzutów karnych wiadomo już, że jedna z drużyn osiągnęła przewagę i na pewno wygra (np. po trzech strzałach z każdej strony i przewadze większej niż dwie bramki) mecz jest zakończony.
Jeżeli po rozegraniu serii rzutów karnych żadna z drużyn nie osiągnęła przewagi bramkowej, wówczas przeprowadza się serię następnych rzutów karnych z tym, że odbywają się one na przemian do momentu zdobycia przewagi po danej rundzie rzutów karnych.
Rzut karny może być wykonany poprzez strzał bezpośredni do bramki lub podanie piłki do piłkarza z drużyny (tzw. rzut karny na raty). W czasie rzutów karnych po doliczonym czasie gry nie można podawać.
Przy wykonywaniu rzutu karnego "na raty" zawodnik, do którego będzie podawana piłka musi stać poza linią pola karnego, tak jak pozostali gracze obu drużyn. Po wykonaniu tego zagrania drugi zawodnik tego samego zespołu dobiega kończąc akcję "z gry".
W przypadku tego sposobu rozegrania rzutu "na raty" do podanej piłki mają prawo podbiec również gracze innej drużyny. Ten sposób rozgrywania rzutów karnych jest bardzo rzadko używany. Rzut karny, nawet gdy czas regulaminowego rozegrania meczu już minął musi być wykonany.
[edytuj] Techniki strzelania rzutów karnych
Zasadniczo można wyróżnić kilka sposobów, na jakie strzelcy próbują zdobyć gola. Najbardziej efektownym i najtrudniejszym do obrony jest strzał w górną część bramki, tzn. powyżej połowy jej wysokości. Jeżeli piłka nie leci tylko w sam środek, to bramkarzowi jest niezwykle trudno ją obronić. Podobno 99% tak wykonywanych rzutów karnych znajduje drogę do bramki. Jednak strzelcy decydują się na takie uderzenie niezwykle rzadko - potrzeba do tego bardzo dobrych umiejętności i wprawy, gdyż w przeciwnym razie łatwo jest posłać piłkę ponad poprzeczką. Dlatego z reguły strzelcy decydują się na bardziej "bezpieczny" sposób czyli uderzenie po ziemi, możliwie blisko słupka. W takim wariancie podstawą sukcesu jest zmylenie bramkarza i posłanie piłki w przeciwny róg. Jeżeli się to nie uda, bramkarz ma bardzo duże szanse obronić karnego. Pierwszy z opisanych sposobów stosuje się zazwyczaj w serii rzutów karnych, gdzie nie ma dobitek. Natomiast egzekwując karnego w czasie meczu, strzelec woli raczej zaryzykować że bramkarz obroni strzał i liczyć na dobitkę, niż posłać piłkę nad bramką. Są również zawodnicy, którzy czekają z decyzją do ostatniego momentu i gdy widzą już, w którą stronę rzuci się bramkarz, posyłają piłkę w przeciwną stronę. Taktyka ta również nie oznacza w 100% sukcesu, gdyż bramkarz może wykonać ruch w jedną stronę, a rzucić się w przeciwną. Oczywiście istnieją jeszcze bardziej ekwilibrystyczne metody, jak np. delikatne podcięcie piłki. W ten sposób karne strzelał często Antonin Panenka, a w finale MŚ 2006 gola w ten sposób zdobył Zinedine Zidane. Statystycznie z rzutu karnego udaje się zdobyć bramkę w 70-75 % przypadków.
[edytuj] Techniki obrony rzutów karnych
Jako że piłka uderzana jest z 11 metrów, przy mocnym strzale bramkarz ma na reakcję ułamki sekundy. W tak krótkim czasie bramkarz nie zdąży zobaczyć, gdzie leci piłka i rzucić się tam. W związku z tym większość bramkarzy próbuje bronić karne na wyczucie, tzn. jeszcze przed uderzeniem obserwują strzelca. Na podstawie kąta, pod którym biegnie do piłki , ułożenia stopy, balansu ciałem, a także znajomości jego metod próbują przewidzieć, w który róg strzeli, i rzucają się w tę stronę jeszcze przed strzałem. Bramkarz może również wyczekać do końca w nadziei, że strzał będzie lekki lub w środek. Wówczas prawie na pewno udaje się go obronić.
[edytuj] Historia rzutów karnych
Często zdarzało się, że poprzez obronę rzutu karnego bramkarz był bohaterem swojej drużyny. Tak było między innymi w 2001 roku kiedy to w finale Ligi Mistrzów przeciwko Valencii Oliver Kahn obronił trzy rzuty karne. W 2003 roku, kiedy to brazylijski golkiper Dida obronił trzy rzuty karne w finale Ligi Mistrzów przeciwko Juventusowi Turyn. Bohaterem Liverpoolu został Jerzy Dudek, kiedy również w finale Ligi Mistrzów popisał się obroną dwóch rzutów karnych. Rozpraszał on zawodników Milanu słynnym Dudek dance. Dzięki jego postawie The Reds wygrali finał tej edycji Ligi Mistrzów.
Pierwsze wzmianki o serii rzutów karnych po dogrywce pochodzą z 1964 roku, 15 września 1964. PZPN podjął uchwałę, w której postanowił, że w rozgrywkach o puchar kraju po remisowej dogrywce zwycięzcę wyłoni seria rzutów karnych, strzelana w dwóch seriach, najpierw 5 z jednej drużyny potem 5 z innej, przy remisie ponownie 2 serie po 5 zawodników, aż do wyłonienia zwycięzcy. Pierwsze przypadki odnotowano już w lipcu 1965, podczas eliminacji Mistrzostw Kraju Juniorów, następnie w 1/32 Pucharu Polski, wrzesień 1965 – zanotowano 2 spotkania zakończone rzutami karnymi.
W Europie – po raz pierwszy dopiero we wrześniu 1970, w pierwszej rundzie Pucharu Zdobywców Pucharów i Pucharu Miast Targowych, pierwsi zastosowanie karnych przypisują sobie Anglicy (en:penalty). Opisują oni że 5 sierpnia 1970 w półfinale Watney Cup doszło do pierwszej w świecie rozgrywki pomiędzy Manchester United – Hull City, co nie jest prawdą bo w Polsce strzelano już dużo wcześniej.
Źródło: Przegląd Sportowy 1965, 1964, 1970
