Siergiej Sztiemienko
Z Wikipedii
Siergiej Sztiemienko (1907 - 1976) - generał armii, wysoki oficer radziecki, szef wywiadu wojskowego GRU w latach 1956 - 1957.
Spis treści |
[edytuj] Początki kariery
Pochodził ze wsi, w 1926 roku wstąpił ochotniczo do Armii Czerwonej i służył w artylerii i jednostkach pancernych. Brał udział w agresji na Polskę 17 września 1939 roku, w 1940 roku został przeniesiony do Sztabu Generalnego. W czerwcu 1942 roku mianowano go tam szefem Zarządu Operacyjnego, był wtedy mózgiem radzieckich operacji wojskowych i jednym z najbliższych doradców Józefa Stalina. W listopadzie 1948 roku, Sztiemienko został mianowany szefem Sztabu Generalnego i awansowany do stopnia generała armii. W czerwcu 1952 roku, z racji nazbyt bliskich powiązań ze znajdującym się w niełasce u Stalina Ławrientijem Berią, został zdegradowany do stopnia generała porucznika i skierowany jako szef sztabu do Grupy Wojsk w Niemieckiej Republice Demokratycznej, z dala od Moskwy. Do Moskwy powrócił natychmiast po śmierci Stalina w marcu 1953 roku, na stanowisko pierwszego zastępcy Szefa Sztabu Generalnego. Upadek jego protektora Ławrientija Berii spowodował, iż został przesuniety na trzeciorzędne stanowsko Szefa Sztabu Wschodniosyberyjskiego Okręgu Wojskowego. W lutym 1956 roku, po awansie na generała pułkownika, zastąpił na stanowisku szefa wywiadu wojskowego GRU gen. płk. Michaiła Szalina.
[edytuj] Pieńkowski o Sztiemience
Pułkownik Oleg Pieńkowski pisał w swej książce (Penkovsky Papers - 1965):
Sztiemienko pracował ciężko i wprowadził szereg rosądnych reform w GRU. Był dobrym szefem, głównie ze względu na swe zdolności administracyjne, ale generałowie ze Sztabu Generalnego nie lubili go.
[edytuj] Dymisja z GRU
W październiku 1957 roku, w ramach czystki prowadzonej po dymisji marszałka Żukowa, przeszedł znowu do służby w okręgach wojskowych. Na stanowisku szefa GRU zastąpił go poprzedni szef, Michaił Szalin. W 1962 roku Sztiemienko został mianowany szefem sztabu wojsk lądowych, skąd w 1965 roku wrócił do Sztabu Generalnego. Powierzono mu ponownie funkcję szefa Zarządu Operacyjnego, a następnie w 1966 roku funkcję pierwszego zastępcy ministra obrony. Na tym stanowisku opracowywał plany interwencji w Czechosłowacji w 1968 roku. Przywrócony do rangi generała armii, bezpośrednio po sukcesie tej agresji został szefem Sztabu Zjednoczonego Dowództwa Wojsk Układu Warszawskiego, stanowisko to piastował aż do śmierci w 1976 roku.
[edytuj] Uwaga
Kariera Sztiemienki była burzliwa. Trzykrotnie przedstawiano go do nominacji na Marszałka Związku Radzieckiego, po raz pierwszy gdy miał 41 lat w 1948 roku - nigdy jednak nie awansował na ten stopień. Niektórzy obserwatorzy uważali go za najbardziej energicznego, wykształconego, a także bezlitosnego spośród wszystkich szefów GRU.
[edytuj] Prace (literatura)
Sztiemienko napisał dwa duże dzieła z historii wojskowości:
- Gienieralnyj sztab w gody wojny (1968) [Wyd. pol, Sztab generalny w czasie wojny, 1969]
- Jeszcze o sztabie generalnym w czasie wojny, (1973)
Oba dzieła podlegały licznym zmianom w kolejnych wydaniach.
