Secesja (sztuka)

Z Wikipedii

Secesyjna okładka czasopisma literackiego "Chimera"

Secesja (od łac. secessio - wycofanie się, odstąpienie) to styl w sztuce modernistycznej i kulturze powstały w Wiedniu, panujący od około 1890 do około 1910 roku. We Francji nazywany Art nouveau, w Anglii Arts and Crafts, w Niemczech Jugendstil lub Sezessionsstil, we Włoszech Stile floreale lub Stile liberty. W Polsce określany jako secesja, Młoda Polska lub Styl 1900.

Istotą secesji było dążenie do stylowej jedności sztuki dzięki łączeniu działań w różnych jej dziedzinach, a w szczególności rzemiosła artystycznego, architektury wnętrz, rzeźby i grafiki. Charakterystycznymi cechami stylu secesyjnego są: płynne, faliste linie, ornamentacja abstrakcyjna bądź roślinna, która inspirowana była sztuką japońską, swobodne układy kompozycyjne, asymetria, płaszczyznowość i linearyzm oraz subtelna pastelowa kolorystyka.

Architektura secesyjna, była odejściem od XIX-wiecznego historyzmu. Zaczęto projektować indywidualnie i funkcjonalnie domy. Połączono architekturę z malarstwem, rzeźbą oraz rzemiosłem artystycznym…

Spis treści

1 Sztuka secesji
2 Architektura secesji
- 2.1 Architektura secesji w Hiszpanii
- 2.2 Architektura secesji we Francji
3 Ważniejsi przedstawiciele
4 Zobacz też
5 Linki zewnętrzne

[edytuj] Sztuka secesji

Secesyjny pałacyk w Iławie

Secesja wyrosła na gruncie rozważań teoretycznych, zaczerpniętych głównie z pism angielskiego teoretyka sztuki Johna Ruskina i z ruchu protestu artystów w stosunku do sztuki akademickiej XIX wieku. Podstawowe cechy sztuki secesyjnej to: dekoracyjność, stylizacja, asymetria, płynne, faliste linie, swobodne układy kompozycyjne, abstrakcyjna i roślinna ornamentyka (zobacz: akant), płaszczyznowość i linearyzm, subtelna pastelowa kolorystyka. Inspiracje czerpano najczęściej z motywów kwiatowych (pąk symbolizował coś jeszcze nienarodzonego, coś oczekiwanego), także motywów ozdobnego ptactwa (pawie), słonecznika (światło, słońce). Istotę secesji stanowiło dążenie do stylowej jedności sztuki dzięki integracji rzemiosła artystycznego, architektury, architektury wnętrz, malarstwa, rzeźby i grafiki.

Sztuka secesyjna nie była ceniona na początku ubiegłego stulecia, często nazywano ją kiczem. Dzisiejsze czasy przyniosły przewartościowanie tego pojęcia, a wraz z nim stosunek do secesji uległ zmianie.

Był to styl krótkotrwały, podobnie jak te, które go poprzedziły i te które po nim nadeszły, ale wniósł on istotny wkład w rozwój sztuki nowoczesnej, ponieważ jako pierwszy wprowadził projektowanie przedmiotów użytkowych w krąg zainteresowania artystów, a nie rzemieślników. Tworzenie pięknych przedmiotów dla odbiorców spoza kręgu elity stało się ważnym zadaniem artysty. Mecenasem sztuki miał zostać zwykły obywatel - zadanie do jakiego nie udało się przybliżyć w tamtym okresie. Głównie dlatego, że w projektowanych wówczas przedmiotach nie dość uwzględniano stronę technologiczną, artyści byli wrogo nastawieni do masowej produkcji przemysłowej (a poza tym względnie tania produkcja przemysłowa miała się dopiero narodzić wraz z wynalazkiem taśmy producyjnej). Sztuka była wciąż zjawiskiem elitarnym, także dlatego, że kapryśne, indywidualne formy tworzono nie ze względu na funkcjonalność (pojęcie jeszcze nie istniało), lecz z przyczyn subiektywnych i czysto estetycznych. Artyści w okresie secesji kontynuowali rozpoczętą w XIX wieku walkę o własną wolność twórczą, nie mieli ambicji przebudowania otoczenia zwykłego człowieka, tak jak to zaczęło się dziać w najbliższej przyszłości, w czasach art déco.

[edytuj] Architektura secesji

Detal kamienicy secesyjnej we Lwowie

Zobacz więcej w osobnym artykule: Architektura secesji.

[edytuj] Architektura secesji w Hiszpanii

Głównym secesyjnym architektem w Hiszpanii był Katalończyk Antoni Gaudí - architekt budujący przede wszystkim w Barcelonie kamienice czynszowe o niebywałych, bogatych, bajkowych formach. Dziełem jego życia jest jednak - nadal niedokończony - zadziwiający kościół Sagrada Família.

[edytuj] Architektura secesji we Francji

W Nancy w Lotaryngii istnieje wielki kompleks zabudowy secesyjnej w lokalnym odcieniu Art nouveau, w tym zarówno budownictwo mieszkaniowe, jak i przemysłowe. W Nancy powstała École de Nancy (Szkoła z Nancy - ruch artystyczny lokalnej odmiany secesji). Nancy było już wcześniej stolicą szkła artystycznego, w okresie Art nouveau działał tu m.in. Émil Gallé i wielu Francuzów, którzy masowo się tu osiedlali, żeby nadać miastu i regionowi francuski charakter (Alzacja i Lotaryngia przechodziły bowiem złożone dzieje).

W Paryżu od lat 90. XIX wieku budowano metro, a w okresie secesji powstały słynne żeliwne ozdoby przy wejściach na stacje, autorstwa Hectora Guimarda. W roku 1900 odbyła się w Paryżu Wystawa Światowa, której głównym tematem była secesja.